Τα capital controls (όχι στην Ελλάδα) εκτίναξαν τη συναλλαγματική ισοτιμία του bitcoin

Του Παναγιώτη Μαρκίδη

Όσοι πόνταραν από τις αρχές του 2016 στην ανάκαμψη του bitcoin και άντεξαν στις καλοκαιρινές πιέσεις βγαίνουν τελικά κερδισμένοι. Επιπλέον, κάποιοι οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η συναλλαγματική αξία του δημοφιλέστερου ψηφιακού νομίσματος μπορεί να πλησιάσει μέσα στους επόμενους μήνες ακόμα και τα επίπεδα ρεκόρ του Νοεμβρίου του 2013, όταν ένα bitcoin είχε φτάσει να ανταλλάσσεται προς 1216 δολάρια.

Πολλοί βέβαια προειδοποιούν και επισημαίνουν την ασταθή φύση των ψηφιακών νομισμάτων, θυμίζοντας ότι στη σύντομη ιστορία του (από το 2009) το bitcoin έχει επανειλημμένα σημειώσει απότομες μεταβολές. Όπως συνέβη το 2014, λόγω της τότε επιχειρούμενης επιβολής περιορισμένων στη χρήση του, διαφόρων περιστατικών που έπληξαν τη φήμη του και κάποιων περιπτώσεων δυσλειτουργίας στα συστήματα ορισμένων ανταλλακτηρίων.

Τις τελευταίες ημέρες, το ένα bitcoin διαπραγματεύεται πάνω από τα 900 δολάρια, με την αξία του να έχει υπερδιπλασιαστεί μέσα σε 12 μήνες. Οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων που επέβαλε η κινεζική κυβέρνηση, οι προεκλογικές απειλές Τραμπ για αναστολή των εμβασμάτων προς το Μεξικό, η αύξηση της αποδοχής του bitcoin παγκοσμίως και η διευκόλυνση των συναλλαγών, τα φαινόμενα υπερπληθωρισμού και οι κινήσεις χωρών, όπως η Βενεζουέλα και η Ινδία, να αποσύρουν τα υψηλότερης αξίας χαρτονομίσματά τους θεωρούνται παράγοντες που στρέφουν όλο και περισσότερους προς την αγορά του bitcoin.

Πώς γίνονται οι συναλλαγές

Η λειτουργία της πλατφόρμας διαχείρισης των συναλλαγών με bitcoins δεν βασίζεται σε κάποιο κεντρικό́ υπολογιστικό́ σύστημα, αλλά στην υπολογιστική ισχύ που συνεισφέρουν μεμονωμένοι χρήστες (ή ομάδες) μέσω Internet, δημιουργώντας ανεξάρτητους κόμβους. Έτσι, αποκεντρωμένα, αντλείται η υπολογιστική ισχύ που απαιτείται για την πραγματοποίηση, την επαλήθευση και την ολοκλήρωση της όποιας συναλλαγής. Ο κάθε χρήστης που συμμετέχει στη λειτουργιά της πλατφόρμας, έχοντας εγκαταστήσει στον υπολογιστή́ του το σχετικό́ λογισμικό́, λαμβάνει ως ανταμοιβή́ νεόκοπα bitcoins.

Η δημιουργία τους ονομάζεται «εξόρυξη» και έχει την αρχέτυπη λογική́ παραγωγής νομισμάτων, προσομοιάζοντας την πορεία διάθεσης ενός πολυτίμου μέταλλου: αρχικά, η εξόρυξή́ του είναι εύκολη και σχετικά μεγάλες ποσότητες είναι διαθέσιμες, προοδευτικά́ όμως γίνεται σπανιότερο, έως ότου κάποια στιγμή́ εξαντληθούν τα αποθέματα.

Για την αποφυγή κοπής πληθωριστικού χρήματος, οι δημιουργοί του bitcoin προέβλεψαν τη σταδιακή́ «εξόρυξη» των νομισμάτων, μέσα από́ μια σύνθετη διαδικασία που σχετίζεται με τον αριθμό́ των επαληθευμένων συναλλαγών και γίνεται όλο και πιο αργή́ με την πάροδο του χρόνου, απαιτώντας μεγαλύτερη υπολογιστική́ ισχύ. Έτσι και καθώς μονάχα ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης ρυθμίζει τη συναλλαγματική ισοτιμία του bitcoin με άλλα φυσικά́ νομίσματα (όπως κατά́ κύριο λόγο το δολάριο), ο προβλεπόμενος αριθμός των bitcoins είναι πεπερασμένος και δεν θα ξεπεράσει τα 21 εκατομμύρια.

Κάθε bitcoin είναι διαιρέσιμο έως 8 δεκαδικά ψηφία (δηλαδή έως 0,00000001), επιτρέποντας τις μικροσυναλλαγές. Οι υποστηρικτές του bitcoin προβάλουν ως πλεονέκτημα το ότι οι συναλλαγές πραγματοποιούνται απευθείας μεταξύ των χρηστών και ανακοινώνονται ταυτόχρονα σε όλο το δίκτυο, χωρίς να απαιτούνται άλλες υποδομές πέρα από δωρεάν λογισμικό ανοικτού κώδικα, εγκατεστημένο σε κάποιον υπολογιστή ή φορητή συσκευή (όπως τα smartphones) και βέβαια σύνδεση στο Internet.

Ακόμη ένα πλεονέκτημα είναι και το πολύ χαμηλό κόστος των συναλλαγών, το οποίο ανεξαρτήτως ποσού ανέρχεται περίπου στα πέντε σεντς του ευρώ και είναι προαιρετικό, εφόσον ο χρήστης δεν ζητά την άμεση επιβεβαίωση τη συναλλαγής. Το ποσό αυτό αποδίδεται αυτόματα στους χρήστες που εκτελούν τους ελέγχους και την επιβεβαίωση των συναλλαγών, ως αμοιβή για την επεξεργαστική ισχύ που διαθέτουν για τη λειτουργία του δικτύου.

Σε απάντηση των επικρίσεων που δέχεται το bitcoin, από εκείνους που το βλέπουν ως ένα εργαλείο ξεπλύματος μαύρου χρήματος, λαθρεμπορίου και παράνομου στοιχηματισμού, οι υποστηρικτές του αντιτείνουν ότι, παρότι κάθε χρήστης μπορεί να δημιουργήσει σχεδόν απεριόριστο αριθμό διευθύνσεων μέσω των οποίων να πραγματοποιεί τις συναλλαγές του, χωρίς να δηλώνει τα πραγματικά στοιχεία ή την τοποθεσία του, αυτό δεν συνεπάγεται εξ ορισμού και ανωνυμία, καθώς όλες οι συναλλαγές δημοσιεύονται και έστω και μία συναλλαγή να έχει γνωστό αποδέκτη, μπορεί να εξαχθεί από συμπληρωματικά στοιχεία η ταυτότητα του χρήστη.

Όλες οι συναλλαγές που έχουν εκτελεστεί μέχρι σήμερα είναι δημόσια διαθέσιμες σε ένα κοινό βιβλίο εγγραφών (registry) με όγκο για την ώρα περίπου 100 Gb –αυτό είναι αποθηκευμένο σε όλους τους κόμβους. Έτσι, θεωρητικά οποιοσδήποτε μπορεί να εξετάσει κάθε διεύθυνση και να δει τις προηγούμενες συναλλαγές που έχουν εκτελεστεί με αυτήν, το πλήθος των bitcoins που έχουν μετακινηθεί, όπως και το που έχουν σταλεί.