Η μυστηριώδης ελληνική επιγραφή στην προτομή του James Dean

Αν τα (τυχερά) βήματά σας, σας οδηγήσουν ποτέ στον διάσημο λόφο του Λος Άντζελες, τότε κατά πάσα πιθανότητα θα βρεθείτε και στο Παρατηρητήριο Griffith, ακριβώς απέναντι από το σημείο όπου είναι τοποθετημένη η ευμεγέθης επιγραφή. Σε περίοπτη θέση σε αυτό το Παρατηρητήριο βρίσκεται η προτομή της θρυλικής φιγούρας του Hollywood, του αδικοχαμένου ηθοποιού James Dean. Η επιλογή της τοποθέτησης του αγάλματος εκεί προφανής, τόσο για την επίδραση που είχε o ζεν-πρεμιέ, παρά τον πρόωρο θάνατό του, όσο και εις ανάμνηση των χαρακτηριστικών σκηνών από το σημείο, στην ταινία “Επαναστάτης Χωρίς Αιτία”.

Εκείνο που δεν θα ανέμενε κανείς είναι η ελληνική επιγραφή στο πλάι της προτομής. Σε μια επίπεδη επιφάνεια του έργου είναι χαραγμένες τρεις λέξεις στην αρχαία ελληνική. Από όσα μπορέσαμε να διακρίνουμε και έπειτα από μια μικρή αναζήτηση στο διαδίκτυο, η επιγραφή αναγράφει: “ΘΕΡΕΟΣ ΝΕΟΝ ΙΣΤΑΜΕΝΟΕΟ”.

Το ασυνήθιστο γεγονός έπεσε στην αντίληψή μας έπειτα από σχετική ανάρτηση στο instagram της ηθοποιού Ιωάννας Τριανταφυλλίδου, που βρέθηκε στο σημείο και την παρατήρησε. Όσο και αν ψάξαμε για την πιστή, ακριβή μετάφραση δεν καταφέραμε να βρούμε τι μπορεί να σημαίνει η τρίτη λέξη “ισταμενοεο”.

Ωστόσο, από τα συμφραζόμενα και με βάση μαρτυρίες άλλων χρηστών του διαδικτύου, η φράση σημαίνει “στην αρχή του καλοκαιριού” πιθανότατα ως αναφορά στο νεαρό της ηλικίας του ηθοποιού που σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.

Το 1955, ο James Dean βρέθηκε στο στούντιο του καλλιτέχνη Kenneth Kendall. Ο Αμερικανός σταρ είχε δει ένα γλυπτό του, το οποίο και απεικόνιζε το ίνδαλμά του, τον ηθοποιό Μάρλον Μπράντο και ζήτησε από τον καλλιτέχνη να ετοιμάσει και μια δική του προτομή. O Kendall ξεκίνησε το γλυπτό το ίδιο βράδυ του θανάτου του νεαρού ηθοποιού και δεν σταμάτησε να φιλοτεχνεί πίνακες, γλυπτά και άλλα έργα για τον James Dean μέχρι και το θάνατό του πριν από περίπου δέκα χρόνια.

Δεκαετίες μετά την ολοκλήρωση του έργου, εις ανάμνηση της λήψης πλάνων στο Παρατηρητήριο Griffith για τις ανάγκες της ταινίας “Επαναστάτης Χωρίς Αιτία”, η προτομή τοποθετήθηκε στη δυτική πλευρά του λόφου (ένα δεύτερο αντίγραφό της βρίσκεται στο Πάρκο James Dean στη γενέτειρα του, το Fairmount της Indiana).

Ο Τζέιμς Μπάιρον Ντιν (James Byron Dean, 8 Φεβρουαρίου 1931 – 30 Σεπτεμβρίου 1955) ήταν Αμερικανός ηθοποιός και έχει καταγραφεί ως είδωλο της εφηβικής επανάστασης και της κοινωνικής αποξένωσης, όπως εκφράζεται και στον τίτλο της πιο διάσημης ταινίας του, “Επαναστάτης Χωρίς Αιτία” (1955). Οι άλλοι δύο ρόλοι που εκτόξευσαν και καθόρισαν την καριέρα και δόξα του ήταν αυτός του μοναχικόυ Cal Trask, στην ταινία Ανατολικά της Εδέμ (1955), και αυτός του Jett Rink, στην ταινία Ο Γίγας (1956). Η διαχρονική φήμη και δημοτικότητα του οφείλονται μόνο σε αυτές τις τρεις ταινίες.

Βρήκε τραγικό θάνατο, σε ηλικία 24 ετών, μέσα στο αυτοκίνητό του, κοντά στο Χολάμ της Καλιφόρνια, στις 30 Σεπτεμβρίου του 1955. Σύμφωνα με πηγές της αστυνομίας της Καλιφόρνια που έχουν δημοσιευτεί, ένας φοιτητής πανεπιστημίου ήταν ο υπεύθυνος για το θανατηφόρο τροχαίο καθώς μπήκε στο αντίθετο ρεύμα και συγκρούστηκε με το αυτοκίνητο του γνωστού ηθοποιού.

Ήταν ο πρώτος ηθοποιός που έλαβε μεταθανάτια υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Ηθοποιού, και παραμένει ο μοναδικός ηθοποιός που έχει δύο μεταθανάτιες υποψηφιότητες για βραβείο στην υποκριτική.