Οι ευθύνες των γονέων στη ψηφιακή έκθεση των παιδιών

Δείγμα από την Ελλάδα δεν υπάρχει πρόχειρο. Αυτό που συμβαίνει όμως, στην Αμερική δείχνει μια τάση. Σύμφωνα με έρευνα της εταιρίας AVG, για ασφαλές διαδίκτυο, το 92% των 2χρονων στις ΗΠΑ έχουν online παρουσία. Δεν βλέπεις κάποιο πρόβλημα; Συνέχισε να διαβάζεις.

Η American Academy of Pediatrics εξέδωσε νέες οδηγίες για τον έλεγχο της χρήσης του διαδικτύου από παιδιά. Οι ακαδημαϊκοί συνέστησαν να μην υπάρχει χρόνος μπροστά σε οθόνη για τα μωρά έως 2 χρόνων, από τα 2 έως τα 5 να περιορίζεται στη μια ώρα, ενώ μετά τα 6 ο γονιός θα είναι αυτός που πρέπει να αποφασίζει για τα όρια. Ας δούμε όμως, και ποιος γονιός μπορεί να αποφασίζει.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας -που δεν είναι απαραίτητα κακή, σίγουρα θέλει, διαχείριση- έχει βοηθήσει τις απανταχού μάνες να μην αγχώνονται. Γιατί ακόμα και αν δεν έχεις τη μάνα ή την πεθερά δίπλα, είσαι ένα click μακριά από κοινότητες που μπορούν να σε βοηθήσουν με το όποιο πρόβλημα. Το εν λόγω φαινόμενο που έχει πάρει τέτοια διάσταση που έχει πια τη δική του λέξη (sharenting -από το share και το parenting).

Οι κίνδυνοι στους οποίους εκθέτεις τα παιδιά σου

Εκατομμύρια μητέρες ποστάρουν στα social media φωτογραφίες των μωρών τους που είναι γλύκα (με φαγητό σε όλο το πρόσωπο, ένα ιδιαίτερο… outfit κλπ). Κάποιες (πολλές) θεωρούν ότι όσο πιο πολλά σχόλια και likes συγκεντρώνει το όποιο post, τόσο καλύτερα. Ποιος όμως, τελικά έχει πρόσβαση σε αυτά τα στιγμιότυπα (είναι γνωστό πως τα social media πουλάνε το υλικό που τους έχεις παραδώσει) και πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει αυτή η ιστορία;

Το πιο σημαντικό: ενώ εσύ θες να σε ρωτούν για κάθε post ή tag, δεν κάνεις το ίδιο για το παιδί σου. Δηλαδή, το εκθέτεις χωρίς τη συναίνεση του. Αυτές είναι ερωτήσεις που θέτουν ερευνητές και ψυχολόγοι. Την ώρα δηλαδή, που ενεργείς ως φύλακας των προσωπικών πληροφοριών των παιδιών σου, γίνεσαι αφηγητής των προσωπικών ιστοριών! Και αυτό το λες και οξύμωρο.

Επιπροσθέτως, ο διττός ρόλος των γονέων δίνει μικρή προστασία στα παιδιά και τους διαμορφώνει την ηλεκτρονική ταυτότητα -με στοιχεία που δεν έχουν επιλέξει τα ίδια. Το εν λόγω στοιχείο έχει γίνει αντικείμενο μελέτης από νομικούς (2016), καθώς παραβιάζονται τα δικαιώματα των παιδιών (όπως αυτό της ιδιωτικής ζωής).

Πριν πατήσεις “post” ρώτα τον εαυτό σου πώς μπορεί να νιώσει στο μέλλον το παιδί για αυτό που είσαι έτοιμος/έτοιμη να μοιραστείς.

Αν τυχόν έχεις ενεργή την υπηρεσία που δείχνει σε πιο σημείο του πλανήτη είσαι ( τσέκαρε τα location και τα privacy settings και να αποφεύγεις τα check in) το παιδί σου μπορεί να γίνει στόχος, αφού όλοι γνωρίζουν πού είστε ή/και που ζείτε. Η στοχοποίηση συμβαίνει συχνά, σε βαθμό που δεν μπορείς πια να σκέφτεσαι “δεν θα συμβεί σε εμένα”. Επίσης, δεν σε σώζει το να κρύβεις το πρόσωπο του παιδιού -αν μπορεί να δει ο οποιοσδήποτε πού είστε.

Πρόσφατη βρετανική έρευνα (του 2017) έδειξε πως οι γονείς “μοιράζονται” κυρίως στα social media α) τη στιγμή που βάζουν τα παιδιά τους για ύπνο (28%), συμβουλές διατροφής (26%), θέματα πειθαρχίας (19%), καθημερινή φροντίδα (17%) και προβλήματα συμπεριφοράς (13%). Σύμφωνα με τις συστάσεις των νομικών, όλα ανήκουν στη λίστα με τα “Don’t”, για τους προφανείς λόγους -κάνει τα παιδιά στόχους.

Όλα αυτά μπορούν να γίνουν βορά των παιδόφιλων/παιδεραστών, των εταιριών, αλλά και επίκεντρο σκληρών σχολίων και cyber bullying. Οι ειδικοί ξέρουν τι λένε όταν επιμένουν πως οι γονείς πρέπει να προσεγγίζουν το θέμα του ψηφιακού αποτυπώματος των παιδιών τους, με πολλή σκέψη. Χρήσιμο είναι να χρησιμοποιούν προσωπικά, ιδιωτικά social media (έχουν δημιουργηθεί σχετικά apps, για να ‘χεις το κεφάλι σου ήσυχο).

Τα social media με βοηθούν να μη νιώθω μοναξιά

Το 74% των ερωτηθέντων, σε έρευνα του University of Michigan, εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους για τα ποσταρίσματα φωτογραφικών με μωρά, στο διαδίκτυο, αλλά τελικά, ακολούθησαν το κύμα και το έκαναν και οι ίδιοι.

Το 51% των γονιών που δημοσίευσαν φωτογραφίες των παιδιών τους, είχαν πρόχειρες και προσωπικές πληροφορίες, όπως για παράδειγμα τη γεωγραφική θέση. Όποιος έβλεπε το στιτμιότυπο ήξερε και πού βρίσκεται το παιδί. Το 27% έχουν ποστάρει ανάρμοστες φωτογραφίες του μωρού τους.

Οι μισές μητέρες και το 1/3 των μπαμπάδων έχουν συζητήσει θέματα υγείας του μωρού και συμβουλές διαπαιδαγώγησης στα social media. Περί τα 3/4 των γονιών ομολόγησαν ότι τα social media τους βοηθούν να αισθάνονται λιγότερη μοναξιά. Το θέμα όμως, είναι τα παιδιά.

10 tips που θα βοηθήσουν εσένα, αλλά και το παιδί

*Υπάρχουν λογισμικά που μπορείς να αγοράσεις, ώστε να ελέγχεις τι κάνει το παιδί στο Internet -ακόμα και να βλέπεις ποια κουμπιά πατά, το χρόνο που μένει online και όλη τη δραστηριότητα (πχ Net Nanny). Το αυτό ισχύει και για το κινητό του τηλέφωνο.

*Δημιούργησε κανόνες. Αν το παιδί είναι αρκετά μεγάλο να χρησιμοποιεί υπολογιστή, είναι αρκετά μεγάλο να καταλάβει πως υπάρχουν και κανόνες που οφείλει να σέβεται. Όπως και τιμωρίες, για όταν αποφασίζει να κάνει τα δικά του. Ό,τι δηλαδή, υποτίθεται πως κάνει ένας γονέας στον πραγματικό κόσμο, ισχύει και για το Internet. Ένας τρόπος είναι να δημιουργήσεις τύπου συμβόλαιο που θα υπογράψεις εσύ και το παιδί, το οποίο θα ενθαρρύνεις να συζητήσει μαζί σου για το νόημα κάθε κανόνα.

*Μάθε τις συνήθειες του παιδιού, όχι με το να γίνεις stalker όσων κάνει στο διαδίκτυο. Αρκεί να βλέπεις πως οι online φίλοι του είναι οι ίδιοι με αυτούς που κάνει φυσική παρέα (ένας από τους κανόνες του συμβολαίου θα ήταν χρήσιμο να αφορά το δικαίωμα σου στην πρόσβαση στους φίλους του Facebook).

*Βάλε τον υπολογιστή σε κεντρικό σημείο του σπιτιού. Έτσι, θα είναι πιο εύκολο να βλέπεις πότε το παιδί είναι online -αλλά και σε ποιες ιστοσελίδες “βρίσκεται”.

*Επισήμανε στο παιδί την ανάγκη να αποφεύγει ερωτηματολόγια, διαγωνισμούς κλπ. Γενικά, ό,τι πρό(σ)κληση υπάρχει σε διαφημίσεις που πετάγονται στην οθόνη ή ακόμα και αυτά που στέλνουν συμμαθητές. Εξήγησε την αλήθεια, ότι πρόκειται για τρικ επιτήδειων και όχι για αληθινό διαγωνισμό.

*Τσέκαρε τις προσωπικές φωτογραφίες που ποστάρει ή στέλνει με email το παιδί. Βεβαιώσου ότι το περιεχόμενο της κάθε φωτογραφίας είναι αβλαβές και δεν υπάρχει τρόπος να καταλάβει όποιος τη δει, πού βρίσκεται. 

What goes online stays online

*Γίνε το παράδειγμα για το παιδί σου. Αν είσαι όλη μέρα στο Facebook και το Twitter και το Instagram, αν σε βλέπει να μη χάνεις ευκαιρία να γράψεις ή να ποστάρεις κάτι, ακόμα και όταν οδηγείς, προφανώς και θα βαδίσει στον ίδιο δρόμο. Πριν πιάσεις το κινητό, αναρωτήσου “θέτω καλό παράδειγμα;”.

*Βάλε περιορισμό στη χρήση του Internet, όπως και του τηλεφώνου, της τηλεόρασης και της παιχνιδομηχανής. Χρήσιμο είναι πάντα, να νιώθει το παιδί πως έχει κερδίσει το χρόνο του, ώστε να μάθει να τον αξιοποιεί -αντί να τον πετά. Αυτό έκαναν οι γονείς του Βαλεντίνο Τζέκα και τον είδαν να πουλά σε Αμερικανούς app, να γίνεται θέμα στο Forbes και να μιλά στο Ευρωκοινοβούλιο, για το site που έφτιαξε για την καταπολέμηση των Fake News.

*Μίλησε στο παιδί σου για την online υπόληψη. Πολλά παιδιά δεν δείχνουν να καταλαβαίνουν τη μονιμότητα του online κόσμου. Είναι λοιπόν, χρήσιμο να μην ποινικοποιείς την όποια σκέψη έχει το παιδί, αλλά να μιλάς μαζί του για όλα, να ενημερώνεις και να αναφέρεις όλες τις συνέπειες.

Αν δηλαδή, σκέφτεται να ποστάρει μέρος του σώματος της (ή να το στείλει με μήνυμα), διευκρίνισε πως αυτό είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει τη ζωή του από την επόμενη ημέρα -με κοινοποίηση στους συμμαθητές και τους δασκάλους-, αλλά, ακόμα και όταν μεγαλώσει -όταν πάει για σπουδές ή πιάσει την πρώτη του δουλειά. Δεν βγήκε άλλωστε, τυχαία η φράση”what goes online stays online”.

*Συζήτησε με το παιδί για τους κινδύνους που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Μη σκεφτείς αν φοβηθεί. Είναι προτιμότερο από το να μη γνωρίζει. Προσπάθησε να επικοινωνείς με το παιδί σου, με τρόπο που να σε εμπιστεύεται, ώστε να έλθει σε εσενα για να λύσεις κάθε απορία -που μπορεί να εξελιχθεί σε πρόβλημα. “Για τα παιδιά ισχύει ο κανόνας που ακολουθούν και στην πραγματική ζωή: δεν μιλάς με ξένους”, έχει τονίσει ο Parry Aftab, διευθύνων σύμβουλος του WiredSafety.

Πάντα χρήσιμο είναι το alert για να ειδοποιείσαι κάθε φορά που το όνομα του παιδιού σου εμφανίζεται ως αποτέλεσμα σε αναζήτηση στο Google, ενώ όπως ενημερώνουν οι Βρετανοί που διενεργούν τακτικά σχετικές έρευνες ” τα περισσότερα παιδιά, όπως εμείς, έχουν κάνει τις συσκευές νέας τεχνολογίας προέκταση του χεριού τους. Είναι σημαντικό να συζητάμε συχνά μαζί τους, ώστε να διαπιστώσουμε αν υπάρχουν ανησυχητικά σημάδια, αλλά και να τα ενθαρρύνουμε να έρχονται σε εμάς, αν θέλουν να συζητήσουν την όποια ανησυχία έχουν“.

Τα παιδιά δεν χρειάζονται φύλακα, χρειάζονται γονείς που να κάνουν τη δουλειά τους

‘Ερευνα που διενεργήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, έδειξε πως περίπου τα μισά παιδιά, ηλικίας 8-11 χρόνων, έχουν αποποιηθεί των δικαιωμάτων στην ιδιωτικότητα των προσωπικών μηνυμάτων και των φωτογραφιών που γράφουν και ποστάρουν στα social media. Σημείωση: η πρόσβαση στo Facebook δεν επιτρέπεται, αν δεν “κλείσεις” τα 13 -στα λόγια. Τη στιγμή που δεν διαβάζουν οι ενήλικες τις 17 σελίδες, με τους όρους χρήσης (ας πούμε του Instagram), θα τα διαβάσουν και θα τα κατανοήσουν τα παιδιά;

Φυσικά, οι μικροί μαθητές δεν ξέρουν σε τι έχουν συναινέσει και δεν ζήτησαν τη βοήθεια γονιών ή εκπαιδευτικών, με το περιεχόμενο να μπορεί να γίνει εμπορικά εκμεταλλεύσιμο. Η Rachel Obordo, social and community editor στη Guardian, έγραψε τον Νοέμβριο ότι ” τελικά τα παιδιά δεν χρειάζονται φύλακα. Αυτό που χρειάζονται είναι να κάνουν τη δουλειά τους οι γονείς τους“. Τι εννοεί;

Οι γονείς οφείλουν να δίνουν το παράδειγμα, στη χρήση των social

Κατ’ αρχάς, οι ειδικοί έχουν καταλήξει στο ότι στις ηλικίες 8-11 χρόνων θα έπρεπε να απαγορεύεται η πρόσβαση στα social media. Πόσω μάλλον, η δημιουργία λογαριασμού. Οι γονείς θα ήταν χρήσιμο να ελέγχουν τα smartphones και το ψηφιακό αποτύπωμα των παιδιών τους και να μπλοκάρουν την πρόσβαση σε ανάρμοστα sites.

” Είναι αστείο να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε περισσότερους κανόνες και νόμους για ένα γκρουπ ανθρώπων που νομικά είναι πολύ μικρό, ώστε να χρησιμοποιεί τo Facebook, το Twitter ή το Instagram. Αν θέλουν οι γονείς να αφήνουν ελαστικά τα όρια, όπως συμβαίνει, θα πρέπει να αναλάβουν και τις ευθύνες για τις συνέπειες αυτής της ανοχής/αδιαφορίας, στα παιδιά τους. Αν οι γονείς θα συνεχίσουν να επιτρέπουν την πρόσβαση των παιδιών στο διαδίκτυο, οφείλουν να ελέγχουν καθημερινά τη χρήση που κάνουν τα παιδιά στο internet και τα social media και να δίνουν το παράδειγμα“.

Θα άφηνες το παιδί σου να τριγυρνά σε sex club;

Ένας αναγνώστης της Guardian, που μετείχε στο άρθρο (και εργάζεται σε τεχνολογική εταιρία), έδωσε και τον τίτλο, όταν ενημέρωσε πως ” έχω εξηγήσει στα παιδιά μου πως η παιδική τους ηλικία δεν χρειάζεται ανήκει στους χρήστες των social media. Όπως δεν θα αφήναμε τα παιδιά μας να τριγυρίζουν σε ένα sex club ή να παίζουν στη μέση μιας μάχης με όπλα ή να βγαίνουν τη νύχτα με ξένους ή να κάνουν bullying, προφανώς οφείλουμε να μην τους επιτρέψουμε τέτοιες συμπεριφορές και online“.

Απλά -πρώτα- βήματα για να μάθει το παιδί να προστατεύει τον εαυτό του

Τη σήμερον ημέρα υπάρχουν πολλές καμπάνιες που ενημερώνουν τα παιδιά για τους κινδύνους που μπορεί να ελλοχεύουν στο διαδίκτυο και τον τρόπο ασφαλούς πλοήγησης. Ένα πολύ ενδιαφέρον video ανήκει στην Αστυνομία της Κύπρου και δημοσιεύτηκε στις 17/3 του τρέχοντος έτους. Δείτε το.

Είχε προηγηθεί αυτό της 5ης του Γενάρη που είναι σύντομο, αλλά και άκρως περιεκτικό. Δείχνει μια κοπέλα που στέλνει μια αποκαλυπτική φωτογραφία, σε φίλο της -έναν άνθρωπο που νιώθει πως μπορεί να τον εμπιστευτεί. Την άλλη ημέρα, αντιλαμβάνεται πως οι λήπτες ήταν πολλοί περισσότεροι, με το εν λόγω στιγμιότυπο να γίνεται viral στο σχολείο της.

Στο μεσοδιάστημα (25/6), προέκυψε η ανάρτηση της Ελληνικής Αστυνομίας, video που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Πανευρωπαϊκή εκστρατεία «Say No!», για την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με το φαινόμενο του σεξουαλικού εκβιασμού και εξαναγκασμού των παιδιών, μέσω του διαδικτύου.

Μια καλή αρχή, λοιπόν για να ενημερώσετε τα παιδιά σας είναι να δείτε μαζί τους τα παραπάνω. Όπως λένε οι ειδικοί, η εκπαίδευση είναι χρήσιμο να ξεκινά από μικρή ηλικία, από όταν το παιδί παρακολουθεί τα πρώτα videos στο smartphone ή το tablet, ώστε να του γίνει συνείδηση. Οι επιστήμονες επιμένουν πως το ίδιο σημαντικό είναι να μιλάτε στα παιδιά σας, ούτως ώστε να μάθουν κατ’ αρχάς να σέβονται τον εαυτό τους και να τον προφυλάσσουν, όπως και να σέβονται τους άλλους -και έτσι νικάτε και το bullying.

Άλλη μια λύση είναι να διακωμωδείτε τις selfies των παιδιών σας που έχουν ανάρμοστο περιεχόμενο -με την ελπίδα ότι θα τα οδηγήσετε στο να τις κόψουν (για να μην εξευτελίζονται άλλο). Σε αυτήν την τακτική έχουν οδηγηθεί χιλιάδες Βρετανοί.