Πως η Τοσίκο Τανάκα βγήκε ζωντανή από τη φρίκη της Χιροσίμα

Εβδομήντα δύο χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα που στέρησε τη ζωή σε 140.000 με 200.000 ανθρώπους. Όσοι επέζησαν του μεγαλύτερου εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, πάλεψαν σε όλη τους τη ζωή με προβλήματα υγείας που προκλήθηκαν από τη πυρηνική ακτινοβολία. Ανάμεσα σε αυτούς και η 78χρονη σήμερα, Τοσίκο Τανάκα, η οποία ταξιδεύει, τα τελευταία δέκα χρόνια, με το “Πλοίο της Ειρήνης” και επισκέπτεται μαζί με άλλους επιζήσαντες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι περισσότερες από 30 χώρες του κόσμου, με σκοπό την προώθηση της ειρήνης και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος.

Στο πλαίσιο αυτού του παγκόσμιου ενημερωτικού προγράμματος, η Τοσίκο Τανάκα, επισκέφθηκε, φέτος τον Μάιο, την Ελλάδα και, μάλιστα, έστειλε επιστολή στον πρωθυπουργό της χώρας, καλώντας τον να “ συμβάλλει στη προσπάθεια για έναν κόσμο απαλλαγμένο από πυρηνικά όπλα”.

Το News 24/7 εξασφάλισε μια αποκλειστική συνέντευξη της Τοσίκο Τανάκα, η οποία θεωρεί πως είναι χρέος της να κινητοποιηθεί ως μια Hibakusha (ιαπωνικός όρος που αναφέρεται στους επιζώντες από την επίθεση στο Ναγκασάκι και στη Χιροσίμα), ώστε κανένας στο μέλλον να μην υποστεί τις καταστροφικές επιπτώσεις πυρηνικών όπλων.

6 Αυγούστου του 1945. Διηγηθείτε μας την ημέρα εκείνη.

“Ήταν 8 το πρωί όταν η ατομική βόμβα έπεσε στη πόλη της Χιροσίμα. Ήμουν έξι ετών και βρισκόμουν στο δρόμο για το σχολείο. Απείχε 2-3 χλμ από το επίκεντρο της βόμβας. Υπήρξε προειδοποίηση ότι τα αμερικανικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα, B-29, κατέφθαναν. Δεν πρόλαβα να κοιτάξω στον ουρανό και κάηκα από τη πυρηνική ακτινοβολία, “τυφλώθηκα” από την λάμψη. Αμέσως, κάλυψα το πρόσωπό μου, προκαλώντας, έτσι, σοβαρά εγκαύματα στο δεξί μου χέρι, στο κεφάλι και το αριστερό μέρος του λαιμού μου. Δεν μπορούσα να καταλάβω τι είχε συμβεί. Bρισκόμουν ακριβώς μέσα στο πυρηνικό “μανιτάρι”. Τριγύρω “πίσσα” σκοτάδι.

Πολύ γρήγορα, ένιωσα τον έντονο πόνο του καψίματος στο δέρμα μου. Πήρα το δρόμο για το σπίτι μου κλαίγοντας, όμως, αυτό είχε καταστραφεί ολοσχερώς από την έκρηξη. Μπόρεσα να διακρίνω την μητέρα μου μέσα στα χαλάσματα. Δεν μπορούσε να με αναγνωρίσει, διότι η εμφάνισή μου είχε αλλάξει τελείως. Τα μαλλιά μου είχαν καεί από τη θερμότητα, το πρόσωπο μου και τα πόδια μου ήταν μαύρα από τη σκόνη και τα ρούχα μου ήταν σκισμένα σαν κουρέλια. Θυμάμαι πως σήκωσα το βλέμμα μου στον ουρανό και είδα έναν όμορφο, μπλε ουρανό μέσα από την σπασμένη οροφή.

‘Ενας μεγάλος αριθμός βαριά τραυματισμένων ανθρώπων παραπατούσαν στο δρόμο. Προσπαθούσαν να ξεφύγουν. Πολλοί από αυτούς είχαν καμένο δέρμα, που ξεφλούδιζε και κρεμόταν από την άκρη των δακτύλων τους. Επικρατούσε νεκρική σιωπή και φαινόταν σαν μια πομπή από φαντάσματα. Παρατήρησα, επίσης, πολλά παιδιά να ακολουθούν το πλήθος. Είχαν χάσει τους γονείς τους. Πολλά από αυτά έσκυβαν, κουλουριάζονταν και πέθαιναν επί τόπου.

Το βράδυ, ανέβασα υψηλό πυρετό και έπεσα σε κώμα. Πιστεύοντας ότι θα πέθαινα, η μητέρα μου με πήγε σε όλους τους γιατρούς και τα νοσοκομεία. Όταν απέκτησα τις αισθήσεις μου μία εβδομάδα μετά, μου έκανε εντύπωση ότι η πόλη καλυπτόταν από ένα καπνό που μύριζε φρικτά. Ο λόγος; Κάθε μέρα αποτέφρωναν μαζικά νεκρά σώματα στα σχολεία και στα πάρκα.

Νιώσαμε ότι ήταν θέλημα Θεού να παραμείνουμε ζωντανοί γιατί έξι ημέρες πριν από τη ρίψη της ατομικής βόμβας, είχαμε μετακομίσει σε μια περιοχή που ήταν περίπου 2-3 χλμ από το επίκεντρο της βόμβας”.

“ Έχετε δει αποφλοιωμένες ντομάτες σε ζεστό νερό όταν κάνετε τη σαλάτα; Το ίδιο πράγμα συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα. Το δέρμα ξεφλουδίζει από τη θερμότητα. Κάθε φορά που βλέπω ντομάτες, ο εφιάλτης επανέρχεται στη μνήμη μου”.

Προφανώς και δεν γνωρίζατε τότε τι σημαίνει ραδιενέργεια και ποιες οι συνέπειες της.

“Δεν ξέραμε τότε τι ήταν η ραδιενέργεια. Βλέπαμε πολλούς ανθρώπους που φαίνονταν σώοι, να αρχίζουν να έχουν μωβ κηλίδες στο δέρμα τους, τα μαλλιά τους να πέφτουν και τα ούλα τους να αιμορραγούν. Και ξαφνικά πέθαιναν. Όλοι αναρωτιόμασταν το γιατί”.

Εκείνοι που επέζησαν καθώς και οι μελλοντικές γενιές υπέφεραν για το υπόλοιπο της ζωής τους, εξαιτίας της ακτινοβολίας. Πόσο επηρέασε την υγεία σας η έκθεση στη ραδιενέργεια;

“Άρχισα να έχω προβλήματα υγείας, όταν ήμουν περίπου 15 ετών. Ξαφνικά έχανα τις αισθήσεις μου και λιποθυμούσα. Υπέφερα, επίσης, από στοματικές άφθες, πονόλαιμο και επιχείλιο έρπητα, που με ταλαιπώρησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε αντίθεση με τους συγγενείς μου, αντιμετώπισα και πρόβλημα όρασης. Όσον αφορά τα σημάδια από το κάψιμο στο δέρμα μου, αυτά έχουν επουλωθεί με το πέρασμα του χρόνου, οι συναισθηματικές ουλές, όμως, είναι αυτές που δεν θα κλείσουν ποτέ.

Και φυσικά δεν είναι μόνο ότι η γενιά μου υπέφερε. Αυτό που μας πονούσε περισσότερο- και ήταν πραγματικά οδυνηρό- ήταν ότι γνωρίζαμε ότι και η δεύτερη και η τρίτη γενιά ενδέχεται να έχουν προβλήματα υγείας. Πολλά παραμορφωμένα μωρά γεννήθηκαν αργότερα. Σε κάθε γέννα, οι γονείς έτρεχαν να ελέγξουν εάν τα μωρά έχουν όλα τα δάχτυλα τους. Ανάμεσα σε αυτούς και ο σύζυγός μου, που έκανε το ίδιο πράγμα”.

Πώς εξηγείται ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επιζώντων δεν ήθελαν να μιλούν για την τραυματική αυτή εμπειρία;

“Υπήρξε μια εποχή που το να μιλάς για τη ζημία που προκλήθηκε από την ατομική βόμβα θεωρείτο ταμπού. Πολλοί επιζώντες δεν μίλησαν ποτέ για τη φρικαλεότητα εκείνη. Φοβόντουσαν ότι αν μιλούσαν, θα λειτουργούσε μόνο εναντίον τους. Φοβόντουσαν ότι η προκατάληψη θα σταματούσε τα σχέδια γάμου των παιδιών τους. Και, ούτως ή άλλως, πίστευαν ότι κανένας δεν θα καταλάβαινε, εκτός από αυτούς που επέζησαν”.

Εσάς τι σας ώθησε να πάρετε την απόφαση να μοιραστείτε με τον κόσμο αυτό που ζήσατε;

“Όλοι οι συμμαθητές μου από το πρώτο έτος του δημοτικού σχολείου σκοτώθηκαν. Όταν τους σκεφτόμουν, ένιωθα ότι δεν πρέπει να χαίρομαι που σώθηκα. Ήταν κάτι για το οποίο δεν μπορούσα να μιλήσω.

Μέχρι πρόσφατα, δεν είχα μιλήσει ποτέ για την τρομερή αυτή εμπειρία, ακόμη, και στα παιδιά μου. Ένας από τους λόγους είναι επειδή πάντα ήθελα να το ξεχάσω και να συνεχίσω να ζω χαρούμενα με θετική διάθεση. Ο άλλος λόγος είναι επειδή απεχθάνομαι να κάνω τους ανθρώπους λυπημένους όταν μιλάω για το συγκεκριμένο θέμα. Όμως, συνειδητοποίησα ότι δεν μπορούσα να το αφήσω πίσω. Προς το τέλος της ζωής μου, τότε που έγινα 70 ετών, σκέφτηκα πως εάν ο λόγος μου μπορεί να λειτουργήσει διδακτικά και να εμποδίσει να ξανά συμβεί στο μέλλον μια τέτοια καταστροφική ενέργεια, ε αυτό μου έδωσε το κουράγιο να μιλήσω και να νιώσω ανακούφιση”.

Οι επιστήμονες εκφράζουν ανησυχία για τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, όπως αυτές που γίνονται στη Βόρεια Κορέα. Παρά τις φωνές που υψώνονται για τον περιορισμό τους, βλέπουμε να δαπανώνται δις για την κατασκευή τους. Πιστεύετε πως θα μπορούσε κάποια στιγμή να επιτευχθεί παγκόσμια συμφωνία για τον περιορισμό τους;

“Θα σας μιλήσω για τη περίπτωση της χώρας μου. Στην περίπτωση της Ιαπωνίας, το Σύνταγμα εμποδίζει την δημιουργία πυρηνικού οπλοστασίου. Ωστόσο, η Ιαπωνία έχει ισοδύναμο περίπου 7.000 – 8.000 βομβών πλουτωνίου από τα επανεπεξεργασμένα πυρηνικά απόβλητα των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, τα οποία καθιστούν την Ιαπωνία στην πραγματικότητα μια χώρα με δυνητική κατοχή πυρηνικών όπλων. Η σημερινή, όμως, κυβέρνηση της Ιαπωνίας προσπαθεί να αναθεωρήσει το Σύνταγμα. Έχοντας ισχυρή ώθηση από τις ΗΠΑ, η αναθεώρηση μπορεί να γίνει πραγματικότητα και αυτό με ανησυχεί. Πρέπει να προστατεύσουμε το ιαπωνικό σύνταγμα της ειρήνης”.

Θα πρέπει να αισθάνεστε περήφανη για τον αγώνα που δίνετε κατά της χρήσης πυρηνικών όπλων.

“Αυτό που με κάνει περισσότερο περήφανη είναι ότι νιώθω πως εκπληρώνω το χρέος μου για εκείνους που σκοτώθηκαν τότε”.