Ν. Πασσάς για διαφθορά: Οι κυβερνήσεις απλά αλλάζουν καρέκλες και όλοι μαζί οδεύουμε σε παγόβουνο

Eπιμέλεια: Μίκα Κοντορούση

Στους εμφανείς τριγμούς στα θεμέλια της Συνθήκης Σένγκεν, την διαρκώς αυξανόμενη εγκληματοποίηση των μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών, αλλά και τις πιθανές λύσεις για την καταπολέμηση της Διαφθοράς στην Ελλάδα, αναφέρθηκε  o διακεκριμένος Καθηγητής στη Διεθνή Ακαδημία εναντίον της Διαφθοράς (Βιέννη) και Καθηγητής Εγκληματολογίας και Ποινικής Δικαιοσύνης στο Πανεπιστήμιο Northeastern της Βοστώνης, Ν. Πασσάς, στο περιθώριο του τριήμερου Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ στους Δελφούς.

Ο κ. Πασσάς που ζει τα τελευταία 30 περίπου χρόνια στο εξωτερικό, υπογραμμίζει μέσω του NEWS 247: «Είτε κλείσουμε τα σύνορα, είτε όχι, οι ροές θα συνεχίσουν να έρχονται. Απλά με χειρότερο τρόπο. Δηλαδή με μεθόδους περισσότερο οργανωμένης εκγληματικότητας, κάτι που θα προκαλέσει διαχρονικές επιπτώσεις σε δημοκρατίες, στην οικονομική, εργασιακή αγορά και τελικά, τη χρηστή διοίκηση. Το μόνο που μέχρι στιγμής έχουμε επιτύχει είναι να διαιωνίσουμε τα κίνητρα σε όσους κλείνουν τα μάτια και παίρνουν τις μίζες τους. Και αυτή είναι βασική γενεσιουργός αιτία της διαφθοράς».

Ο ίδιος εμμένει στην εύρεση πολιτικής και όχι πολιτικάντικης λύσης για τον αποτελεσματικό τερματισμό της προσφυγικής κρίσης που πλήττει την Ευρώπη, επισημαίνοντας: «Αν δεν λύσουμε το πρόβλημα από την ρίζα, όσους τοίχους και να χτίσουμε, απλά εγκληματοποιούμε τις ροές».

Αναλυτικά όσα υπογράμμισε ο Νικόλας Πασσάς στο NEWS 247:

Για το προσφυγικό

«Αυτό που επίσημα λέει η Γερμανία είναι ότι το κύμα προσφύγων/ μεταναστών που έχει φτάσει στην Ευρώπη είναι απλώς το 1/10 από αυτό που συνολικά περιμένουμε ή έπεται. Το πρόβλημα αυτό δεν πρόκειται να λήξει», διαμηνύει ο κ. Νίκος Πασσάς.

«Η βασική αρχή στις παράνομες οικονομίες (ή οργανωμένης εγκληματικότητας) είναι η εξής: Όταν υπάρχει ζήτηση σε οτιδήποτε απαγορευμένο – είτε είναι ποτοαπαγόρευση, είτε είναι ναρκωτικές ουσίες – έστω κι αν υπάρχουν ποινικές διώξεις ή αστυνόμευση, αυτό που συμβαίνει στο τέλος, είναι οι μέθοδοι που το διακινείς να γίνουν πιο σοφιστικέ, πιο δύσκολες στην ανακάλυψη και πιο προσοδοφόρες. Το κόστος αυξάνεται, ανάλογα με το ρίσκο σύλληψης», αναφέρει ο κ. Πασσάς.

Και συνεχίζει: «Την κόλαση που ζει σήμερα η Συρία, την ζουν οι Αφγανοί, εδώ και δεκαετίες. Το ίδιο ισχύει σε Ιράκ και βόρεια Αφρική. Όταν λοιπόν έχουμε ακούσια μεταφορά πληθυσμών, πρώτη προτεραιότητα είναι να δούμε τι επιπτώσεις έχει και τι εξωτερικές πολιτικές εφαρμόζονται. Αν δει κανείς τι προβλήματα προσπαθούν να αποφύγουν από Σομαλία, Σουδάν, Λιβύη, Αίγυπτο, Κουρδιστάν, Πακιστάν, Ιράκ κτλ, θα αντιληφθεί την σύγχρονη πραγματικότητα. Αυξάνεται η ζήτηση σε παράνομα μέσα για μεταφορά. Και πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα προσφέρει την απαραίτητη υποδομή. Θα το κάνει πάντα. Απλά, πιο ακριβά. Καταπατώντας περισσότερα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ ταυτόχρονα, θα πνίγονται και περισσότεροι. Ήδη χάνουμε εκατοντάδες. Τι περιμένουμε λοιπόν; Η λύση πρέπει να βασιστεί σε σωστή Εξωτερική Πολιτική, Πολιτική Ασφάλεια και Αντεγκληματική Πολιτική. Όταν ασκεί κανείς Εξωτερική Πολιτική, πρέπει να βλέπει τα αποτελέσματά της. Από αυτά, κρίνεται η επιτυχία. Όχι από τους στόχους. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι είτε κλείσουμε τα σύνορα, είτε όχι, οι ροές θα συνεχίσουν να πηγαινοέρχονται. Απλά με χειρότερο τρόπο».

Ποια η λύση που προτείνει ο κ. Πασσάς; «Άμεσα και μακροπρόθεσμα μέτρα. Οι περισσότεροι δεν έρχονται διακοπές στην Ελλάδα, οπότε αντί να τους πυροβολούμε ή να τους ορθώνουμε φράχτες, ας ελπίσουμε σε πολιτική βούληση και όχι πολιτικάντικη. Δεν πρέπει να βλέπουμε αποκλειστικά λύσεις εξαγοράς ψήφων. Πρέπει να ευελπιστούμε σε πολιτική πρωτοβουλία σε Ελλάδα, Τουρκία, ακόμη και Ρωσία/ΗΠΑ. Και ουσιαστικά σε κατάπαυση πυρός και δημιουργία ασφαλούς και σταθερού περιβάλλοντος. Πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στην παύση γενοκτονιών. Να χτίσουμε ξανά το μέλλον με τρόπο συλλογικό και συμμετοχικό. Μέχρι στιγμής, κοιτάμε τα πάντα σε εθνικό και μικροπολιτικό επίπεδο. Δεν ασχολούμαστε με την πραγματική αφομοίωσή προσφύγων/μεταναστών πολιτισμικά ή εργασιακά και κοινωνικά. Όμως εάν δεν λύσουμε το πρόβλημα από την ρίζα, όσους τοίχους και να χτίσουμε, απλά θα εγκληματοποιούμε τις ροές».

Για την καταπολέμηση της διαφθοράς

Ο κ. Πασσάς, μιλώντας στο NEWS 247 για την διαφθορά σε όλες τις πτυχές της ελληνικής κοινωνίας, επεσήμανε: «Υπάρχουν πολλά είδη συλλογικής δράσης. Κυμαίνονται από διακηρύξεις κατά της διαφθοράς, αυτοδεσμεύσεις κατά τη διάρκεια ενός δεδομένου έργου, πρωτοβουλίες στη βάση συγκεκριμένων αρχών και ηθικών δεσμεύσεων, σύμφωνα ακεραιότητας σχετικά με σειρά δημοσίων έργων και παρακολούθηση από εξωτερικό συντονιστή ή ελεγκτή, μέχρι συνασπισμούς προς πιστοποίηση προτύπων επιχειρηματικής συμπεριφοράς με εκπαιδευτικά προγράμματα και αξιολόγηση/πιστοποίηση δεοντολογικής και κανονιστικής συμμόρφωσης.

Σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου εύλογα ερωτήματα εγείρονται. Πώς μπορεί να διασφαλιστεί ότι ανταγωνιστές δρουν με ήθος και ακεραιότητα; Πώς μπορεί να αλλάξει η κουλτούρα της επιχειρηματικής δραστηριότητας; Πώς πριμοδοτούμε αξίες και αρχές σε περίοδο κρίσης; Πώς θα συμβάλλουν όσοι αισθάνονται ότι δεν έχουν κατάλληλους πόρους για την καταπολέμηση της διαφθοράς ή εκείνοι που ωφελούνται από διεφθαρμένες συναλλαγές;

Η υλοποίηση είναι συχνά περίπλοκη και δύσκολη – προκλήσεις και αντιστάσεις πρέπει να εκτιμηθούν. Πριν από οιαδήποτε εφαρμογή, πρέπει να αποφασισθεί ποιος τύπος είναι πιο κατάλληλος για τις δεδομένες συνθήκες, ποιοι θα συμμετάσχουν, ορισμός συντονιστή και διαδικασίας επαφών και ανταλλαγής απόψεων, εκπόνηση πρώτου σχεδίου για συζήτηση, ομάδα εργασίας, συμφωνία στόχων, αρχών και χρονοδιαγραμμάτων, διακυβέρνηση, εφαρμογή και εξάπλωση.

Τα οφέλη μια τέτοιας κινητοποίησης το ιδιωτικού τομέα είναι προφανή: οικονομική ανάκαμψη, βελτίωση της εθνικής φήμης, εξωτερικές επενδύσεις, επιστροφή ανθρώπινου δυναμικού, ευνομία και χρήστη διοίκηση η οποία έστω αργότερα θα προσελκύσει και κυβερνητικούς θεσμούς. Τέτοια ευεργετική παλίρροια θα ανεβάσει όλα τα σκάφη από βαρκούλες μέχρι υπερωκεάνια. Η Διεθνής Ακαδημία Εναντίον της Διαφθοράς εκκίνησε αποκλειστικό πρόγραμμα έρευνας, εκπαίδευσης και πρακτικής εφαρμογής στο θέμα συλλογικών δράσεων. Διάθεση, δυνατότητα και χαμηλότατο κόστος προσφέρουν την ευκαιρία να συζητηθεί και να διερευνηθεί τι είδος συλλογικής δράσης μπορεί να ανατηχθεί στην Ελλάδα. Ας ελπίσουμε ότι τέτοια ηγετική δράση θα σημειώσει επιτυχία σε εύλογο χρονικό διάστημα και θα προσελκύσει και κυβερνητικούς θεσμούς προκειμένου να συνενωθούν οι προσπάθειες για το καλό του τόπου».

Και καταλήγει: «Δυστυχώς, υπάρχει απογοήτευση στην Ελλάδα από τις τελευταίες κυβερνήσεις. Όλοι λαμβάνουν μέτρα κατά της διαφθοράς και κανείς τελικά δεν κάνει τίποτα. Όλοι απλά αλλάζουν καρέκλες στο κατάστρωμα του Τιτανικού και τελικά, οδεύουμε προς παγόβουνο. Εφόσον δεν υπάρχει πολιτική βούληση, η λύση πρέπει να βρεθεί από τον ιδιωτικό τομέα, Ακαδημίες, ΜΜΕ και ΜΚΟ. Εκεί πρέπει να επωμιστεί η ευθύνη. Ανεξάρτητα από πολιτικούς και κυβερνήσεις. Την ίδια στιγμή, αρωγός της προσπάθειας πρέπει να είναι εκπαιδευτικά προγράμματα και νέα φυτώρια, στα οποία θα βασιστεί η κουλτούρα ακεραιότητας και λογοδοσίας που στην Ελλάδα είναι ανύπακρτη. Όταν η διαφθορά έχει νομιμοποιηθεί και λύνει απτά καθημερινά προβλήματα, όπως την μείωση της φορολογίας ή ακόμη, χειρότερα σού δίνει δουλειά ή σού βρίσκει κρεβάτι στο νοσοκομείο, δεν πρόκειται κανείς να αρνηθεί αυτό τον άγραφο κανόνα. Τα προβλήματά μας λύνονται μόνο με φακελάκια. Αλλά αυτό πρέπει να σταματήσει. Πρέπει να συσταθεί ένας ανεξάρτητος φορέας με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού φορέα που δεν θα λειτουργεί κατά βούληση των κυβερνήσεων. Αυτό που πρέπει να αντιληφθούμε είναι ότι φτάσαμε σε τέτοιο πάτο βαρελιού, που μόνο προς τα πάνω μπορείς να πας. Η ευνομία είναι μονόδρομος».