Η φάση είναι ξεκάθαρα Τίρανα

Την πρώτη φορά που πήγα στα Τίρανα πρέπει να ήμουν τριών χρονών. Με είχε πάρει μαζί του ο πατέρας μου να επισκεφτούμε διάφορους συγγενείς μας και να εφοδιαστούμε με εμπόρευμα για την οικογενειακή επιχείρηση που είχαμε στο ορεινό χωριό απ’ όπου κατάγεται η οικογένειά μου.

Τη δεύτερη φορά ήμουν τεσσάρων χρονών, η μητέρα μου ήταν έγκυος στην αδερφή μου, ενώ στο σπίτι ετοιμάζαμε και τον γάμο του θείου μου. Κάπως έτσι αποφασίστηκε οικογενειακώς να με στείλουν στα Τίρανα να περάσω το καλοκαίρι μου με τις θείες και τα ξαδέρφια του πατέρα μου μέχρι να ξεμπερδέψουν με τις ετοιμασίες του γάμου.

Τα Τίρανα ίσως δεν ήταν η ιδανική επιλογή για ένα υπερκινητικό 4χρονο που είχε συνηθίσει να τρέχει σε λόφους και χωράφια, οπότε οι πρώτες μου αναμνήσεις από την αλβανική πρωτεύουσα δεν ήταν ιδανικές. Τα είχα συνδεδεμένα με την κλεισούρα και την απομόνωση. Οι αυλές των σπιτιών των θείων μου δεν είχαν τίποτα να μου προσφέρουν σε σχέση με την απεραντοσύνη των βουνών που είχα συνηθίσει να με περιβάλλουν.

Fast Forward 25 χρόνια μετά βρέθηκα και πάλι στα Τίρανα, αυτή τη φορά σαν τουρίστρια και αυτό που αντίκρισα δε θύμιζε σε τίποτα τα Τίρανα των τεσσάρων μου χρόνων, ούτε καν εκείνα των 18 μου χρόνων, που τα είχα επισκεφθεί και πάλι για έναν γάμο, όπως συνήθως συμβαίνει όταν είσαι μετανάστης.

Τα Τίρανα των 2020s είναι μια πόλη γεμάτη ζωή και νιάτα, μια πόλη καθαρή που ισορροπεί επιδέξια ανάμεσα στη δύση και τα Βαλκάνια, που δεν απαρνείται τον χαρακτήρα της, αλλά ψάχνεται συνεχώς και μοιάζει έτοιμη να υποδεχτεί όλο τον κόσμο. Τα Τίρανα μοιάζουν πια σαν ένα τυπικό αλβανικό σπίτι, φιλόξενο, ζεστό και γεμάτο όρεξη για γλέντι.

Εγώ σαν σωστή μετανάστρια που αρνείται να δώσει πάνω από 60 ευρώ για να ταξιδέψει πίσω στην Αλβανία, πήγα στα Τίρανα με λεωφορείο. Εσείς θα πάτε με αεροπλάνο. Και όταν μπείτε στο ταξί που θα σας οδηγήσει στο κέντρο της πόλης θα συνειδητοποιήσετε, πως πρόκειται για έναν πολύ κουλ προορισμό, από εκείνους που σε κάνουν να θες να ξαναπάς.

Για την ιστορία, η πτήση Αθήνα-Τίρανα διαρκεί λιγότερο από μια ώρα, το αεροδρόμιο ονομάζεται «Μητέρα Τερέζα» και το ταξί, που υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είναι ηλεκτρικό, θα σας κοστίσει κάτι λιγότερο από 20 ευρώ.

Και αφού ξεμπερδέψαμε με τα πρακτικά, πάμε τώρα στα πραγματικά σημαντικά: πού θα φάτε, πού θα πιείτε και τι θα δείτε στα Τίρανα.

Βόλτες, μνημεία και αξιοθέατα

Μέχρι και το 1990 η Αλβανία ήταν μια κομμουνιστική χώρα και παρόλο που έχουν περάσει πάνω από 30 χρόνια από την πτώση της κομμουνιστικής κυβέρνησης, στα Τίρανα είναι πολλά εκείνα που μαρτυρούν την ιστορία της πόλης. Ένα από αυτά είναι η αγάπη που έχουν ακόμα οι κάτοικοί της για τις βόλτες, γιατί στην Αλβανία το «πάμε μια βόλτα;» είναι κυριολεκτικό. Δεν σημαίνει πως θα πας να καθίσεις κάπου για καφέ ή ποτό, αλλά θα πας κυριολεκτικά βόλτα, γι΄ αυτό και σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας και κυρίως στα Τίρανα, θα βρεις μεγάλα πεζοδρόμια για να περπατήσεις.

Από κει κι έπειτα επιβάλλεται να επισκεφτείς την πλατεία Skënderbej, η οποία καταλαμβάνει μια έκταση 40.000 τετραγωνικών μέτρων και θεωρείται η μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Στο κέντρο της πλατείας, η οποία είναι στρωμένη με φυσικές πέτρες από όλες τις περιοχές της χώρας, δεσπόζει το άγαλμα του εθνικού ήρωα της Αλβανίας, Gjergj Kastrioti Skënderbeu.

Στην μια πλευρά της πλατείας θα δείτε το Εθνικό Μουσείο της χώρας με το χαρακτηριστικό ψηφιδωτό με τίτλο «Οι Αλβανοί», που απεικονίζει μορφές της χώρας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αλλά και τον Πύργο του Ρολογιού με τα 35 μέτρα ύψος.

Στον περιβάλλοντα χώρο της πλατείας Skënderbej βρίσκεται επίσης και το Παλάτι του Πολιτισμού, το κτίριο της όπερας και η Εθνική Βιβλιοθήκη δηλαδή, αλλά και ένα τζαμί που χρονολογείται από το 1794.

Καθώς περπατάτε στα Τίρανα θα παρατηρήσετε διάσπαρτα διάφορα μικρά παρκάκια. Σε αυτά συνήθως θα δείτε παρέες ηλικιωμένων, αλλά και νεότερων ανδρών να παίζουν ντόμινο, αγαπημένο παιχνίδι στη χώρα, άλλη μια συνήθεια που έμεινε από τα χρόνια πριν το 1990. Ένα όμως είναι το πάρκο που πραγματικά ξεχωρίζει στην πόλη.

Το μεγάλο πάρκο των Τιράνων χτίστηκε την δεκαετία του 1950 και φημίζεται για την τεχνητή λίμνη του, αλλά και τα δεκάδες είδη φυτών και δέντρων που γίνονται ιδανικό σκηνικό για μια απογευματινή βόλτα ή ένα κυριακάτικο πικ νικ.

Πρωινό και καφές

Αν θέλετε να ζήσετε μια απόλυτα αυθεντική αλβανική γαστρονομική εμπειρία τότε θα πρέπει το πρωινό σας να αποτελείται από byrek me dhallë, δηλαδή πίτα και ξινόγαλο. Στην Αλβανία οι παραδοσιακές πίτες φτιάχνονται από φύλλο που έχει ήδη ψηθεί πριν γεμίσει με μυζήθρα, ντομάτα, κρέας, φασόλια ή κολοκύθα και τις βρίσκεις στα byrektore, τα τυροπιτάδικα που είναι παντού διάσπαρτα στα Τίρανα. Ο πιο νόστιμος και οικονομικός τρόπος για να ξεκινήσει η μέρα στην Αλβανική πρωτεύουσα.

Πάντως, μην παραξενευτείτε αν δείτε τους ντόπιους να πηγαίνουν για πρωινό σε κάποιο πατσατζίδικο. Εδώ ο πατσάς δεν είναι μόνο το φαγητό των ξενύχτηδων, αλλά και όσων ξεκινούν τη μέρα τους. Αν θέλετε να συμμετάσχετε σε αυτή την τόσο αλβανική ιεροτελεστία, μπορείτε να επισκεφθείτε το Te Pacja (Rruga Qemal Stafa 55), πολύ κοντά στο Νέο Παζάρι, που φημίζεται για τον κοκκινιστό πατσά του. Συνοδέψτε το πιάτο σας με χειροποίητο γιαούρτι και πιλάφι.

Στην Αλβανία ο καφές αποτελεί καθημερινή συνήθεια και τον αγαπούν όσο και στην Ελλάδα. Παρόλο που επιμένουν λίγο πιο κλασικά και προτιμούν ακόμα τον παραδοσιακό τούρκικο ή έναν γρήγορο εσπρέσο σε κάποια καφετερία της γειτονιάς, τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να ανοίγουν καφέ που θυμίζουν εκείνα που βλέπουμε στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Δεν είναι πολλά, αλλά είναι αρκετά αν αναζητάς κάπου να πιεις arabica single origin.

Το Antigua Cafe (Rruga Perlat Rexhepi 1001) εκπροσωπεί επάξια το τρίτο κύμα καφέ στα Τίρανα, ενώ εκτός από καπουτσίνο, αμερικάνο και λάτε, εδώ μπορείτε να απολαύσετε τσάι μάτσα, βάσκικο τσιζκέικ και χειροποίητο banana bread.

Άλλη μια επιλογή για ποιοτικό καφέ είναι το Destile Creative Hub ( Zogu I Blvd, Tirana 1001). Αν μάλιστα είστε από αυτούς που κουβαλούν λαπ τοπ ακόμα και στις διακοπές τους, ο χώρος του προσφέρεται ιδανικά και για τηλεργασία.

Φαγητό και ποτό

Κάτι που δυσκολεύει πολλούς στα ταξίδια τους είναι το φαγητό. Δεν είναι όλοι ανοιχτοί σε νέες γαστριμαργικές περιπέτειες με αποτέλεσμα να μην ευχαριστιούνται ένα ταξίδι στο έπακρο. Στα Τίρανα κάτι τέτοιο δεν θα είναι πρόβλημα, μιας και η αλβανική κουζίνα μοιάζει πολύ με την ελληνική, ενώ διάσπαρτα στην πόλη θα βρείτε και σουβλατζίδικα που ανήκουν σε ανθρώπους που κάποια στιγμή μετανάστευσαν στην Ελλάδα.

Αν παρόλα αυτά θέλετε να απολαύσετε παραδοσιακή αλβανική κουζίνα, το Oda (Rruga Luigj Gurakuqi 3) είναι αυτό που ψάχνετε. Χαμηλά τραπέζια, διακόσμηση που θυμίζει καθιστικό κάποιου παλιού αρχοντικού και γεύσεις που έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές Αλβανών. Μην φύγετε χωρίς να δοκιμάσετε qifqi, ρυζοκεφτέδες δηλαδή, αλλά και τα σπιτικά τουρσιά τους.

Αν θέλετε κάτι ακόμα πιο true και αυθεντικό, τότε μπορείτε να επισκεφτείτε το Νέο Παζάρι (Rruga Hoxha Tahsin), να καθίσετε σε ένα από τα καφενεία και να ζητήσετε να σας φέρουν μια ποικιλία ντόπιων λουκάνικων και κρεατικών, την οποία μπορείτε να συνοδεύσετε με κρέμα γιαούρτι και πιπεριές, όσο θα πίνετε κάποια κρύα μπίρα ή παραδοσιακό ρακί από το Σκραπάρ.

Αν πάλι θέλετε να απολαύσετε μια fine dining εμπειρία, τότε θα πρέπει να επισκεφτείτε το Mullixhiu (Shëtitorja Lasgush Poradeci Hyrja e Parkut tek Diga e Liqenit Artificial Tirana, 1019) του Bledar Kola, που πριν αποφασίσει να επιστρέψει στην πατρίδα του, μαθήτευσε δίπλα στον René Redzepi του πολυβραβευμένου Noma. Εδώ θα απολαύσετε κλασικές συνταγές της αλβανικής κουζίνας, δοσμένες με μια νέα και πιο σύγχρονη ματιά, αλλά και φρέσκο χειροποίητο ψωμί. Άλλωστε Mullixhiu σημαίνει «μυλωνάς».

Το φαγητό όμως δεν είναι το μόνο γνώριμο που θα βρεις στην αλβανική πρωτεύουσα. Ο τρόπος που διασκεδάζουν οι κάτοικοι των Τιράνων θυμίζει επίσης πολύ τον τρόπο που διασκεδάζουν οι Αθηναίοι. Μπαρ γεμάτα ζωή και κόσμος που συζητάει δυνατά είναι μια πολύ συνηθισμένη εικόνα στα Τίρανα.

Εδώ σχεδόν όλα συμβαίνουν στο Blloku την πιο κεντρική και hip γειτονιά της πόλης. Εδώ είναι και η γειτονιά που διάλεξαν ο Σοφοκλής και ο Έβις Τσάλι να ανοίξουν το Nouvelle Vague (Rruga Pjeter Bogdani 10111) το 2012, ένα μπαρ που πριν λίγους μήνες κατέκτησε την 86η θέση στη λίστα με τα 100 καλύτερα μπαρ στον κόσμο και που έβαλε για τα καλά τα Τίρανα στον χάρτη της παγκόσμιας μπαρ σκηνής. Το Nouvelle Vague είναι -όχι άδικα- το κορυφαίο cocktail bar της πόλης και οι ιδιοκτήτες του έχουν αποφασίσει να συστήσουν τα αποστάγματα της χώρας σε όλον τον κόσμο.

Για πιο χαλαρά early drinks μπορείτε να επισκεφτείτε το Radio Bar (Rruga Ismail Qemali P. 29 Ap. 1), το οποίο όπως λέει και το όνομά του είναι γεμάτο παλιά ραδιόφωνα, αλλά και τηλεοράσεις και γραφομηχανές. Σε μια από αυτές μπορεί να γράφει ακόμα “Zoe, Meli and Dena were here”.

Σε ίδιο χαλαρό αλλά φοβερά ενδιαφέρον ύφος κινείται και το Kino Bar (Pjeter Bogdani, Vila 37), στο οποίο μπορείτε να απολαύσετε ένα cocktail σε μια από τις δύο αυλές του ή να περιηγηθείτε στον χώρο και να θαυμάσετε τις δεκάδες αφίσες του αλβανικού κινηματογράφου που τον στολίζουν.

Είναι κείμενο για τα Τίρανα δεν θα μπορούσε παρά να κλείσει με το Tirona, το τραγούδι που απαριθμεί με χιούμορ όλα αυτά τα οποία την κάνουν σπουδαία και στο οποίο ακούμε τον τότε δήμαρχο και νυν πρωθυπουργό, Edi Rama, να ραπάρει:

«Τα Τίρανα είναι η αφετηρία, εκεί όπου ξεκινούν οι δυνατότητες / εκεί είναι το μέλλον μου εκεί τα όνειρα μου / εκεί που είναι δίπλα-δίπλα το τζαμί και η εκκλησία (σ.σ. η Αλβανία είναι εδώ και χρόνια μια πραγματικά ανεξίθρησκη χώρα) / εκεί που χωρίζουν και τα βρίσκουν ο Νάνο και ο Μπερίσα / εκεί που η Λάνα (σ.σ. το ποτάμι που διατρέχει την πόλη) βρομάει, τα μαγαζιά πουλάνε αρώματα / εκεί που έχει διανοούμενους αλλά και βλάχους / Τίρανα είσαι μες στις καρδιές μας / είσαι τρελή / ζεις τις μεγάλες ώρες / μεθυσμένη, όπως και να είσαι, είσαι δικιά μας / αυτά είναι τα δικά μας Τίρανα, τα Τίρανα των αντιθέσεων / του πολέμου και της ειρήνης / του σκοταδιού και του φωτός / του ψέματος και της αλήθειας / του συμφέροντος / του κεφιού και τους άγχους / των χορών και των business. Όλα μπορούν να συμβούν, αφού ζούμε στα Τίρανα / εκεί που χρησιμοποιούν μακιγιάζ όχι μόνο οι γυναίκες αλλά και οι πολυκατοικίες».