Μια ωδή στο σιδέρωμα

Ωδή δεν τη λέτε την αναφορά στη δουλειά σπιτιού που μισούν οι περισσότεροι κάτοικοι αυτού του πλανήτη. Επειδή όμως, αναγνωρίζουμε (φευ) τη χρησιμότητα του, μαζί και εκείνους που όλως περιέργως αποφορτίζονται -χαλαρώνουν-, όταν σιδερώνουν είπαμε να βρούμε και να σας παρουσιάσουμε τον άνθρωπο που ανακάλυψε αυτή τη συνήθεια -που δεν έγινε ποτέ λατρεία.

Iστορικώς δεν έχει εντοπιστεί αυτός που σκέφτηκε το “τι ωραία που θα ήταν να μην είναι ζαρωμένα τα ρούχα” και προχώρησε στην εφεύρεση ενός αντικειμένου που θα ίσιωνε τις ζάρες. Οι πρώτοι που ‘χαν τη σχετική ανησυχία ζούσαν στο μεσαίωνα. Και χρησιμοποιούσαν αυτό.

Eίναι ωστόσο, επιβεβαιωμένο ότι οι Κινέζοι ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν ζεστό μέταλλο, για σιδέρωμα πριν τον όποιον άλλον, τον 1ο αιώνα. Γέμιζαν κατσαρολάκια (εναλλακτικά τηγανάκια) με ζεστά κάρβουνα και πίεζαν με αυτά το τεντωμένο ύφασμα.

Μέχρι να ανακαλυφθεί αυτή η μέθοδος, συνέβαινε το εξής: η γυναίκα γονάτιζε σε ένα χαλάκι (kinuta) και χτυπούσε το ρούχο με ένα σιδερένιο μπαστούνι. Μια στιγμή όμως, να σας πούμε τι γινόταν την ίδια ώρα στην Κορέα: εκεί υπήρχαν σιδερένια μπαστούνια που προκαλούσαν έναν ευχάριστο ήχο, όταν ήταν σε κίνηση. Μολονότι δεν τον απολάμβαναν όλοι, τα μπαστούνια αυτά υπήρξαν σύμβολα της ασφαλούς ζωής στο σπίτι. Αυτό που συνέβαινε ήταν το εξής: δυο γυναίκες κάθονταν αντικριστά στο πάτωμα, έβαζαν το ύφασμα σε μια ίσια πέτρα ή σε ένα tatumi, κρατούσαν από ένα μπαστούνι (pangmangi) στο κάθε χέρι και χτυπούσαν με συγκεκριμένο ρυθμό, το ρούχο.

Όταν εμφανίστηκαν Δυτικοί στην περιοχή, παρατήρησαν το φαινόμενο -κυρίως άκουγαν τους ήχους που έβγαιναν από κάθε σπίτι τα βράδια και τους οποίους περιέγραψαν ως ενοχλητικούς.

Τι συνέβαινε στη Βόρεια Ευρώπη

Με λίγα χρόνια απόσταση και έως τα μέσα του 19ου αιώνα, στο βόρειο μέρος της δικής μας ηπείρου χρησιμοποιούσαν πέτρες, γυαλί και ξύλο για να εξαφανίσουν τις ζάρες από τα ρούχα. Η λογική ήταν η ίδια: τέντωναν τα υφάσματα -στην πέτρα ή το ξύλο ή το γυαλί- και το χτυπούσαν με αντίστοιχου υλικού βέργες. Oι περισσότεροι ταξιδευτές, οι οποίοι φέρονται να ζούσαν σε σπίτια με μεγάλες μπανιέρες και ζεστό νερό, είχαν συλλογή από ίσια σίδερα τα οποία ζέσταιναν στις σόμπες. Μια σύγχρονη έκδοση συσκευής με γυαλί είχε λαβές (και βρέθηκε στην Ουαλία).

Mια συσκευή που ήταν διαθέσιμη μόνο σε όσους είχαν χρήματα είχε μεγάλη επιφάνεια με πλαίσια που κρατούσαν το τεντωμένο ύφασμα. Υπήρχε και μια άλλη με rollers που  περνούσαν πάνω από το ρούχο. Kάπου εκεί δημιουργήθηκε η πρώτη πρέσα που είχε και αποθηκευτικό χώρο. Τα ρούχα έμπαιναν μεταξύ των ξύλων που πιέζονταν.

Η ιστορία εξελισσόταν χρόνο με το χρόνο (το 19ο αιώνα προέκυψαν σίδερα που χρησιμοποιούσαν κηροζίνη, αιθανόλη, φυσικό αέριο κλπ) έως ότου προέκυψαν τα sad irons (και προφανώς από την αρχή ήταν ξεκάθαρο ότι δεν επρόκειτο για την πιο ευχάριστη ασχολία του πλανήτη αν και προέκυψε από τη λέξη solid). Ήταν παχιές πλάκες από χυτοσίδηρο, σε μορφή δέλτα, είχαν χερούλι, το οποίο έμενε κρύο ενόσω η βάση έπαιρνε φωτιά -το ζέσταιναν σε φωτιά ή σε σόμπα, πριν την επαφή με το ύφασμα. Για το ιδανικό αποτέλεσμα χρειάζονταν δυο σίδερα: το ένα ζεσταινόταν, όσο χρησιμοποιείτο το άλλο.

Mετά δημιουργήθηκε αυτό που έμπαινε το κάρβουνο μέσα στη σιδερένια συσκευή και το 1882 εμφανίστηκε στον κόσμο το ηλεκτρικό σίδερο. Ο κύριος που πήρε την πατέντα του “electric flatiron”, στις 6 Ιουνίου του 1882, λεγόταν Henry W. Seeley, Αμερικανός μαθηματικός, ο οποίος πήρε το πτυχίο και το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τον ίδιο χρόνο, σε ηλικία 21 χρόνων.

Το σιδέρωμα έχει γίνει ακτικείμενο τέχνης από ουκ ολίγους ζωγράφους (παραθέτουμε τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα), με την τεχνολογία να έχει προχωρήσει σε επίπεδα που να μη χρειάζεται καν να ασχοληθείτε πια με το σιδέρωμα ή το δίπλωμα των ρούχων. Καλωσορίστε… την Effie που θα κυκλοφορήσει στην αγορά από τον Μάρτιο. Η τιμή της είναι στα 800 ευρώ.