Zinelli: Σε καιρούς κοινωνικής απομόνωσης, η Tέχνη δεν έχει ύπαρξη

Ο γνωστός συνθέτης και εικαστικός Zinelli μιλά στο News 24/7 για το νέο του εγχείρημα, τις πηγές έμπνευσής του, την καραντίνα και τις live streaming συναυλίες.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ
05 Μαρτίου 2021 06:33

Σχεδόν 28 χρόνια μετά την τελευταία δισκογραφική δουλειά του, ο γνωστός συνθέτης και εικαστικός Zinelli (κατά κόσμον Γιάννης Σαββίδης) “σπάει” τη χρόνια αυτή μουσική σιωπή και επιστρέφει με ένα ένα νέο εγχείρημα με τίτλο “Years of Silence”.

Ο νέος αυτός δίσκος που κυκλοφορεί από την FM Records είναι μια προσπάθεια επανασύνδεσης με το κοινό που τον ακολουθούσε αλλά ταυτόχρονα και μία πρώτη κατάθεση ψυχής για το κοινό που πιθανόν να τον γνωρίσει τώρα.

Τα τέσσερα κομμάτια του LP γράφτηκαν την περίοδο 2018 – 2020, όταν πια οι μουσικές που είχαν συσσωρευτεί μέσα του κι έπρεπε με κάποιον τρόπο να τακτοποιηθούν σε ένα πεντάγραμμο για να έχουν την ψευδαίσθηση πως «υπάρχουν». Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Zinelli, «οι παρτιτούρες άρχισαν σιγά σιγά να μαζεύουν μικρές μαύρες κουκίδες που λες και βιάζονταν να μπουν σε μια σειρά, συνωστίζονταν στις άκρες των δαχτύλων και πότε πάλλονταν στις χορδές της κιθάρας και πότε στα ασπρόμαυρα πλήκτρα μέχρι να τακτοποιηθούν στο λευκό χαρτί με τις πέντε μαύρες γραμμές, τους οπλισμούς και τα κλειδιά.»

Ο Ιταλοευραΐκής καταγωγής καλλιτέχνης μιλά στο News 24/7 για το νέο του εγχείρημα, τις πηγές έμπνευσής του, την καραντίνα και τις live streaming συναυλίες που τείνουν να γίνουν κατεστημένο καθώς και τον ρόλο της Τέχνης σε καιρούς κοινωνικής απομόνωσης.

Μιλήστε μας για τη νέα σας δουλειά. Ποια ήταν η έμπνευσή σας;

«Κανείς δεν γνωρίζει και κανείς δεν μπορεί να πει τι είναι ακριβώς η έμπνευση και από που προέρχεται. Θα έλεγα ότι η έμπνευση είναι σαν ένα πετούμενο. Ένα πουλί που έρχεται και φωλιάζει στο μυαλό μας. Είναι κάτι που φτερουγίζει συνέχεια αλλά δεν μπορείς να το πιάσεις, εκτός κι αν αυτό θελήσει να φωλιάσει μέσα σου. Ίσως για λίγο, ίσως για πάντα. Το “Years of Silence” προέκυψε μέσα από χρόνια σιωπής- όπως λέει και ο τίτλος- και περίσκεψης.

Ενώ σπούδασα μουσική, την είχα σχεδόν παρατήσει για πολύ μεγάλο διάστημα. Κάποια στιγμή ένιωσα την ανάγκη να κάτσω και να γράψω τις μουσικές που τριγύριζαν στο μυαλό μου. Ήταν τόσο μεγάλη η ανάγκη που για ένα διάστημα, φώναξαν μέσα μου κι εγώ κάθισα τις άκουσα καλά και τις κατέγραψα.»

Γιατί μεσολάβησε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα από τον προηγούμενό σας δίσκο;

«Πρέπει να σωπαίνεις ή να λες κάτι καλύτερο από τη σιωπή για να θυμηθώ τα λόγια του Πυθαγόρα.

Μετά από μία ξέφρενη πορεία καλλιτεχνικής φθοράς πίσω στα χρόνια της επιστροφής μου από τη Βιέννη, αναγκασμένος να βιοποριστώ με την μουσική ως μουσικός νύχτας, ένιωσα έντονα τον κίνδυνο μίας μετωπικής σύγκρουσης με ολέθρια αποτελέσματα για τον ψυχισμό μου και αποφάσισα πως έπρεπε να σωπάσω. Η απόφαση δεν ήταν εύκολη, ήταν όμως ως τελικά αποδείχτηκε μία σοφή απόφαση, η οποία τελικά λειτούργησε σαν μία μακρόχρονη ψυχοθεραπεία.

Ας θεωρήσουμε λοιπόν ότι για 29 χρόνια έγραφα ένα μουσικό έργο για μεγάλη ορχήστρα με σολίστ την σιωπή και να, ήρθε η στιγμή να ακουστεί η πρώτη μελωδική γραμμή του έργου από το αγαπημένο μου όργανο που είναι το τσέλο. Χαίρομαι πολύ που κυκλοφορεί από την FM records.»

Πώς αντιμετωπίζετε καλλιτεχνικά την καραντίνα;

«Η καραντίνα είναι το βαρέλι. Τον πάτο δεν βλέπω και αυτό με ανησυχεί. Δεν μου δίνει καμία έμπνευση αυτή η κατάσταση, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει μέχρι που κάποιες στιγμές νιώθω σαν πειραματόζωο στο εργαστήρι του Παβλόφ. Απλά ελπίζω και προσπαθώ να περνώ όσο το δυνατόν περισσότερες ώρες με τις παρτιτούρες, τους καμβάδες, τα χρώματα και τους ανθρώπους που αγαπώ.»

Ποια είναι η άποψή σας για τις συναυλίες με live streaming;

«Φαίνεται προς στιγμήν να είναι το μόνο “νόμιμο” μέσο επικοινωνίας των καλλιτεχνών με το κοινό τους. Αυτό ενέχει κινδύνους τόσο για τους καλλιτέχνες όσο και για το κοινό. Ψυχανεμίζομαι πως αυτού του είδους η επικοινωνία τείνει να γίνει κατεστημένο, ενώ ήδη μεγάλες εταιρείες παραγωγής χτίζουν υπερσύγχρονες πλατφόρμες μετάδοσης συναυλιών και θεατρικών παραστάσεων, κυρίως ψυχαγωγικού χαρακτήρα.

Φαντάζει δυστοπικό, αλλά αν συνεχιστεί αυτή η στοχευμένη απομόνωση των ανθρώπων, τότε η τέχνη θα χάσει την βαθιά έννοια της ύπαρξής της και θα καταλήξει ένας ανούσιος τρόπος ψυχαγωγίας για τον κατευνασμό επιφανειακών αναγκών. Γενικά υπάρχει μία σύγχρονη παγκόσμια αντίληψη πως η τέχνη δεν παίζει σημαντικό ρόλο στην ζωή και την εξέλιξη του ανθρώπου. Δεν θέλω πάντως να φαντάζομαι έναν κόσμο χωρίς ακοή, όραση, και κίνηση. Εφιαλτικό!»

Ο Ιταλοευραΐκής καταγωγής συνθέτης και εικαστικός Zinelli

Πώς συνδυάζετε τις δύο σας ιδιότητες: εικαστικού και συνθέτη; Πώς συμπληρώνει η μία την άλλη;

«Ζωγραφίζω ότι ακούω και συνθέτω μέσα από τα χρώματα. Είμαι θέμα συγκυρίας τι θα προκύψει πρώτα. Καθώς η μουσική μου θέλει να είναι αφηγηματική, να εξιστορεί, να σχολιάζει, να διεισδύει στην ανέμη της φαντασίας του ακροατή προσφέροντάς του μουσικές εικόνες, άλλοτε μαυρόασπρες και άλλοτε χρωματιστές, νιώθω πως ένα μουσικό μου έργο ολοκληρώνεται όταν το μεταφέρω και σε έναν καμβά και αντίστροφα το χρωματικό αφήγημα ενός καμβά ολοκληρώνεται με την μεταφορά του στην παρτιτούρα.»

Ποιες είναι οι μουσικές και εικαστικές σας επιρροές;

«Χρόνια τώρα, αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μου είναι η αναζήτηση νέων φορμών έκφρασης, μουσικών και εικαστικών διαδράσεων με τον χώρο και τον χρόνο. Ανακαλύπτω και θαυμάζω νέους δημιουργούς και φυσικά εισπράττω πολλά από αυτούς και τους είμαι ευγνώμων.

Παρόλα αυτά, βαθιά ριζωμένος στην ψυχή μου είναι ο μεγάλος Μάνος Χατζιδάκις. Θεωρώ μεγάλους δασκάλους τον Βαρέζε, τον Στόκχαουζεν και τον Μπουλέζ, που έχουν επηρεάσει την γραφή μου ιδιαίτερα στα πρώιμα έργα μου την περίοδο ’80-’90 στη Βιέννη όπου ζούσα, αλλά έχω και μία μεγάλη αδυναμία στον Φίλιπ Γκλας και ιδιαίτερα στις όπερες του.

Καθώς είμαι κυρίως μουσικός, φαίνεται αναπόφευκτη η εικαστική σχέση μου με τον Καντίνσκυ. Θαυμάζω όμως και τον αμερικάνικο αφηρημένο εξπρεσιονισμό, της σχολής της Νέας Υόρκης.»

Πού θα θέλατε να βρίσκεστε καλλιτεχνικά και επαγγελματικά σε πέντε χρόνια;

«Ειλικρινά δεν ζω για το αύριο, μα είμαι ευγνώμων για το σήμερα. Ονειρεύομαι, ονειρεύομαι όμορφα χαμόγελα, ελεύθερους ανθρώπους, καλές μουσικές. Δεν προσχεδιάζω κάτι, ότι είναι να ‘ρθει θε να ‘ρθεί και δεν θα το εμποδίσω. Αυτό που διακαώς εύχομαι και ελπίζω, είναι να περάσει σύντομα τούτος ο εφιάλτης που ζούμε. Κι αν πιστεύουμε ακόμα πως ο Θεός δεν θα μας φορτώσει με κάτι παραπάνω από αυτό που μπορούμε να αντέξουμε, να υπενθυμίσω τα λόγια του Νίτσε, πως “ο Θεός πέθανε, κι αυτοί που τον σκότωσαν είμαστε εμείς”.»

Years of Silence

"Το εξώφυλλο του δίσκου Years of Silence" του Zinelli

Ο δίσκος “Years of Silence” φιλοξενεί συνθέσεις που χαρακτηρίζονται από κλασικές δομές, με τα έγχορδα να κυριαρχούν και τα πνευστά να συνομιλούν με την υπέροχη φωνή της λυρικής σοπράνο Μαρίας Ρουμάνη, που συμμετέχει σε δύο από τις συνθέσεις (στο «ΝΥΧ» μόνο με φωνητικά, ενώ στον «Άγγελο» ερμηνεύει τους στίχους του Βαγγέλη Βελώνια.