Ο Έλληνας πίσω από τον “αλγόριθμο του σεξ” στο NEWS 247: Τα γονίδια και η λογική του συνετού επενδυτή

Ένας Έλληνας, ο καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης των Υπολογιστών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ Χρίστος Παπαδημητρίου -μεταξύ άλλων γνωστός από τη συνεργασία του με τον Απόστολο Δοξιάδη για τη δημιουργία του διεθνούς μπεστ-σέλερ μυθιστορήματος-κόμικ “Logicomix”- δημιούργησε, μαζί με συναδέλφους του στις ΗΠΑ έναν αλγόριθμο ο οποίος εξηγεί από εξελικτική άποψη το σεξ, με βάση τα “παιχνίδια” που παίζουν τα γονίδια.

Το NEWS 247 επικοινώνησε μαζί του για να μας πει περισσότερα για την ανακάλυψη και να μας εξηγήσει τον εν λόγω “αλγόριθμο του σεξ”.

«Τον λέτε αλγόριθμο του σεξ, και καταλαβαίνω το λόγο, αλλά σωστότερο θα ήταν “ο αλγόριθμος της εξέλιξης με σεξ”», τονίζει ενώ σπεύδει να σημειώσει πως «η θεωρία της εξέλιξης έχει προχωρήσει πολύ από τον Δαρβίνο, αλλά ερωτηματικά υπάρχουν άφθονα.  Ένα από αυτά είναι, γιατί υπάρχει σεξ — ανασυνδυασμός γονιδίων — γιατί είμαστε περίπου όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί γενετικό μείγμα δύο γονέων αντί για ατελές αντίγραφο ενός;   Το ερώτημα αυτό έχει χαρακτηρισθεί “η βασίλισσα των προβλημάτων στην Θεωρία της Εξέλιξης”. 

Κοιτάζοντας το πρόβλημα από τη σκοπιά της Πληροφορικής, αλλά και με τη βοήθεια βιολόγων συνεργατών, το προχωρήσαμε, ελπίζω σημαντικά».

« Σε μια εργασία που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στα Πρακτικά της Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, βρήκαμε ότι ο τρόπος με τον οποίο η εξέλιξη — η φύση, η ζωή — αλλάζει τη γενετική σύνθεση ενός πληθυσμού από γενιά σε γενιά είναι απαράλλαχτος με ένα πολύ απλό και έξυπνο αλγόριθμο που κάνει θραύση στην Πληροφορική, τον αλγόριθμο των πολλαπλασιαστικών ενημερώσεων (multiplicative weights update).  Δηλαδή, αν ένα αλληλόμορφο (εκδοχή γονιδίου) έχει καλή επίδοση στην παρούσα γενιά, τότε αυξάνει λίγο την συχνότητά του στον πληθυσμό.  Αν δεν πάει καλά, τη μειώνει», σημειώνει και τονίζει πως  «με άλλα λόγια είναι σαν το κάθε γονίδιο να κάνει αυτό ακριβώς που θα έκανε ένας συνετός επενδυτής με το μείγμα των μετοχών που κρατάει: αγοράζει λίγες από αυτές που ανεβαίνουν, και πουλάει λίγες από αυτές που πέφτουν — αλλά όχι όλες, ποτέ δεν “βάζει τα ρέστα του” σε μια μετοχή που πάει καλά, γιατί ποιός ξέρει τι θα γίνει αύριο;»

Ερωτηθείς για το αν το σεξ είναι επιστήμη, ο κ. Παπαδημητρίου, απαντά πως «το σεξ είναι τόσο σημαντικό στη ζωή μας (όντως, που θα βρισκόμαστε όλοι δίχως αυτό;) που είναι δύσκολο να το δούμε αποστασιοποιημένα, σαν ένα παράδοξο της επιστήμης». 

«Αλλά παράδοξο είναι, δεν υπάρχει ικανοποιητική εξήγηση γιατί όλοι οι οργανισμοί στον κόσμο — ακόμα και τα βακτηρίδια — αναπαράγονται με ανταλλαγή γονιδίων.  Το γεγονός ότι η εξέλιξη με σεξ εφαρμόζει αυτόν τον συγκεκριμένο αλγόριθμο — γνωστό στην Πληροφορική για τις επιτυχείς του εφαρμογές σε πάμπολλα πεδία — είναι ένδειξη ότι το σεξ προσφέρει όντως κάτι σημαντικό στην εξέλιξη.  Ίσως βρούμε κάποτε ότι ήταν περίπου αρχέγονο στη ζωή», αναφέρει.

Τέλος, ερωτηθείς για το τι μελετά αυτή την περίοδο, ο κ. Παπαδημητρίου απαντά: «Πάντα με την Πληροφορική, συγκεκριμένα τη θεωρία των αλγορίθμων και της πολυπλοκότητας.  Απλά η τεράστια εμβέλεια της νέας αυτής επιστήμης, και η δυνατότητα που παρέχει για νέες ιδέες και ενοράσεις στα προβλήματα άλλων επιστημών, με οδηγεί σε μέρη συναρπαστικά και απρόσμενα, όπως στο Διαδίκτυο και την θεωρία των παιγνίων τις δύο τελευταίες δεκαετίες, και τα τελευταία χρόνια στην θεωρία της εξέλιξης». 

«Αυτά τα τρία είναι τα προβλήματα που με κρατάνε ξύπνιο αυτά τα βράδια», καταλήγει.