Ματίας Φορέμνυ: Γοητεύτηκα από την "παλλόμενη ατμόσφαιρα της Αθήνας"

Ο 48χρονος γερμανός αρχιμουσικός που έχει τιμηθεί με το Echo Klassik Award μιλά στο News 24/7 για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ως μαέστρος και τις αναμνήσεις του από την Ελλάδα.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ
01 Φεβρουαρίου 2020 07:25

Ο βραβευμένος με Echo Klassik Award, Ματίας Φορέμνυ, μπορεί να κατάγεται από τη Γερμανία, στις “αποσκευές” του ωστόσο φέρνει εικόνες και ηχοχρώματα της Ανατολής.

Αυτή η αντίθεση προέκυψε μέσα από τις επιτυχημένες συνεργασίες του με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, μια σύμπραξη που πρόκειται να επαναλάβει την Κυριακή 7 Φεβρουαρίου σε μια εξαιρετική συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Σε αυτή θα παρουσιαστεί ένα σαγηνευτικό πρόγραμμα με έργα Χατσατουριάν και Ρίμσκυ- Κόρσακοφ.

Λίγες μέρες πριν τη μεγάλη διοργάνωση, ο Φορέμνυ μιλά αποκλειστικά στο News 247 για την πορεία του στη μουσική, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο μαέστρος, αλλά και τις αναμνήσεις του από την Ελλάδα:

Όταν ήσασταν μικρός, φανταζόσασταν ποτέ τον εαυτό σας στο πόντιουμ μιας Ορχήστρας; Τί θέλατε να γίνετε όταν μεγαλώσετε;

«Ήξερα ότι θέλω να γίνω μαέστρος από πολύ νωρίς. Τραγουδούσα σε χορωδίες και έπαιζα σε ορχήστρες, γεγονός που μου έδινε τη δυνατότητα να συνεργάζομαι με πολλούς αρχιμουσικούς.»

Πως αποφασίσατε να στραφείτε στη διεύθυνση Ορχήστρας; Υπήρξε κάποιος καθοριστικός παράγοντας (κάποιο γεγονός, κάποιος άνθρωπος) που σας οδήγησε σε αυτή την απόφαση;

«Ο δάσκαλός μου στην τρομπέτα ήταν ένας εξαιρετικά παθιασμένος μουσικός και είχε ένα έμφυτο ταλέντο στη Διεύθυνση Ορχήστρας. Ήταν σίγουρα το είδωλό μου, με ενέπνευσε.»

Στο ξεκίνημα της καριέρας σας, σας τρόμαζε η προοπτική της καθημερινότητας του αρχιμουσικού; Η έλλειψη σταθερότητας;

«Όταν ήμουν νέος καθόλου. Πλέον, όσο ωριμάζω ως καλλιτέχνης, γνωρίζω το στρες αυτής της δουλειάς. Ταυτόχρονα, όμως, ξέρω και πώς να το αντιμετωπίζω πλέον.»

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η μουσική και η οικογένεια είναι οι δύο σταθερές της ζωής σας. Πώς διατηρείτε μία ισορροπία μεταξύ τους;

«Η μουσική είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μου αλλά πρέπει πάντα να είναι η έκφραση και η αντανάκλαση όλων των συναισθημάτων της ζωής μας. Για μένα είναι ζωτικής σημασίας να έχει κάποιος μια ζωή παράλληλα με τη μουσική.»

Έχετε τη φήμη ενός αρχιμουσικού που επιλέγει να διευρύνει διαρκώς το ρεπερτόριό του, αλλά και αυτό των Ορχηστρών που διευθύνει. Πιστεύετε ότι το κοινό της κλασικής μουσικής έχει ανάγκη από νέα, ίσως πιο απροσδόκητα, ακούσματα και προγράμματα συναυλιών;

«Ναι φυσικά. Το κοινό αλλά και οι μουσικοί χρειάζονται γνωστά, δημοφιλή έργα, αλλά και νέα για να συγκρίνουν, να αντιληφθούν τις διαφορές και να συνεχίσουν να μαθαίνουν. Όλοι πρέπει να ενδιαφερόμαστε για την ανακάλυψη του νέου.»

Πολλοί πιστεύουν ότι η θητεία σας, ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής, στην Stuttgart Chamber Orchestra έφερε αέρα ανανέωσης, ο οποίος λειτούργησε απελευθερωτικά και για τους μουσικούς της. Ποιες οι κινήσεις που κάνατε, σε επίπεδο ρεπερτορίου και όχι μόνο, ώστε να πετύχετε αυτό το αποτέλεσμα;

«Όλος ο προγραμματισμός περιείχε συνθέσεις, με τις οποίες η Ορχήστρα ήταν εξοικειωμένη, αλλά και σύγχρονα έργα. Όταν παίζαμε τα πολύ δημοφιλή έργα, μπορούσαμε να επικεντρωθούμε στον συγχρονισμό, τον επιτονισμό, τις ισορροπίες, στοιχεία ιδιαίτερα σημαντικά. Όταν παίζαμε νέες δημιουργίες, μπορούσαμε να εξελίξουμε καινούριες δυνατότητες, ερμηνεύοντας διαφορετικά στυλ μουσικής. Κάναμε συναυλίες crossover (π.χ. jazz, techno), ενώ εξελίξαμε και την πρακτική της ιστορικής ερμηνευτικής. Σε μια ορχήστρα εγχόρδων, που αποτελείται από 17 άτομα, μπορείς να επικοινωνήσεις με όλους, να κατανοήσεις τα διαφορετικά κίνητρα των μουσικών. Είναι ένας πολύ προσωπικός τρόπος να δημιουργείς μουσική με εξαιρετικά αποτελέσματα που πιστεύω εμπνέουν.»

Ποια η άποψή σας για τους αρχιμουσικούς που επιλέγουν να είναι πιο αποστασιοποιημένοι και αυστηροί απέναντι στους μουσικούς της Ορχήστρας που διευθύνουν;

«Ο αρχιμουσικός δεν μπορεί να παράξει μόνος του μουσική, κανείς δεν τον ακούει. Δεν είναι τίποτα χωρίς τους μουσικούς της ορχήστρας.»

Πιστεύετε ότι οι νεότερες γενιές απομακρύνονται από αυτό το στυλ διεύθυνσης; Αν ναι, γιατί;

«Πολλές ορχήστρες παίζουν σε πολύ υψηλό επίπεδο. Υπάρχουν τόσοι φανταστικοί μουσικοί. Είναι λοιπόν σοφότερο να βλέπει κανείς τον εαυτό του ως πρώτο μεταξύ ίσων σε αυτή τη δουλειά.»

Είναι επίσης γνωστό ότι επιδιώκετε ιδιαίτερα την επικοινωνία με το κοινό κατά τη διάρκεια των συναυλιών. Τι πιστεύετε ότι προσφέρει αυτή η αλληλεπίδραση στη συνολική εμπειρία;

«Οι μουσικοί κι εγώ γνωρίζουμε πολύ καλά το πρόγραμμα μίας συναυλίας. Προετοιμαζόμαστε άλλωστε τόσες μέρες. Το κοινό έρχεται μετά από μια μακρά εργάσιμη μέρα για να ακούσει κάτι για πρώτη φορά. Νομίζω ότι μερικές φορές είναι καλύτερο να δίνουμε κάποιες συμβουλές στο ακροατήριο, ώστε να αυξήσουμε την απόλαυση αυτής της εμπειρίας.»

Έχετε μεγάλη εμπειρία ως προσκεκλημένος αρχιμουσικός. Πώς δημιουργείτε μια σχέση με τους μουσικούς σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα; Πώς επιτυγχάνετε τον απαραίτητο σεβασμό και εμπιστοσύνη μεταξύ σας;

«Η μουσική είναι ο καλύτερος μεταφραστής. Στην αρχή δεν μιλάμε καν αλλά απλώς παίζουμε μουσική. Τους αφήνω να παίξουν. Έτσι, οι μουσικοί μπορούν να με παρατηρήσουν κι εγώ μπορώ να τους ακούσω. Αυτός πιστεύω ότι είναι ο καλύτερος τρόπος, ώστε να χτιστεί μία επιτυχημένη συνεργασία.»

Ποια τα στοιχεία που πιστεύετε ότι διαφοροποιούν τα παιδιά ως ακροατές; Τι μαθαίνετε εσείς από την επαφή σας μαζί τους;

«Τα παιδιά είναι ανοιχτά σε κάθε άκουσμα. Δεν έχει σημασία αν είναι Bach ή Stockhausen, θα τους αγγίξει ακριβώς επειδή δεν έχουν προκαταλήψεις.»

Είστε επίσης καθηγητής στο Felix Mendelssohn Bartholdy University of Music and Theater. Ποιες οι βασικές αρχές που διέπουν τη διδασκαλία σας;

«Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει μία τέχνη στη διεύθυνση Ορχήστρας. Μπορεί κάποιος να μάθει να επηρεάζει τους μουσικούς και τη ροή της μουσικής χωρίς να μιλά, παρά μόνο με τα μάτια, το σώμα και φυσικά τα χέρια. Οι μουσικοί δεν ενδιαφέρονται να ακούσουν μια διάλεξη. Η ομιλία απαιτεί χρόνο. Έτσι διδάσκω τους νέους αρχιμουσικούς να δείχνουν αυτό που θέλουν να πουν.»

Το ιδιαίτερα ευρύ ρεπερτόριο σας περιλαμβάνει και το είδος της όπερας. Πως αντιμετωπίζετε την πρόκληση συντονισμού όλων των συντελεστών;

«Κάθε παράσταση είναι μια περιπέτεια, επειδή συμβαίνουν πάντα απρόοπτα παρά τις πολλές πρόβες. Ένας τραγουδιστής δεν ξεκινά, η χορωδία είναι αργή ή η κουρτίνα δεν ανοίγει, για παράδειγμα. Πολλοί άνθρωποι, πολλά λάθη. Σε αυτό το είδος ο μαέστρος είναι πραγματικά απαραίτητος. Πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά την παρτιτούρα και πρέπει να βοηθά και να εμπνέει ασφάλεια σε όλους όσοι παίζουν, τραγουδούν και ενεργούν επί της σκηνής.»

Η συναυλία της 7 Φεβρουαρίου με την ΚΟΑ, την οποία διευθύνετε, περιλαμβάνει έργα που φέρνουν αέρα Ανατολής. Πως πιστεύετε ότι μπορεί να αποκατασταθεί η παρεξήγηση που θέλει τη Δύση να κατέχει το μονοπώλιο της λόγιας μουσικής δημιουργίας;

«Η μεγάλη συμφωνική παράδοση της ανατολικής κλασικής μουσικής είναι πράγματι μια αντίδραση στο στυλ πολυφωνίας από τη Δύση. Νέα γοητευτικά ορχηστρικά χρώματα, εκπληκτικές μελωδίες και ρυθμοί, στους οποίους συχνά χρησιμοποιούνται στοιχεία της παραδοσιακής μουσικής.»

Έχετε στο ενεργητικό σας πολλές διακρίσεις, με κορυφαία την βράβευσή σας με το έγκριτο Echo Klassic Award. Θεωρείτε τα βραβεία ως τη μεγαλύτερη επιβράβευση της προσπάθειάς σας;

«Όχι, τα βραβεία είναι σημαντικά στην αρχή μιας καριέρας για να προσελκύσουν την προσοχή.»

Έχετε συνεργαστεί με κορυφαίες ορχήστρες καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας σας. Σε ποιο σημείο θα κατατάσσατε την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών ανάμεσα στις Ορχήστρες με τις οποίες έχετε δουλέψει;

«Η πρώτη μου συνεργασία με την ΚΟΑ στην Πέμπτη Συμφωνία του Μάλερ ήταν επιτυχημένη και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για μένα. Ανυπομονώ να συναντήσω ξανά τους μουσικούς με ένα εντελώς διαφορετικό πρόγραμμα τώρα. Η ορχήστρα είναι εξαιρετική, δυναμική, με ισχυρές προσωπικότητες που απολαμβάνουν την καλή μουσική.»

Ποιες οι αναμνήσεις σας από το ελληνικό κοινό; Ποια τα στοιχεία που το διαφοροποιούν από άλλα ακροατήρια, τα οποία έχετε συναντήσει στην καριέρα σας;

«Θυμάμαι ένα πολύ αφοσιωμένο, προσηλωμένο και ενθουσιώδες ακροατήριο. Πιστεύω ότι αυτή η ενέργεια που πάντα μοιραζόμαστε θα επικρατήσει και αυτή τη φορά. Επίσης, μου αρέσει αυτή η παλλόμενη ατμόσφαιρα της Αθήνας και ελπίζω να καταφέρω να ανακαλύψω περισσότερα σημεία ενδιαφέροντος αυτή τη φορά, αλλά και να επισκεφτώ κάποιο μουσείο ανάμεσα στις πρόβες.»