Πρόεδρος της ReGreece: Προέχει το rebranding του Έλληνα και μετά της Ελλάδας

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

“Οποιοσδήποτε επιχειρηματίας έχει προσπαθήσει να εξάγει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του τα τελευταία χρόνια μετά λύπης έχει διαπιστώσει πως το «Made in Greece» όχι μόνο δεν προσθέτει αξία στην επιχείρηση του, αλλά της αφαιρεί κύρος κι αξιοπιστία”, λέει μετά λύπης του ο Πρόεδρος και Ιδρυτικό Μέλος της ReGreece, Παντελής Σπαγής.

Όπως μου εξηγεί, η ReGreece επιδιώκει να προβληματίσει δημιουργικά τον απανταχού ελληνισμό για την ταυτότητα του σύγχρονου Έλληνα, την ελληνικότητα και κυρίως για το πώς αυτά μπορούν να επικοινωνηθούν δημιουργικά στο εξωτερικό.

Μάλιστα, η ιδέα της έχει ζυμωθεί καθώς δουλεύεται ήδη από το 2008. Επί της ουσίας επιθυμεί “να δημιουργήσει για πρώτη φορά στη σύγχρονη ελληνική ιστορία μια πλατφόρμα για συλλογική δράση (προσβάσιμη από όλους κι ελεύθερη από πολιτικές και ιδεολογικές αγκυλώσεις) για τη βελτίωση και διαχείριση, σε βάθος χρόνου, της εικόνας της Ελλάδας”.

Και η ReGreece είναι εκείνη που διαφέρει σε σχέση με άλλες απόπειρες που επιχειρήθηκαν στο παρελθόν ή επιχειρούνται και σήμερα καθώς “δεν εστιάζει σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό τομέα (λ.χ τουρισμό ή νέες επιχειρήσεις), ούτε αποκλείει κανέναν”.

“Αντιθέτως, απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση σε όλους όσοι είναι έτοιμοι να αναλάβουν δράση για τη βελτίωση της εικόνας της σύγχρονης Ελλάδας”, προσθέτει ο κ. Σπαγής και τονίζει, θέλοντας να παραφράσει τον Peter Economides, ότι “αυτό που προέχει είναι το rebranding του Έλληνα κι έπειτα το rebranding της Ελλάδας”.

“Είναι στο χέρι μας αν θα επικρατήσει διεθνώς η εικόνα της φλεγόμενης Αθήνας του τελευταίου χολιγουντιανού blockbuster (Jason Bourne) ή της ομορφότερης χώρα του κόσμου όπως ανακηρύχτηκε από τους αναγνώστες του Conde Nast. Κατά τραγική σύμπτωση συνέπεσαν χρονικά και τα δύο μέσα στο μήνα που διανύουμε, απόδειξη της συγκεχυμένης πρόσληψης της σύγχρονης Ελλάδας στο εξωτερικό”, υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, ο κ. Σπαγής.

Τέλος, σημειώνει πως στόχος της ReGreece είναι μια άρτια ανεξάρτητη συμμετοχή στο World Expo 2020 στο Ντουμπάι, στα επίπεδα των αντίστοιχων ξένων. “Πρόκειται για μια διεθνή έκθεση που διεξάγεται κάθε 5 χρόνια και συγκρίνεται σε επίπεδο οργάνωσης και προβολής  μόνο με τους Ολυμπιακούς Αγώνες”,  εξηγεί και τονίζει πως με την ολοκλήρωση της World Expo “σκοπεύουμε να εγκαταστήσουμε την έκθεση σε 8 μητροπόλεις με έντονο ομογενειακό ενδιαφέρον ώστε τα επόμενα 5 χρόνια να αποτελέσει φάρο του ανανεωμένου ελληνικού μηνύματος, του ελληνικού κάλλους”.

Αναλυτικά η συνέντευξη στο NEWS 247

-Τι είναι η ReGreece και ποιος ο σκοπός της;

Σύμφωνα με μια παλιά αγγλική παροιμία «είναι πάντα καλύτερo να ανάβεις ένα κερί από το να καταριέσαι το σκοτάδι». Η ReGreece εκπροσωπεί ακριβώς αυτό: μια προσπάθεια ανθρώπων που έχουν έρθει αντιμέτωποι με το “σκοτάδι” της ελληνικής πραγματικότητας και οι οποίοι τελικά επέλεξαν να δράσουν.

Αν και απέκτησε νομική μορφή μόλις το 2016, η ιδέα της ReGreece δουλεύεται ήδη από το 2008 εξαιτίας της μη ανταγωνιστικής εικόνας της Ελλάδας στο εξωτερικό, πριν από την κρίση ακόμα. Η παρατεταμένη αρνητική δημοσιότητα που ακολούθησε και η αδυναμία ανάσχεσής της από την Πολιτεία κατέστησαν επιτακτική την ανάγκη ανάληψης  πρωτοβουλίας από μέρους μας.

Αυτήν την ανάγκη θα σας την επιβεβαιώσει άλλωστε οποιοσδήποτε επιχειρηματίας έχει προσπαθήσει να εξάγει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του τα τελευταία χρόνια και μετά λύπης έχει διαπιστώσει πως το «Made in Greece» όχι μόνο δεν προσθέτει αξία στην επιχείρηση του, αλλά της αφαιρεί κύρος κι αξιοπιστία.

Βλέπετε ο κόσμος σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, σκέφτεται με στερεότυπα (Γερμανία-αξιοπιστία, Ιταλία-στυλ, Ιαπωνία-τεχνολογία κ.ο.κ.). Το δεδομένο τούτο επιβάλει τον επαναπροσδιορισμό της ελληνικής ταυτότητας και την αναδιαμόρφωση του ελληνικού brand name, καθώς το ήδη διαμορφωμένο στερεότυπο της Ελλάδας και του σύγχρονου Έλληνα δεν μας εξυπηρετεί σε κανένα επίπεδο, ούτε πολιτικό, ούτε διπλωματικό, ούτε οικονομικό.

Αυτός άλλωστε είναι ο πρωταρχικός σκοπός της ReGreece: να δημιουργήσει για πρώτη φορά στη σύγχρονη ελληνική ιστορία μια πλατφόρμα για συλλογική δράση (προσβάσιμη από όλους κι ελεύθερη από πολιτικές και ιδεολογικές αγκυλώσεις) για τη βελτίωση και διαχείριση, σε βάθος χρόνου, της εικόνας της Ελλάδας.

Επιδιώκουμε να προβληματίσουμε δημιουργικά τον απανταχού ελληνισμό για την ταυτότητα του σύγχρονου Έλληνα, την ελληνικότητα και κυρίως για το πώς αυτά μπορούν να επικοινωνηθούν δημιουργικά στο εξωτερικό.

Είναι, αν προτιμάτε, η πρώτη καθολική κι οργανωμένη προσπάθεια που γίνεται ώστε να δράσουμε συλλογικά αναδιαμορφώνοντας το «στερεότυπο» του σύγχρονου Έλληνα, απαλλαγμένο από αναφορές στον Αλέξη Ζορμπά ή τη φλεγόμενη πλατεία Συντάγματος.

– Πως λειτουργεί η ReGreece;

Η ReGreece διαφέρει σε σχέση με άλλες απόπειρες που επιχειρήθηκαν στο παρελθόν ή επιχειρούνται και σήμερα. Δεν εστιάζει σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό τομέα (λχ τουρισμό ή νέες επιχειρήσεις), ούτε αποκλείει κανέναν. Αντιθέτως, απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση σε όλους όσοι είναι έτοιμοι να αναλάβουν δράση για τη βελτίωση της εικόνας της σύγχρονης Ελλάδας.

Επίσης, η δική μας πρόταση δεν έχει ιδεολογικές αγκυλώσεις, δεν χωρίζει, δεν διχάζει τους Έλληνες. Ενώνει.

Η δική μας πρόταση δεν έχει ιδεολογικές αγκυλώσεις, δεν χωρίζει, δεν διχάζει τους Έλληνες. Ενώνει.

Για να γίνουμε Ελλάδα ξανά χρειαζόμαστε μια ταυτότητα που να υπερβαίνει, χωρίς να παραβλέπει ή να ισοπεδώνει, τις διαφορές μας ως επιμέρους άτομα και σύνολα.

Η συμμετοχή όλων και κυρίως ο συντονισμός των επιμέρους δράσεων, από όπου κι αν προέρχονται, είναι το πρώτο σημαντικό βήμα προς την επιτυχή διαμόρφωση του ελληνικού nation brand.

Στόχος είναι να γίνει τελικά μια διεθνής προσπάθεια που να αντικαταστήσει τα όποια στερεότυπα και αποτυχημένα μοντέλα προώθησης έχουν μέχρι σήμερα εφαρμοστεί αποσπασματικά και τα οποία έχουν οδηγήσει στην απομείωση του ελληνικού brand name.

-Δίνετε έμφαση στο nation brand της χώρας μας. Πώς πιστεύετε ότι θα μπορέσει να αλλάξει;

Η σημερινή εικόνα μας στο εξωτερικό δεν είναι αποτέλεσμα μακροπρόθεσμης στρατηγικής ή οργανωμένων δράσεων, όπως γίνεται στις περιπτώσεις άλλων χωρών, ώστε να μπορούμε να μιλάμε για ελληνικό brand. Η συγκεχυμένη αντίληψη που έχει επικρατήσει για οτιδήποτε ελληνικό είναι προϊόν τυχαίων γεγονότων, άλλοτε θετικών (βλέπε επιτυχίες 2004) κι άλλοτε αρνητικών (βλέπε κρίση των τελευταίων ετών).

Δεδομένου ότι nation branding στον αυτόματο δεν νοείται, οφείλουμε επιτέλους να διαμορφώσουμε τη στρατηγική μας ως χώρα και να δεσμευτούμε σε αυτή σε βάθος δεκαετιών. Ασφαλώς, για να γίνει αυτό είναι απαραίτητο να καταλήξουμε πρώτα οι ίδιοι ως Έλληνες στο ποιοι είμαστε, ποια είναι δηλαδή εκείνα τα θετικά ή αρνητικά χαρακτηριστικά μας που μας ξεχωρίζουν στην οικουμένη. Γιατί αν αντιλαμβανόμαστε την ταυτότητα μας, την ελληνικότητα, διαφορετικά σε σχέση με το πως την προβάλλουμε στο εξωτερικό, τότε απλά κυνηγάμε την ουρά μας σπαταλώντας χρόνο και χρήμα – αγαθά σε μεγάλη έλλειψη στις μέρες μας.

Θα παραφράσω λοιπόν τον Peter Economides και θα απαντήσω στην ερώτησή σας λέγοντας πως προέχει το rebranding του Έλληνα κι ακολουθεί το rebranding της Ελλάδας.

– Πώς πιστεύετε πως θα μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό;

Αποκαθιστώντας την πρώτα στους ίδιους τους Έλληνες! Αυτό είναι και το πρώτο μέλημα της ReGreece, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται.

Μόνο εφόσον αποδεχτούμε ότι η σημερινή κακή εικόνα της χώρας οφείλεται στη δική μας έλλειψη στρατηγικής τις τελευταίες δεκαετίες (τη στιγμή που άλλες χώρες έχτιζαν το brand name τους ήδη από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα) θα μπορέσουμε να αναλάβουμε δράση, ο καθένας ατομικά κι όλοι μαζί συλλογικά ώστε να τη βελτιώσουμε.

Αυτό προϋποθέτει ασφαλώς ειλικρινή αυτοκριτική κι αξιολόγηση των ισχυρών και αδύναμων σημείων μας, για να μπορέσουμε τελικά να διεκδικήσουμε με αξιώσεις τη θέση μας στο παγκόσμιο στερέωμα. Μια θέση που απαιτεί χρόνο, επιμονή και δέσμευση από όλους μας.

Γι’ αυτό κι η αποκατάσταση της εικόνας πρωτίστως στους ίδιους τους Έλληνες είναι επιτακτική.

-Ποια είναι η υπέρβαση που πρέπει να κάνει η χώρα μας και πως θεωρείτε ότι μπορεί να υλοποιηθεί;

Είμαι κατηγορηματικός, δεν είναι μόνο η υπέρβαση από το «εγώ» στο «εμείς» που προτείνεται από πολλούς, δεν είναι μόνο το θέμα της συλλογικότητας. Είναι πρωτίστως το διαχρονικό κάλλος που μας χαρακτηρίζει ως γένος. Κάλλος, ως καθαυτό ωραίο και αισθητική του τρόπου, της συμπεριφοράς. Φιλοκαλούμεν μετ’ ευτελείας λέει ο Θουκυδίδης και αυτή την ευτέλεια την σηματοδοτούμε με Παρθενώνες. Φιλοκαλία λένε οι πατέρες της Ορθοδοξίας και με την λέξη ορίζεται η “αγάπη προς το κάλλος, το εξυψωμένο, το θαυμάσιο, το αντιληπτό ως υπερβατική πηγή της ζωής και αποκάλυψη της αληθείας”. Επομένως η υπέρβαση είναι αυτή ακριβώς η συνειδητοποίηση του ωραίου και της αισθητικής της συμπεριφοράς, του τόπου και του τρόπου.

Βέβαια στο κάλλος και στην αισθητική της συμπεριφοράς θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ η συλλογικότητα σε κάθε δραστηριότητα.

– Παρατήρησα πως η λέξη “κάλλος” επαναλαμβάνεται συχνά στην ιστοσελίδα της εταιρείας σας. Τι σημαίνει κάλλος μιας χώρας για εσάς;

Θα μου επιτρέψετε να πω πως διαχρονικά το «κάλλος» χαρακτηρίζει μόνο την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό και δεν μπορεί να αποδοθεί ως χαρακτηριστικό σε καμμία άλλη χώρα. Αναφέρομαι στη βαθύτερη και ουσιαστικότερη έννοια του κάλλους κι όχι σε επιμέρους αποδόσεις της όπως είναι η σχεδιαστική αρτιότητα (design, βλέπε Ιταλία).

Αναρωτιέμαι, ποια άλλη χώρα στον κόσμο μπορεί να υποστηρίξει ταυτόχρονα το κάλλος του φυσικού τοπίου (φως, χλωρίδα, κλίμα), της ανθρώπινης νόησης (φιλοσοφία, δημοκρατία, ποίηση), της τέχνης (γλυπτική, μουσική, θέατρο) και του τρόπου (φιλοξενία, φιλότιμο, τιμή) σε βάθος χιλιετιών;

Μόνο αν αναγνωρίσουμε το κάλλος γύρω και μέσα μας θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για την πραγματική ελληνική ταυτότητα και να χτίσουμε τη σύγχρονη εικόνα μας στο εξωτερικό με τρόπο  που να μας εξυπηρετεί, σε όλα τα επίπεδα. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει ο τόπος που ο καθένας θα θέλει να επισκεφθεί, έστω και μια φορά, για να μεταλάβει του κάλλους.

Αλλά το κάλλος χρειάζεται δουλειά και επιμονή για να αναδειχθεί. Είναι στο χέρι μας αν θα επικρατήσει διεθνώς η εικόνα της φλεγόμενης Αθήνας του τελευταίου χολιγουντιανού blockbuster (Jason Bourne) ή της ομορφότερης χώρας του κόσμου όπως ανακηρύχτηκε από τους αναγνώστες του Conde Nast. Κατά τραγική σύμπτωση συνέπεσαν χρονικά και τα δύο μέσα στο μήνα που διανύουμε, απόδειξη της συγκεχυμένης πρόσληψης της σύγχρονης Ελλάδας στο εξωτερικό.

Είναι στο χέρι μας αν θα επικρατήσει διεθνώς η εικόνα της φλεγόμενης Αθήνας του τελευταίου χολιγουντιανού blockbuster (Jason Bourne) ή της ομορφότερης χώρας του κόσμου όπως ανακηρύχτηκε από τους αναγνώστες του Conde Nast.

-Ποιες οι δράσεις της ReGreece -τόσο οι ήδη υπάρχουσες όσο και οι επικείμενες που σχεδιάζετε;

Στόχος μας είναι μια άρτια ανεξάρτητη συμμετοχή στο World Expo 2020 στο Ντουμπάι, στα επίπεδα των αντίστοιχων ξένων. Πρόκειται για μια διεθνή έκθεση που διεξάγεται κάθε 5 χρόνια και συγκρίνεται σε επίπεδο οργάνωσης και προβολής  μόνο με τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Αναμένεται να προσελκύσει περισσότερα από 22 εκατομμύρια επισκέπτες από όλο τον κόσμο και δεδομένου ότι η ολοκλήρωσή της συμπίπτει χρονικά με την επέτειο των 200 χρόνων από την απελευθέρωση μας (Μάρτιο 2021), θέλουμε να αποτελέσει το βήμα από το οποίο θα ξανασυστήσουμε την Ελλάδα στην οικουμένη.

Βάσει προγραμματισμού, η συμμετοχή μας θα είναι αποτέλεσμα διεθνούς αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και θα αποτελεί έμπρακτη απόδειξη της σύγχρονης  δυναμικής της χώρας. Θα παρέχει δε τη δυνατότητα στους επισκέπτες να βιώσουν το ελληνικό κάλλος και με τις 5 αισθήσεις τους, μέσω νέων τεχνολογιών.

Με την ολοκλήρωση της World Expo σκοπεύουμε να εγκαταστήσουμε την έκθεση σε 8 μητροπόλεις με έντονο ομογενειακό ενδιαφέρον ώστε τα επόμενα 5 χρόνια να αποτελέσει φάρο του ανανεωμένου ελληνικού μηνύματος, του ελληνικού κάλλους.

-Τέλος, οι Έλληνες κάνουν συχνά αναφορά στο ένδοξο παρελθόν. Πιστεύετε ότι αυτό τελικά επιδρά θετικά ή αρνητικά στο παρόν και στο μέλλον μας;

Δυστυχώς, οι αναφορές στο ένδοξο παρελθόν μας γίνονται κατά κύριο λόγο για να αποκρύψουν τη σημερινή μας ένδεια. Πρόκειται για αφελή κλασικισμό.

Καταφεύγουμε στο εξιδανικευμένο παρελθόν για να υπερβούμε την εθνική απαισιοδοξία και μειονεξία που μας έχουν κατακυριεύσει. Κοινώς κρύβουμε τις αποτυχίες του σήμερα κάτω από τις επιτυχίες του χτες.

Καταφεύγουμε στο εξιδανικευμένο παρελθόν για να υπερβούμε την εθνική απαισιοδοξία και μειονεξία που μας έχουν κατακυριεύσει. Κοινώς κρύβουμε τις αποτυχίες του σήμερα κάτω από τις επιτυχίες του χτες.

Υπό αυτή την έννοια, οι αναφορές στο παρελθόν λειτουργούν αρνητικά ως άλλοθι.

Αν ανοίξουμε το μυαλό μας και διευρύνουμε τον ορίζοντά μας, θα δούμε να μας κατακλύζει το ελληνικό κάλλος. Υπό αυτή την έννοια, η παράδοση και ο πολιτισμός είναι γύρω μας και περιμένει να τον αναδείξουμε. Το παρελθόν είναι εδώ, μας χαρακτηρίζει, είναι εκείνο που μας έχει διαμορφώσει κι άρα πρέπει να το σεβαστούμε και να το χρησιμοποιήσουμε στην προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της ταυτότητάς μας. Υπό αυτήν την έννοια δεν πρέπει επουδενί να το απορρίψουμε, αλλά αντιθέτως να το μελετήσουμε σε βάθος. Άλλωστε είναι γνωστό πως «λαός που ξεχνά την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει».