Απόδραση στην Καρδαμύλη

Η Καρδαμύλη, ένα όμορφο παραθαλάσσιο χωριό στη δυτική Μάνη, δεν αποτελεί πια το «κρυμμένο μυστικό» που διατείνονταν κάποτε οι τουριστικοί οδηγοί, αλλά παραμένει ένας προορισμός που σε μαγεύει κάθε φορά.

Από την ομηρική Ιλιάδα, όπου αναφέρεται ανάμεσα στις επτά πόλεις που τάζει ο Αγαμέμνονας στον Αχιλλέα μέχρι ως σκηνικό στην ταινία Before Midnight (2013), η ομορφιά της μοιάζει αέναη στο βάθος του χρόνου που παίζει το δικό του παιχνίδι.

Παρελθόν και παρόν συνυπάρχουν, ένα κινητό σύνορο.

Ελιές, κυπαρίσσια και στο βάθος οι κολπίσκοι συνθέτουν μία διαδρομή που σε συνεπαίρνει, ενώ φαντάζεσαι ιστορίες για τους επιβλητικούς πύργους που ξεπροβάλλουν. Η Μάνη αποτέλεσε το θέμα του πρώτου βιβλίου του Patrick Leigh Fermor, συγγραφέα, ταξιδευτή -στρατιώτη, για την Ελλάδα και το μέρος όπου ο ίδιος και η σύντροφός του, η φωτογράφος Joan Eyres-Monsell, έχτισαν «ένα από τα πιο όμορφα σπίτια στον κόσμο», όπως γράφει η Artemis Cooper, βιογράφος του Fermor.

«Ο ίδιος και η Joan έψαχναν για αρκετό καιρό το κατάλληλο μέρος για να χτίσουν, πριν το βρουν στα μέσα του 1962, νότια του χωριού Καρδαμύλη. Τοποθετημένο ανάμεσα σε δύο χαράδρες, το ακρωτήρι προεξείχε προς τη θάλασσα. Το βράδυ μπορούσες να βλέπεις τον ήλιο να δύει “μέχρι την τελευταία του πνοή”, όπως έλεγε ο ίδιος, ενώ στα ανατολικά υψώνονταν οι μεγάλες πλαγιές του Ταϋγέτου, που έλαμπαν πορτοκαλί και ροζ στο ηλιοβασίλεμα».

Η Οικία Leigh Fermor είναι ανοιχτή στο κοινό (αφού κλείσεις online το εισιτήριό σου – κόστος 5 ευρώ) και μία επίσκεψη θεωρείται σχεδόν επιβεβλημένη, για να πάρεις μαζί σου ένα κομμάτι της μοναδικής αύρας αυτής της μοναδικής κατοικίας. Οι ιδιοκτήτες της τη δώρισαν το 1996 στο Μουσείο Μπενάκη, εκφράζοντας την επιθυμία να χρησιμοποιείται για τους σκοπούς του Μουσείου αλλά και να φιλοξενεί ερευνητές και να παραμείνει ανοιχτή για το κοινό. Διατίθεται μάλιστα προς ενοικίαση για τέσσερις μήνες τον χρόνο.

Με ορμητήριο τις Ελιές, ένα παραθαλάσσιο συγκρότημα που αποτελείται από 24 μονώροφες και διώροφες κατοικίες μέσα σε έναν υπέροχο ελαιώνα, μπορείτε να περιηγηθείτε στο χωριό, να απολαύσετε το μπάνιο σας στην παραλία Ριτσά που βρίσκεται μία ανάσα μακριά και να εξερευνήσετε τις γύρω περιοχές.

Οι κατοικίες βρίσκονται μέσα στη φύση, σε ένα κτήμα γεμάτο λουλούδια, βότανα και αρωματικά φυτά, μυρωδάτες λεμονιές, που ενδείκνυται για χαλάρωση και αποσυμπίεση. Το εστιατόριο που λειτουργεί ανεξάρτητα μέσα στο συγκρότημα, με τα τραπέζια να βρίσκονται υπό τη σκιά των ελιών, τιμά τις μανιάτικες γεύσεις με πιάτα νόστιμα και κόμφορτ.

Εδώ, απολαμβάνεις μετά τη βουτιά, παραδοσιακή ελληνική κουζίνα με όσπρια, λαδερά, αλλα και αγαπημένα πιάτα όπως ο μουσακάς και το παστίτσιο, ζουμερά μπιφτέκια, μανιάτικη τυρόπιτα με ντόπια μυζήθρα, πατάτες τηγανισμένες στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο παραγωγής του κτήματος (το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά στο μαγείρεμα), σαλάτες και χόρτα εποχής.

Θα βρείτε τυριά ντόπιων παραγωγών, σφέλα από τσοπάνη της περιοχής, προζυμένιο ψωμί από τον φούρνο του Φραγγέα στην Καλαμάτα κι ελιές δικής τους παραγωγής. Ξεχωριστή θέση έχει το πρωινό, το οποίο αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα εποχικότητας, σεβασμού των πρώτων υλών και δημιουργικότητας. Κέικ και μαρμελάδα με φράουλες του κτήματος, φοκάτσια με πεντανόστιμα ντοματίνια, τάρτα με λαχανικά, ομελέτα φούρνου, βουτυράτα μπισκότα – όλα χειροποίητα, μαζί με λαλάγγια και σφέλα.

Στο κέντρο του χωριού, το λιθόκτιστο μονοπάτι σε οδηγεί εύκολα στην Παλιά Καρδαμύλη, περνώντας μέσα από πετρόχτιστα σπίτια με λουλουδιασμένες αυλές.

Τελικός προορισμός ο Πύργος του Μούρτζινου, που χρονολογείται από τον 17ο αιώνα και φιλοξένησε για κάποιους μήνες τον οπλαρχηγό Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Σήμερα, είναι επισκέψιμος και λειτουργεί σαν μουσείο (γενική είσοδος 3 ευρώ στο ταμείο). Το συγκρότημα αποτελείται από τρεις οχυρωματικούς περιβόλους, μέσα στους οποίους περικλείονται ο Πύργος, (ο οποίος χτίστηκε το 1807), η οχυρή κατοικία, τα βοηθητικά κτίσματα και η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.

Τοπικά εδέσματα και φυσική ομορφιά

Αφήνοντας πίσω τον Πύργο, αλλά κουβαλώντας ακόμα την ενέργειά του, βρίσκεσαι στην Παλιά Καρδαμύλη, το εστιατόριο που άνοιξε μόλις πέρυσι τις πόρτες του και φέτος διανύει τη δεύτερη χρονιά του. Σε προνομιακή θέση, με υπέροχη θέα και τα τραπέζια του να απλώνονται κάτω από τις μουριές, ο Γιώργος Χιουρέας, η Μαριαλένα Καλαρουτάκου και ο Παναγιώτης Κικιντζής, με τον τελευταίο να ηγείται και της κουζίνας ως chef, έστησαν ένα μαγαζί που τιμά τον τόπο, την απλότητα και την ουσία.

Στηρίζουν τους τοπικούς παραγωγούς και τα προϊόντα τους, φέρνοντας κοκόρια από τον Πύργο (πάνω από την Στούπα), αυγά από το Σταυροπύργιο και τυριά από τον Κάμπο. Φτιάχνουν γαλοκτομπούρεκο και γαλατόπιτα από ντόπιο κατσικίσιο ή πρόβειο γάλα, επιλέγουν μόνο ελληνικά κρέατα, χρησιμοποιούν ελαιόλαδο δικής τους παραγωγής, συνεργάζονται με το Wine Kiosk στην Καλαμάτα για τα κρασιά, ακολουθούν την εποχικότητα στα λαχανικά και φιλοδοξούν να φτιάχνουν ακόμα και το δικό τους ψωμί.

«Κοιτάξαμε το παρελθόν για να δούμε το μέλλον», λέει ο Παναγιώτης Κικιντζής, που έχει κάρβουνα και ξυλόφουρνο στην υπηρεσία του. Μενού σταθερό δεν θα υπάρχει, παρά ένας κορμός που θα αλλάζει και θα εξελίσσεται. Φανταστείτε για καλωσόρισμα βιολογικό αγγουράκι και ελαιόλαδο, αλάτι από την Τραχήλα, γλιστρίδα και λίγο ξύδι.

Πίσω στο χωριό, στην κεντρική πλατεία, κάντε μία στάση για αμυγδαλωτά και συνεχίστε τον δρόμο σας για τη Λέλα, που αποτελεί πια τοπόσημο για την Καρδαμύλη, συμπληρώνοντας πέρυσι σαράντα χρόνια λειτουργίας. Τα τελευταία χρόνια, η θρυλική ταβέρνα έχει μπει σε μία νέα εποχή, σεβόμενη πάντα τον τόπο και την ελληνική κουζίνα. Στην τρίτη του χρονιά, πλέον ως consultant chef, ο Δήμος Μπαλόπουλος πατάει πάνω σε ελληνικά μονοπάτια με μία ελαφρώς δημιουργική ματιά. Στην κουζίνα, ο Στάθης Μπάκας, με εμπειρία σε εστιατόρια του εξωτερικού αλλά μανιάτικη καταγωγή, στήνει ένα μενού που αλλάζει βάσει εποχών, όπως ήταν πάντοτε η λογική στη Λέλα.

Με απρόσκοπτη θέα στη θάλασσα, σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, απολαμβάνετε παραδοσιακές γεύσεις με φίνες πρώτες ύλες, όπως η γαρίδα του μεσσηνιακού κόλπου που μέχρι πρότινος ταξίδευε στην Ιταλία και φέτος το εστιατόριο εξασφάλισε το μερίδιό του, καθώς επίσης σύγχρονες τεχνικές. Μία στέρνα για νερό, 4 μέτρα κάτω από το έδαφος, που μετράει πάνω από 70 χρόνια, μετατράπηκε σε ένα κελάρι, το οποίο θα εξυπηρετεί τόσο το εστιατόριο αλλά και την όρεξη του Κωστή Γιαννακέα, γιου της οικογένειας πίσω από την επιχείρηση, να αναδείξει παραγωγούς του ελληνικού αμπελώνα, να παίξει με τις παλαιώσεις και να δημιουργήσει στο μέλλον έναν επισκέψιμο χώρο.

Γύρω εκδρομές

Η ωραιότερη εποχή για να βρεθεί κανείς σε αυτόν τον μικρό παράδεισο είναι αναμφισβήτητα το Πάσχα αλλά και τα μέσα του φθινοπώρου όπου τα ζεστά νερά καλά κρατούν και ο τουρισμός έχει πια κοπάσει. Ακριβώς απέναντι από την Καρδαμύλη, το μικρό νησάκι λέγεται Μερόπη, με τα απομεινάρια του οχυρού συγκροτήματος που τοποθετείται χρονικά στον 18ο αιώνα, όπως και το πέτρινο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται εδώ και που έχει χαρακτηριστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού, ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Αν έχετε όρεξη για εκδρομές, μπορείτε να εξερευνήσετε τα γύρω χωριά, με πρώτο και καλύτερο το Νομίτσι για φαγητό στην ταβέρνα Ξεροβασίλα – Καλή Καρδιά, να βουτήξετε στην παραλία του Φονέα, ακόμα και να κάνετε μία μονοήμερη εκδρομή στην Αρεόπολη.