Ρεπούση: Ο φανατισμός τυφλώνει την κρίση και απαξιώνει τη δημοκρατία μας

Συνέντευξη στην Αγγελική Σπανού

Την φοβίζει η πόλωση, την έχει πείσει για τις προθέσεις του ο Αλ. Τσίπρας, πιστεύει στην ανάγκη σύγκλισης των δυνάμεων της αριστεράς με την κεντροαριστερά, δεν βλέπει τη “Γέφυρα” σαν συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ. Η Μαρία Ρεπούση, καθηγήτρια ιστορίας στο ΑΠΘ, έχει συνηθίσει να γίνεται στόχος κάνοντας επιλογές κόντρα στο ρεύμα. Η συμμετοχή της στη “Γέφυρα”, και μάλιστα σε κεντρικό ρόλο, είναι απλώς άλλη μια αφορμή για να δεχθεί επιθέσεις. Και για να τις αντέξει.

Η Γέφυρα είναι πολιτική κίνηση; Θα κατέβει στις εκλογές ως συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ;

«Η Γέφυρα δεν είναι πολιτική κίνηση, τουλάχιστον επί του παρόντος. Είναι μια πρωτοβουλία για τη σύγκλιση των δυνάμεων της αριστεράς με την κεντροαριστερά και τη σοσιαλδημοκρατία. Για τις επικείμενες εκλογές που είναι για το ευρωκοινοβούλιο, οποιαδήποτε σύγκλιση σε προγραμματικό επίπεδο οφείλει κατά τη γνώμη μου να αποτυπωθεί με κάποιο τρόπο και στα ψηφοδέλτια. Δεν έχει ακόμα όμως συζητηθεί. Συνιστώσες ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει πιά. Ούτε και εμείς επιθυμούμε να γίνουμε συνιστώσα. Εργαζόμαστε για μια συμπαράταξη των προοδευτικών δυνάμεων.»

Δεχτήκατε και αρνήσεις από πρόσωπα που προσκαλέσατε να υπογράψουν, έτσι δεν είναι; Αυτό σας έβαλε σε σκέψεις;

«Φυσικά και δεχθήκαμε. Οι περισσότερες προέρχονταν από πολίτες που μας δήλωναν ότι είναι μαζί μας αλλά δεν θέλουν πολιτική ανάμειξη ή ότι θέλουν να δουν πώς θα πάει το εγχείρημα. Προσωπικά το κατανοώ και το σέβομαι. Η πολιτική έχει απαξιωθεί και πολλές από τις προσπάθειες συγκλίσεων έχουν αποτύχει. Άλλοι πάλι πιστεύω ότι δεν μπορούσαν μπροστά στη μεγάλη εικόνα που τους προτείναμε να υποβαθμίσουν τη μικρή, αυτή που δημιουργήθηκε από κάποιες επιμέρους επιλογές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Ταυτόχρονα πήραμε και υπογραφές από ανθρώπους που μας ξάφνιασαν θετικά, που είδαν αυτή τη μεγάλη εικόνα και παρέβλεψαν πολλά.»

Στη διακήρυξη της “Γέφυρας” η κριτική προς την κυβέρνηση είναι εξαιρετικά ήπια. Πέρα από τη συνεργασία με τους ΑΝΕΛ και την πολιτεία Βαρουφάκη δεν υπάρχει κάτι άλλο που να στηλιτεύεται. Γιατί; Δεν βλέπετε λάθη στη διακυβέρνηση;

«Δεν γίνεται να καλείς σε διάλογο και να τον δυσκολεύεις από την αρχή. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας μας, η κριτική στην οποία αναφέρεστε συζητήθηκε αρκετά. Επιλέξαμε να συμπεριλάβουμε την προεκλογική, πριν το 2015, στάση του ΣΥΡΙΖΑ, το πρώτο εξάμηνο της διακυβέρνησής του και τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ως κοινή βάση της κριτικής μας στάσης καθώς και καθυστερήσεις σε αναγκαίες θεσμικές αλλαγές. Δεν είναι όλα αλλά δεν είναι και λίγα. Προσωπικά θεωρώ εξαιρετικά αρνητική την αναβολή της μεταρρύθμισης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης έτσι όπως αυτή προτείνεται στο πόρισμα του εθνικού διαλόγου για την Παιδεία. Πρόκειται για το πιο ολοκληρωμένο μεταρρυθμιστικό κείμενο που έχουμε για την εκπαίδευση από τη Μεταπολίτευση και μετά. Και είναι κρίμα που μένει στο συρτάρι.»

Αναρωτιούνται πολλοί τι δουλειά έχει με τη σοσιαλδημοκρατία ο ΣΥΡΙΖΑ του Π. Πολάκη; Έχει;

«Τα μεγάλα κόμματα είναι πολυσυλλεκτικά και πολιτικά αλλά και πολιτισμικά. Δεν έχουμε τον ΣΥΡΙΖΑ του 5% και 6% που ήταν πολιτισμικά αρκετά ομογενοποιημένος. Τώρα στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ μπορείς να δεις και αντιφατικό πολιτικό προσωπικό. Ακόμα και τον άντρα τον πολλά βαρύ. Αλλά και η σοσιαλδημοκρατία έχει αντίστοιχα φαινόμενα. Θυμάμαι τον Γιαννόπουλο, υπουργό του Σημίτη. Για να μην αναφερθώ και σε περιπτώσεις νυν βουλευτών του ελληνικού κοινοβουλίου που ανήκουν ή ανήκαν σε μικρότερες κοινοβουλευτικές ομάδες όπως το Ποτάμι για παράδειγμα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι σχετικοποιείται το ζήτημα που θέτετε, ότι αφού έγινε στο παρελθόν ή αφού παντού τα ίδια γίνονται, δεν είναι δια και σπουδαίο. Προσωπικά πιστεύω ότι η επιλογή των προσώπων που εκπροσωπούν μια κυβέρνηση της αριστεράς έχει πολύ μεγάλη σημασία. Δεν είναι μόνον οι πολιτικές αλλά και οι πολιτικοί. Πρέπει ταυτόχρονα εδώ να πω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ διακρίνεται για τον πολιτικό της πολιτισμό.»

Οι διεργασίες για τη σύγκλιση Αριστεράς-Κεντροαριστεράς έχουν ως ορίζοντα τις εκλογές ή τη μετεκλογική περίοδο;

«Ο ορίζοντας, αν πάει καλά το εγχείρημα, είναι πολύ μακρυά για να τον δούμε. Οι εκλογές βέβαια είναι καθοριστικές για πάρα πολλά πράγματα. Οι ευρωεκλογές για την αποτροπή του σχηματισμού ενός αρνητικού συσχετισμού πολιτικών δυνάμεων στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο με μια Ακροδεξιά ηγεμονική και μια δεξιά υπάλληλό της. Οι γενικές εκλογές στην Ελλάδα για την αποτροπή της δεξιάς παλινόρθωσης που εμπόδισε όλα αυτά τα χρόνια να γίνει η χώρα μας μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα διατηρώντας ακραία πελατειακά δίκτυα και ψωνίζοντας αλά καρτ από τα ευρωπαϊκά στάνταρς. Για να μην μιλήσουμε για την χρεοκοπία και το πλήρες αδιέξοδο της πολιτικής τους. Για να μην προσθέσουμε τον εθνολαϊκισμό που φθάνει να εκμεταλλεύεται τα εθνικά αισθήματα των πολιτών με το βλέμμα στραμμένο στις κάλπες.»

Σας έχει πείσει ο Αλ. Τσίπρας ότι το εννοεί όταν μιλάει για προοδευτικό μέτωπο; Η μήπως εννοεί ΣΥΡΙΖΑ+;

«Ο Αλέξης Τσίπρας πιστεύω ότι το εννοεί. Όταν η δική του αριστερά, η ριζοσπαστική, έγινε κυβερνητική δύναμη πιστεύω ότι ήρθε αντιμέτωπος με μια πραγματικότητα που δεν μπορούσε να την φανταστεί. Ενδεχομένως να πίστευε ότι αρκούσε η πολιτική του βούληση για να την αντιμετωπίσει. Δεν αρκούσε όμως. Νομίζω ότι τότε μεγάλο μέρος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κατάλαβε πόσο εύκολο είναι να αρθρώνεις πολιτικό λόγο όταν είσαι στην αντιπολίτευση και πόσο δύσκολο είναι να εφαρμόζεις τις πολιτικές σου όταν γίνεσαι κυβέρνηση κυρίως όταν λειτουργείς σε ένα περιβάλλον εξαρτήσεων και δεσμεύσεων. Και ο Αλέξης Τσίπρας δεν σκοπεύει να μείνει στην αντιπολίτευση ακόμα κι αν χρειαστεί να περάσει από αυτήν.

Έχω τη γνώμη ότι δεν θέλει να βρεθεί και πάλι μπροστά σε συγκυρίες όπως αυτή του πρώτου εξαμήνου της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ούτε να αναγκαστεί να συγκυβερνήσει με πολιτικούς τύπου Καμένου. Γί αυτό θεωρώ ότι θέλει το άνοιγμα προς πιο προσγειωμένες εκδοχές της αριστεράς, εκδοχές που αφενός έχουν έγνοια τους πολίτες και στηρίζουν το κοινωνικό κράτος και αφετέρου δέχονται τις μεταρρυθμίσεις που είναι μερικές φορές βραχυπρόθεσμα επώδυνες αλλά μακροπρόθεσμα σωτήριες. Αν το ξανασκεφτούμε, θα δούμε ότι αυτή είναι μια θεμελιακή διαφορά ανάμεσα στην αριστερή σοσιαλδημοκρατία και την ανανεωτική αριστερά αφενός και τη ριζοσπαστική αριστερά αφετέρου ή αν προτιμάτε ανάμεσα στο ΣΥΡΙΖΑ της αντιπολίτευσης και την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ σήμερα. Οι προοδευτικές δυνάμεις που επιθυμούν μέσω της πολιτικής να μειώσουν ή ακόμα και να ανατρέψουν τις ακραίες ανισότητες που δημιουργούν οι οικονομίες της αγοράς στην Ελλάδα και στην Ευρώπη χρειάζονται μια νέα πρόταση. Ελπιδοφόρα αλλά και πειστική για τους ευρωπαίους πολίτες. Και αυτή η πρόταση δεν μπορεί παρά να προκύψει από μια προοδευτική συμμαχία. Αυτή νομίζω ότι είναι η βάση της συνεννόησής και όχι πρόσκαιρα εκλογικά οφέλη.»

Προοδευτικό μέτωπο με Κουίκ και Παπακώστα γίνεται;

«Θέλω και οφείλω να σας πω ότι συνεργάστηκα με την κα. Παπακώστα όσο ήμουν βουλευτής της ΔΗΜΑΡ στο πλαίσιο της επιτροπής ισότητας στην οποία ήταν πρόεδρος πριν υπουργοποιηθεί από τον Σαμαρά στο υπουργείο υγείας. Η συνεργασία μας ήταν πολύ καλή διότι παρότι η κ. Παπακώστα ήταν πολιτικός μιας συγκεκριμένης κοπής αν θέλετε και δεν προερχόταν από το κίνημα ήταν υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών και όσο την έπαιρνε «στρίμωχνε» την κυβέρνησή της σε διάφορα. Και ταυτόχρονα ψήφιζε όλα τα προοδευτικά μέτρα που κατάφερναν να περνάνε από τη λογοκρισία της ΝΔ, όπως για παράδειγμα το νομοσχέδιο του Ρουπακιώτη για τους εξαρτημένους. Και δεν τα λέω αυτά επειδή είναι γυναίκα πολιτικός. Το λέω διότι έτσι τα βίωσα. Αλλά και για έναν ακόμα λόγο: για τις γυναίκες πολιτικούς πολλές φορές η κρίση μας είναι σεξιστική ακόμα και όταν δεν το καταλαβαίνουμε. Και υποκριτική. Όταν ήταν στη ΝΔ ήταν μια χαρά, όταν διαφοροποιήθηκε ξεκίνησαν τα υποτιμητικά σχόλια.

Και ένα γενικό σχόλιο.

«Να χαμηλώσουν οι τόνοι. Υπάρχει μεγάλη πόλωση που με φοβίζει. Φανατισμός και μίσος κυρίως κατά του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και κατά οποιασδήποτε κίνησης που βλέπει θετικά το ΣΥΡΙΖΑ. Κάτι σαν την άλλη όψη της κρεμάλας που περίμενε τους πολιτικούς που ψήφιζαν τα μνημόνια την περίοδο πριν το 2015. Ο φανατισμός τυφλώνει την κρίση και απαξιώνει τη δημοκρατία μας. Για να πάμε μπροστά πρέπει να μπορούμε όχι μόνο να θυμόμαστε αλλά και να ξεχνάμε. Δεν γίνεται να κοιτάμε διαρκώς πίσω, να γίνεται το παρελθόν εμπόδιο για να συμβιώσουμε και να πάμε μπροστά».