Οι Opera Chaotique (δεν) είναι οι Tiger Lillies της Ελλάδας

Γυρνάμε τον χρόνο πίσω στο, όχι τόσο μακρινό, 2012, περίπου τέτοια εποχή. Τότε δεν ήξερα ούτε ποιοι είναι, ούτε και τι κάνουν πάνω στη σκηνή. Στη μουσική παράσταση των Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Μίλτου Πασχαλίδη, Δημήτρη Σταρόβα και Δήμητρας Παπίου στον Ζυγό στην Πλάκα, οι Opera Chaotique είχαν ανέβει πρώτοι για να κάνουν το ξεκίνημα. Με εντυπωσίασαν κατευθείαν με την πρωτοτυπία τους, τη θεατρικότητά τους και το όλο θέαμα που προσέφεραν πάνω στη σκηνή. Γιατί για θέαμα πρόκειται και όχι για μια απλή συναυλία ή παράσταση.

Μια διονυσιακή ατμόσφαιρα με άρωμα από Ιταλία, Γαλλία και Γερμανία, ένα ταξίδι από την όπερα του 18ου και 19ου αιώνα μέχρι τα καμπαρέ του Βερολίνου της δεκαετίας ’20 και ’30, όλα αυτά δοσμένα μέσα από το πρίσμα του αυτοσαρκασμού και διανθισμένα με κωμικοτραγικούς αυτοσχεδιασμούς, χιούμορ και αλληλεπίδραση με το κοινό. Αυτοί είναι οι Opera Chaotique, γι’ αυτό και ήδη από το ξεκίνημά τους στην Ελλάδα το 2011 χαρακτηρίστηκαν «φαινόμενο», ενώ σήμερα, σχεδόν 10 χρόνια μετά, συνεχίζουν τη διαδρομή τους, κρατώντας τα ίδια στοιχεία και εξελίσσοντάς τα σε κάθε παράσταση ή δίσκο τους.

Οι Opera Chaotique είναι οι Γιώργος Τζιουβάρας και Χρήστος Κουτσογιάννης, ένα ανατρεπτικό δίδυμο που ισορροπεί με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο ανάμεσα στην όπερα, τη τζαζ, το καμπαρέ και την ποπ, ενώ αγαπά την ποίηση, την πρόζα, το θέατρο, τα κοστούμια, τις θεματικές παραστάσεις.

«Οι επιρροές μας προέρχονται από τον Tom Waits και τους Brecht / Weill μέχρι τον Louis Armstrong και τον Puccini. Και πολλά άλλα στα ενδιάμεσα. Είμαστε ένα μουσικοθεατρικό σχήμα που ενώνει πολλές μορφές τέχνης στις παραστάσεις του. Το λέμε με δύο λέξεις Διονυσιακό Καμπαρέ. Στην ουσία, είμαστε ένα προσωπικό κράμα όλων των παραπάνω».

Συνάντησαν, άραγε, δυσκολίες στο να επικοινωνήσουν αυτό το είδος και την όλη αισθητική τους στο ελληνικό κοινό; Είναι πιο «κλειστό», σε σχέση με άλλες χώρες; Ανατρέχοντας στη δεκάχρονη παρουσία τους στην ελληνική μουσική σκηνή, θυμούνται:

«Τους πρώτους μήνες υπήρχε μια έντονη και δημιουργική ατμόσφαιρα συν μια αγωνία για το πώς θα αντιμετωπιστεί η δουλειά μας. Μετά από μισό χρόνο φάνηκε ότι δεν είμαστε μόνοι. Αν και η ελληνική πραγματικότητα μας έχει προσγειώσει κάπως, αισθανόμαστε ακόμα δημιουργικοί και λιγότερο μόνοι. Πιστεύουμε ότι απλά είναι λιγότεροι αυτοί που γνωρίζουν όσα και όσους πρωταγωνιστούν στις παραστάσεις μας και σε αντίθεση με την Ευρώπη, δεν βγαίνουν και πολύ έξω».

Λόγω του ανατρεπτικού ύφους τους, των σκοτεινών cabaret shows τους και των διαφορετικών μουσικών ειδών που «παντρεύουν» στις παραστάσεις τους, έχουν ουκ ολίγες φορές χαρακτηριστεί ως οι «Tiger Lillies της Ελλάδας». Πολλοί είναι εκείνοι που βρίσκουν μεγάλες ομοιότητες ανάμεσα στους Opera Chaotique και το βρετανικό συγκρότημα, που θεωρούνται οι «νονοί του avant-garde καμπαρέ», ενώ έχουν συνεργαστεί αρκετές φορές.

«Αν κάποιος γνωρίσει το έργο μας θα καταλάβει ότι έχουμε πολλές διαφορές. Η θεατρικότητά μας συν το ότι έχουμε συνεργαστεί και στη δισκογραφία και στη σκηνή κάνει κάποιους να μας παρομοιάζουν ή να μας συγκρίνουν μαζί τους. Είναι φυσικά από τα αγαπημένα μας σχήματα».

«Στων Διακαμένων σας Χειλιών την άκρη»

Πριν από μερικές μέρες, οι Opera Chaotique κυκλοφόρησαν τον νέο δίσκο τους με τίτλο «Στων Διακαμένων σας Χειλιών την άκρη», φράση παρμένη από το τελευταίο ποίημα του Κώστα Βάρναλη, που φέρει το όνομα «Τα Μουνάκια». Ο ποιητής το έγραψε λίγους μήνες πριν πεθάνει, τον Δεκέμβριο του 1974. Ο δίσκος των Opera Chaotique αποτελείται από 11 μελοποιημένα ποιήματα και 3 διασκευές τραγουδιών, ενώ αποτελεί το τέταρτο άλμπουμ τους κατά σειρά και το πρώτο ελληνόφωνο.

«Για χρόνια είχαμε στις παραστάσεις μας ελληνόφωνα, ενώ το «Μέγας Ανατολικός» κυκλοφόρησε πριν από τρία χρόνια. Ήρθε η ώρα, όμως, να βγει και το πρώτο ελληνόφωνο άλμπουμ μας, που είναι προϊόν μιας εξελικτικής πορείας. Μελοποιήσαμε Γιάννη Ρίτσο, Ανδρέα Εμπειρίκο, Κώστα Βάρναλη, Μίλτο Σαχτούρη, Κώστα Καρυωτάκη και Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Από τα τόσα ωραία ποιήματα διαλέξαμε κάποια αγαπημένα που οι μελοποιήσεις που κάναμε μας ικανοποιούσαν περισσότερο!».

Πέρα από τα μελοποιημένα ποιήματα συναντάμε και τα διασκευασμένα «Δεν λες κουβέντα» των Δήμου Μούτση, Κώστα Τριπολίτη και Σωτηρίας Μπέλλου, «Στην Κ.» του Παύλου Σιδηρόπουλου και «Ταυτότητα» σε πρώτη ερμηνεία Γιώργου Μαρίνου των Δημήτρη Ιατρόπουλου και Νίκου Δανίκα. Αναρωτιέμαι αν ήταν δύσκολο να διαχειριστούν αυτό το υλικό, δεδομένου ότι πρόκειται για χαρακτηριστικά τραγούδια της ελληνικής δισκογραφίας, που τα έχουν «σφραγίσει» οι πρώτες ερμηνείες τους.

«Τα συγκεκριμένα τραγούδια είναι από τα αγαπημένα μας και θεωρήσαμε ότι δίνουμε μία νέα και διαφορετική προσέγγιση. Τα αντιμετωπίσαμε με αγάπη και με σεβασμό. Σε όλα δώσαμε ένα μέρος από μας».

Μάλιστα, στον δίσκο συμμετέχουν με την ερμηνεία τους και δύο αγαπημένοι καλλιτέχνες, ο Μίλτος Πασχαλίδης και η Δήμητρα Παπίου, ενώ, αξίζει να σημειωθεί, πως οι Opera Chaotique αφιερώνουν αυτό το άλμπουμ τους στον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, που έφυγε από τη ζωή πριν από περίπου ένα χρόνο. Καθώς τους ρωτάω για τη συνεργασία τους αυτή, αλλά και για την αφιέρωση, με πάνε πίσω στο 2012, εκεί που τους είχα δει και ακούσει για πρώτη φορά.

«Πρωτοσυνεργαστήκαμε το 2012 στον Ζυγό. Κρατήσαμε μια επαφή όλα αυτά τα χρόνια. Γράφοντας τα τραγούδια, μας ήρθαν οι φωνές τους στο μυαλό. Τους το ζητήσαμε και με χαρά δέχτηκαν. Στο στούντιο ήταν άψογοι σε όλα. Τους ευχαριστούμε πολύ. Ο Λαυρέντης ήταν συνεργάτης και φίλος από τότε. Ακόμη δεν μπορούμε να το πιστέψουμε… Κάθε χρονιά μας τιμούσε με την παρουσία του στις παραστάσεις πάνω και κάτω από την σκηνή. Πάντα φιλικός και γενναιόδωρος».

Είναι, πάντως, θετικό, να βλέπεις τους καλλιτέχνες να δημιουργούν και να συνεχίζουν να προσφέρουν απλόχερα την τέχνη τους, ακόμη κι αν διανύουν μια πολύ δύσκολη περίοδο λόγω του κορονοϊού. Όπως όλοι γνωρίζουμε, ο Πολιτισμός περνάει μια μεγάλη κρίση και ο χειμώνας που έρχεται μάλλον θα μας βρει χωρίς συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις.

Τόσο οι Opera Chaotique, όσο και εμείς, αναμένουμε τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες (και) σε αυτό τον τομέα.

«Αντιμετωπίσαμε ψύχραιμα όλη την περίοδο της πανδημίας. Οργανωθήκαμε περισσότερο με μελέτη και δουλειά. Ελπίζουμε το Κράτος και το Υπουργείο Πολιτισμού να κάνει το αυτονόητο, να βοηθήσει δηλαδή και τους καλλιτέχνες μαζί με όλους τους άλλους που αντιμετωπίζουν τόσο μεγάλα προβλήματα. Προς το παρόν, περιμένουμε να επιτραπούν οι εκδηλώσεις για να παρουσιάσουμε τη νέα παράσταση που ετοιμάζουμε με τίτλο “Αλλόκοτα και Γοητευτικά”».