Μαρίν Λεπέν: Από ‘δικηγόρος χωρίς πελάτες’ στον δρόμο για την εξουσία

“Ο ιός της πολιτικής δεν την άγγιζε εξαρχής”, επισημαίνει ο Ζαν Πωλ Γκοτιέ. Η πρώτη της εμφάνιση ήταν όταν ως φοιτήτρια Νομικής βρέθηκε στη λίστα του Εθνικού Κέντρου Σπουδαστών, παρακλάδι του Εθνικού Μετώπου.

Το 1989 βρίσκεται “στην ουρά” της λίστας των δημοτικών εκλογών στο Saint-Cloud. To 1993 κατεβαίνει υποψήφια στις βουλευτικές εκλογές στο 17ο διαμέρισμα του Παρισιού, “χωρίς καμία ελπίδα επιτυχίας”.

“Δικηγόρος χωρίς πελάτες”, προσλαμβάνεται το 1998 ως έμμισθη διευθύντρια νομικών υποθέσεων του Εθνικού Μετώπου. Το 1998 με σπόνσορα τον Καρλ Λανγκ εκλέγεται περιφερειακή σύμβουλος στο Νοrd –Pas-de-Calais.

“Το πραγματικό της όμως βάπτισμα του πυρός” το παίρνει στις 5 Μαΐου του 2002. Τη βραδιά του β’ γύρου των προεδρικών εκλογών βρίσκεται στο στούντιο του France 3, απέναντι στον Ζακ Σιράκ και στον Ζαν Μαρί Λεπέν, “χρησιμοποιώντας μια ρητορική απευθείας εμπνευσμένη από τον πατέρα της” και καταγγέλλοντας την καμπάνια που έγινε εναντίον του. Όπως χαρακτηριστικά είχε πει “οι Γάλλοι φοβήθηκαν, γιατί τους φόβησαν. Έλεγαν πως αν ο Ζαν Μαρί είχε εκλεγεί θα σημάνει η αρχή μιας εποχής των Παγετώνων, ο ήλιος δεν θα ξαναέβγαινε ποτέ”.

Σε μερικές βδομάδες εκτοξεύεται στην πρώτη γραμμή και μονοπωλεί όλα τα τηλεοπτικά πλατό. Το 2003 δημιουργεί τη “Γενιά Λεπέν”, μια ένωση πιστή στον ιδρυτή του Εθνικού Μετώπου.

“Θα βοηθήσει τον πατέρα της να καθαρίσει το εσωτερικό του κόμματος, παρουσιάζει μια λίστα ‘αποστασίας’ και αποπέμπει πολλούς (Jacques Bompard, Marie-France Stirbois, Jean-Claude Martinez, Carl Lang). Η άνοδός της αρχίζει και σε λιγότερο από 10 χρόνια βρίσκεται στο τιμόνι του κινήματος”, σχολιάζει ο Γκοτιέ.

Το 2011 στο συνέδριο της Τours, “προβιβασμένη από τον πατέρα της”, εκλέγεται στην προεδρία του κόμματος έναντι του Μπρούνο Γκόλνις. Το 2012 είναι υποψήφια στις Προεδρικές Εκλογές. Θα αποκλειστεί από το α΄ γύρο καταγράφοντας το καλύτερο εκλογικό αποτέλεσμα του Εθνικού Μετώπου σε προεδρικές εκλογές. Την ίδια χρονιά,στις βουλευτικές του Pas-de-Calais χάνει οριακά την νίκη με 49,9%”.

Το 2014 επανεκλέγεται επικεφαλής του κινήματος. Τότε “ξεκινάει μια πολιτική αποδαιμονοποίησης τού Εθνικού Μετώπου”.

Με ποιο τρόπο ακριβώς;

Μαλακώνει το λόγο της κι εξαφανίζει το λογότυπο, αντικαθιστώντας τον από ένα μπλε τριαντάφυλλο. Το λογισμικό του Εθνικού Μετώπου, “ο πυρήνας του προγράμματός μας”, όπως λέει, (Μεταναστευτικό, Ασφάλεια, Εθνική Προτίμηση) παραμένει απαράλλαχτο.

Η Μαρίν δείχνει πλέον καθαρά την επιθυμία της να φτάσει στην εξουσία, μεταμορφώνοντας το κόμμα. Σύμφωνα με τα λόγια της “θέλω την εξουσία για να επαναφέρω στον ίσιο δρόμο τη Γαλλία”.

Οι πιο φανεροί φασίστες αποκλείονται από το Εθνικό Μέτωπο. Φτιάχνει λοιπόν ένα κόμμα κατά παραγγελίαν, με τον Λουί Αλιό, τον Νικολά Μπέ και τον Φλοριάν Φιλιπό, ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2017. Η κορυφαία στιγμή του νέου Εθνικού Μετώπου είναι ο αποκλεισμός του ίδιου του ιδρυτή του. Μετά από φραστικές προκλήσεις, στις οποίες υποκύπτει συχνά ο Ζαν Μαρί Λεπέν, τελικά, τον Μάη του 2015 αποπέμπεται.

Ποιες είναι οι πραγματικές διαφορές που την χωρίζουν από τον πατέρα της;

Σε θέματα διεθνούς πολιτικής υπάρχουν πολλά κοινά σημεία ανάμεσα στον πατέρα και στην κόρη. Κι οι δυο είναι υπέρ του Σαντάμ, του Άσαντ, του Πούτιν και του Τραμπ. Η πραγματική διαφορά τους αφορά στο Ισραήλ. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου το Εθνικό Μέτωπο θεωρούσε το Ισλάμ όργανο που καθοδηγούσαν οι Σοβιετικοί. Αλλά μετά από τη διάλυση της ΕΣΣΔ το Eθνικό Μέτωπο παίρνει θέση υπέρ του παλαιστινιακού ζητήματος και το Ισραήλ προσμετράται στο “στρατόπεδο της παγκοσμιοποίησης”.

H Μαρίν Λεπέν κρατά μια πιο λεπτή και μετριοπαθή στάση απέναντι στο Εβραϊκό Κράτος. Αυτή η στάση αποτελεί βασικό άξονα της πολιτικής νομιμοποίησης του κόμματός της την οποία ασκεί. Εμφανίζεται συχνά με δηλώσεις της στις ισραηλινές εφημερίδες.

Τον Ιανουάριο του 2011 φτάνει στο σημείο να πει (στην ισραηλινή Haaretz) ότι το Ισραήλ είναι “ένα είδος προτύπου για το Εθνικό Μέτωπο”. Δυο στοιχεία την ενδιαφέρουν κατά κύριο λόγο: η μεταναστευτική πολιτική και η “εθνική προτίμηση”. Δηλώνει ότι το “Εθνικό Μέτωπο πάντα υποστήριζε το Ισραήλ” κι ότι το “Εβραϊκό Κράτος είναι ένας προωθημένος προμαχώνας της Δύσης και το τελευταίο οχυρό ενάντια στο Ισλάμ”. Ο απώτερος σκοπός της Μαρίν Λεπέν είναι να προσκληθεί επίσημα στο Ισραήλ, προκειμένου να χτυπήσει δια παντός κατακέφαλα τον αντισημιτισμό που κουβαλά το Εθνικό Μέτωπο.

Δυο ρήξεις, επομένως, είναι θεμελιώδεις με τον πατέρα της. Η επιθυμία της να φτάσει στην εξουσία και η εξαφάνιση της αντισημιτικής ρητορικής. Αυτό είναι και το ιδεολογικό εμπόδιο που πρέπει να τινάξει στον αέρα για να φέρει εις πέρας την αποδαιμονοποίηση του Εθνικού Μετώπου.

Στο σημείο αυτό εντοπίζεται και η ρήξη της με το ιστορικό Εθνικό Μέτωπο. Υπάρχει όμως κάτι κοινό. Η Μαρίν Λεπέν απορρίπτει ακριβώς όπως και ο πατέρας της τον προσδιορισμό Άκρα Δεξιά. Ο Ζαν Μαρί Λεπέν δήλωνε κάποια στιγμή απευθυνόμενος σε δημοσιογράφο “σας ομολογώ ότι ανήκω στη Δεξιά, αλλά θα προτιμούσα να μην αναφέρατε τη φράση ‘Ακρα Δεξιά’”. Από τα γεννοφάσκια του το Εθνικό Μέτωπο αυτοπροσδιοριζόταν ως Εθνική Δεξιά. Μάλιστα η Μαρίν Λεπέν καταγγέλλει το ακροδεξιό αμάλγαμα που δημιουργήθηκε και βάζει στο ίδιο σακί τον Μπρέιβικ και την Χρυσή Αυγή, θεωρώντας τον εαυτό της θύμα του. Για τη Μαρίν το να αποκαλείς το Εθνικό Μέτωπο Άκρα Δεξιά ισοδυναμεί με εξοστρακισμό.

Έκανε συγκεκριμένα διαβήματα για να δηλώσει αυτή τη διαφοροποίηση:

Στο Ευρωκοινοβούλιο απέρριψε οποιαδήποτε συμμαχία με το ακροδεξιό ούγγρικο κόμμα Τζόμπικ, την Χρυσή Αυγή και τους Γερμανούς εθνικιστές του NPD, προς όφελος λαϊκιστικών κινημάτων, όπως το PVV του Βίλντερς στην Ολλανδία. Ο Ζιλμπέρ Κολάρ (δεύτερος βουλευτής του Εθνικού Μετώπου), στο ίδιο πνεύμα, διευκρινίζει “δεν είμαστε Ακρα Δεξιά, η Ακρα Δεξιά υποστηρίζει την ανατροπή της Δημοκρατίας. Εμείς είμαστε υπέρ του Δημοψηφίσματος, υπέρ της πάλης των ιδεών και του δημοκρατικού διαλόγου. Δεν είμαστε οπαδοί ενός αντικοινοβουλευτικού ή αντιδημοκρατικού πραξικοπήματος». Παρ’ όλες, τις διακηρύξεις περί του αντιθέτου όμως, το κόμμα πληρεί τέλεια τα 5 κριτήρια που το κατατάσσουν στις τάξεις της Άκρας Δεξιάς: Εθνικισμός, εθνική προτίμηση, ξενοφοβία, ισχυρό κράτος, αντισυστημικότητα.

Ποια σημεία της πολιτικής ρητορικής της οδήγησαν τελικά στα υψηλά ποσοστά της;

Η Μαρίν Λεπέν επωφελείται από τον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό περίγυρο, όντας όμως ανίκανη να δώσει απαντήσεις. Λέει, λοιπόν, “αν το Εθνικό Μέτωπο ήταν στην εξουσία οι δολοφονικές τρομοκρατικές επιθέσεις δεν θα είχαν συμβεί ποτέ. Το Εθνικό Μέτωπο είχε δίκιο αλλά δεν το άκουσαν” .

Μιλάει για “διάλυση των αξιών του πολιτισμού μας”, για την απειλή “ισλαμικού τύπου” και την “ προδοσία των ελίτ που ενσαρκώνουν το εικονικό και αντιμετωπίζουν το Εθνος σαν εχθρό”. Καταγγέλλει την Ε.Ε ότι είναι “άπατρις και δημιούργημα του Φρανκενστάιν του Ευρώ και της παγκοσμιοποίησης της Ευρώπης και των Βρυξελλών». Μόνο το Εθνικό Μέτωπο, διατρανώνει, “απαντάει στις πραγματικές ερωτήσεις και απευθύνεται στους αόρατους και στους ξεχασμένους”.

Το Εθνικό Μέτωπο έχει μια εντυπωσιακή ικανότητα προσαρμογής και κρατάει ένα λόγο γεωμετρικών μεταβλητών απέναντι στις διαφορετικές κοινωνικές κατηγορίες και το γεωγραφικό περίγυρο. Ο λόγος του, δηλαδή, γίνεται πιο κοινωνικός στο Βορρά .

Όπως το δηλώνει και ο αντιπρόεδρος του Εθνικού Μετώπου Λουί Αλιό “το Εθνικό Μέτωπο μπορεί να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα του γηπέδου”. Το Ισλάμ αντιπροσωπεύει για την Λεπέν “έναν πραγματικό κίνδυνο, μια απειλή για το κοσμικό κράτος”. “Δεν υπάρχουν πολλοί τρόποι να αμυνθούμε ενάντια στον εξισλαμισμό της χώρας μας. Αυτοί οι τρόποι είναι είτε το κοσμικό κράτος είτε η σταυροφορία”, λέει.

Κι αυτό έκανε πραγματικά η Μαρίν Λεπέν: ξεκίνησε μια σταυροφορία. Τοποθετήθηκε λοιπόν μπροστά στην προοπτική ενός “σοκ των πολιτισμών”.

Ποιοι είναι οι ψηφοφόροι της; Υπάρχει εικόνα της εκλογικής δεξαμενής της;

Το εκλογικό σώμα του Εθνικού Μετώπου προέρχεται από όλες τις κατηγορίες της γαλλικής κοινωνίας, από την εργατική τάξη, τους μικρούς εμπόρους ,τους αγρότες. Καταγράφει μια άνοδο στους δημόσιους υπαλλήλους και στους εκπαιδευτικούς, στους νέους και στις γυναίκες. Εντούτοις, δυσκολεύεται να εισχωρήσει και να εδραιωθεί στα υψηλόβαθμα στελέχη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και στους φοιτητές, παρότι και σε αυτό το χώρο φαίνεται να ανεβαίνει.

Σύμφωνα με την ανάλυση της ερευνήτριας στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών Νonna Mayer, το επίπεδο εκπαίδευσης παίζει μεγάλο ρόλο στον τρόπο πρόσληψής του.

Αν εκλεγεί ποιες θα είναι οι πρώτες πολιτικές αποφάσεις της;

Στις προτεραιότητές της βρίσκουμε την διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος για το ευρώ και την έξοδο της Γαλλίας από την Ε.Ε., καθώς επίσης και για την κατάργηση του δικαιώματος της απόκτησης υπηκοότητας από όσους γεννιούνται στη χώρα. Προτεραιότητά της είναι και η επαναφορά της θανατικής ποινής.

‘Οπως και η Δημοκρατική Ένωση του Κέντρου UDC (σ.σ. Η λαϊκιστική δεξιά της χώρας) η Μαρίν θέλει, όπως λέει, να καταφέρει να δίνει όσο συχνότερα γίνεται “το λόγο στο λαό”.

Θέλει λοιπόν να ακολουθήσει το παράδειγμα των Βρετανών, προωθώντας ένα FRexit , επαναχαράσσοντας τα σύνορα εκτός της Σένγκεν για να αυτοπροστατευτεί από ένα “μεταναστευτικό τσουνάμι”, από την τρομοκρατικη απειλή και από τους εθνικούς νόμους που επιβλήθηκαν από τις Βρυξέλλες.

Η άνοδός της στην εξουσία θα πυροδοτούσε μια περίοδο εντάσεων. Η Μαρίν Λεπέν είναι επίσης υπέρμαχος ενός δυνατού κράτους- στρατηγού, το οποίο οφείλει να επαναπροσανατολίσει την οικονομία του και να αποκαταστήσει τη νομισματική κυριαρχία του, όπως επίσης και να εφαρμόσει προστατευτικά μέτρα.

Ενώ λοιπόν ο Ρόναλντ Ρέιγκαν ήτανε το είδωλο του πατέρα της, τον οποίο ο Ζαν Μαρί κατέτασσε ανάμεσα στους πολιτικούς γίγαντες του 20ού αιώνα, η Μαρίν προτιμά να είναι η πρωταθλήτρια του λαϊκισμού – θεματική απούσα στον πατέρα.

Θα τα καταφέρει να φτάσει στην εξουσία; Οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα του Μακρόν.

Βλέπουμε καθαρά, αναλύοντας διαφορετικά εκλογικά αποτελέσματα, ότι παρότι το Εθνικό Μέτωπο βγαίνει πρώτο με σημαντικό ποσοστό, κατά κανόνα, στον α’ γύρο, χάνει στο β’ γύρο. Γι’αυτό το λόγο το θέμα των συμμαχιών είναι ζωτικής σημασίας και αποτελεί σημείο τριβής με την ανιψιά της και βουλευτή του κόμματος Μαριόν Λεπέν, η οποία είναι υπέρ μιας συμμαχίας με τις δυνάμεις της Δεξιάς. Το πραγματικό πρόβλημά της Μαρίν Λεπέν θα είναι να σχηματίσει κυβέρνηση και να αποκτήσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία . Αλλά με ποιον θα κάνει συμμαχία;

Μπορούν να επισημανθούν ομοιότητες μεταξύ του Τράμπ και της Μαρίν Λεπέν;

Υπάρχουνε σημεία σύγκλισης ανάμεσα στο πρόγραμμα του Ντόναλντ Τράμπ και του Εθνικού Μετώπου. Και τα δύο στοχεύουν σε ένα εκλογικό σώμα απογοητευμένο, που θεωρεί τον εαυτό του ταξικά ακατάταχτο. Και ο Τράμπ και το Εθνικό Μέτωπο καταγγέλλουν τους “κινδύνους της μετανάστευσης” και αναπτύσσουν μια δυσπιστία σε σχέση με τις διεθνείς συνθήκες. Έχουν την ίδια εικόνα σχετικά με τον Πούτιν και τη θέση της Ρωσίας στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα. Θέλουν να εφαρμόσουν μια προστατευτική πολιτική γιατί απεχθάνονται τις ελίτ, μια, όπως λένε, “ομάδα αποσυνδεδεμένη από τις απαιτήσεις του λαού που συντάσσεται με τα media, τους διανοούμενους και τους πολιτικούς ηγέτες”.

Ο Ζαν Μαρί Λεπέν χαιρέτισε την νίκη του Τραμπ και την εκμεταλλεύτηκε για να προσβάλλει την πολιτική γραμμή της κόρης του. “Ζήτω ο Τραμπ, η αποδαιμονοποίηση είναι μια κουταμάρα!”, είπε. Όλα τα ολισθήματα του Αμερικανού προέδρου, σε σχέση με τους ομοφυλόφιλους και τις γυναίκες μας δείχνουν μια ιδεολογική συγγένεια περισσότερο με τον Λεπέν παρά με την κόρη του.

Πέραν της Γαλλίας, στην δυτική Ευρώπη βιώνουμε τη άνοδο της Ακρας Δεξιάς και του λαϊκισμού. Τι φταίει;

Η άνοδος αυτή οφείλεται στους μεταναστών και πρόσφυγες και στην ισλαμοφοβία. Υπάρχουν πολυάριθμες διαφορές (πολιτικές, οικονομικές, ως προς το ρόλο του Κράτους κ.ο.κ.) μεταξύ των ακροδεξιών κομμάτων και ρευμάτων, αλλά το Ισλάμ είναι το κονίαμα που τους συγκολλάει τελικά όλους, από το κόμμα του Βίλντερς στην Ολλανδία μέχρι το εθνολαϊκιστικό AFD στη Γερμανία.

Και στις πρώην κομμουνιστικές χώρες βλέπουμε ίδιες τάσεις.

Διότι και στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ υπάρχει μια απόρριψη της Ε.Ε και του μεταναστευτικού –δείτε τις πολιτικές του Βίκτωρ Όρμπαν στην Ουγγαρία ή την πολωνική κυβέρνηση.

Ποιες πολιτικές θα μπορούσαν να ορθώσουν ανάχωμα στην Ακροδεξιά;

Θέλω να πω ότι η Ακρα Δεξιά, ακόμα και αν δεν φτάσει ως την εξουσία, έχει πετύχει, διότι κέρδισε μια ιδεολογική νίκη, βοηθούμενη στην Γαλλία από την πολιτική που άσκησε επί της προεδρίας του ο Νικολά Σαρκοζί. ‘Ενα μέρος της κοινής γνώμης και ένα ευρύ κομμάτι της Δεξιάς έχουν δηλητηριαστεί από τις ιδέες της Ακρας Δεξιάς, σε ζητήματα που σχετίζονται με τις αξίες, το μεταναστευτικό και τις πολιτικές ασφαλείας .

Τα θέματα της ασφάλειας έχουν μάλιστα απήχηση και στους πολιτικούς της Αριστεράς, όπως ο Εμμανουέλ Βαλς . Για να αποτραπεί η άνοδος της άκρας Δεξιάς θα χρειαζόταν μία προληπτική πολιτική στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα, και η πλήρης εγκατάλειψη των φιλελεύθερων πολιτικών. Θα χρειαζόταν να αφουγκραζόμαστε περισσότερο τον λαό, να είμαστε περισσότερο παρόντες στο δημόσιο χώρο, ασκώντας μια ενωτική πολιτική σε ό,τι αφορά τις αντιρατσιστικές οργανώσεις, ώστε να αποδυναμώσουμε το πρόγραμμα του Εθνικού Μετώπου και των ομοίων του.

Θα έπρεπε να ξαναδούμε εξ ολοκλήρου τη λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμών , βάζοντας φρένο στην τρέχουσα οικονομική κοινωνική πολιτική της Ε.Ε. που πραγματικά ρίχνει νερό στο μύλο της ‘Ακρας Δεξιάς. Αυτές είναι κάποιες προτάσεις, αλλά έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε. Η πολιτική απεχθάνεται το κενό και αυτή τη στιγμή το κενό έχει καταληφθεί από την ‘Ακρα Δεξιά.

*Ο Ζαν Πωλ Γκοτιέ μίλησε, προσκλεκλημένος του Solidarity Νοw, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα με θέμα: Οι Γαλλικές Εκλογές και η «Διεθνής Ακροδεξιά».

(Φωτογραφία: AP Images/David Vincent, file)