Ποιος ανακάλυψε τον τροχό; Η απάντηση στο ερώτημα που υπάρχει όσο υπάρχει άνθρωπος

Αναρίθμητα πράγματα έχουν ανακαλυφθεί ιστορικά, τα οποία βοήθησαν τους ανθρώπους να εξελιχθούν σε αυτό που είναι σήμερα. Μεταξύ τους είναι πολλά τεχνολογικά. Λίγα εξ αυτών ωστόσο, έχουν καταφέρει να μπουν στη λίστα με όσα άλλαξαν τον κόσμο. Ένα είναι ο ηλεκτρισμός. Ένα άλλο το χαρτί. Ένα τρίτο η πενικιλίνη και ένα από τα πιο πρόσφατα το internet.

Αν κάνετε τη σχετική αναζήτηση στο Google θα εμφανιστούν μπροστά σας διάφορες σχετικές λίστες. Όλες έχουν στο Νο1 το ίδιο πράγμα: τον τροχό.

Ήταν αυτός που μετέτρεψε την κίνηση από γραμμική σε περιστροφική και έτσι προέκυψε η κίνηση σε τμήματα συσκευών.

Έως τώρα οι μελετητές τοποθετούν την ανακάλυψή του πριν 6.000 χρόνια, στο 4.000 πΧ στη Μεσοποταμία (εκεί όπου σήμερα είναι το Ιράκ) και από εκεί πέρασε στην Ευρώπη. Άλλη θεωρία θέλει να αναπτύχθηκε γύρω από την ποντιακή ακτή της βόρειας Τουρκίας, κάπου στο 3800 π.Χ. Η τρίτη σημαντική εικασία υποστηρίζει ότι εφευρέθηκε στα Καρπάθια Όρη μεταξύ 4000 και 3500 π.Χ. από νεολιθικούς ανθρακωρύχους και από εκεί εξαπλώθηκε σε διάφορες κατευθύνσεις.

Τα πρώτα παραδείγματα δείχνουν πως χρησιμοποιήθηκε στην κεραμική, αφού ήταν από πυλό. Οι Σουμέριοι έφτιαξαν τροχούς από ξύλο και τους χρησιμοποίησαν σε τροχοφόρα οχήματα, περί τα 300 χρόνια αργότερα -την Εποχή του Χαλκού. Ή τουλάχιστον αυτό ξέραμε έως τώρα.

Όλα αυτά τίθενται εν αμφιβολία, μετά την ανακάλυψη ερευνητών από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.

Σε αρχαιολογικό χώρο στην κοιλάδα του Ιορδάνη, κοντά στη Θάλασσα της Γαλιλαίας εντόπισαν συλλογή από περισσότερα από 100 διάτρητα βότσαλα (κυρίως ασβεστολιθικά) με κυκλικό σχήμα και μια τρύπα στο κέντρο.

Στην εργασία που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη 13/11 του 2024 τις ονόμασαν «διάτρητες πέτρες Natufian» και σημείωσαν πως «στην πραγματικότητα είναι οι πρώτοι τροχοί σε μορφή και λειτουργία».

Χρονολογούνται πριν από περίπου 12.000 χρόνια (βλ. Λίθινη Εποχή) και όπως λένε οι μελετητές, δεν αποκλείεται να αντιπροσωπεύει ένα νέο βασικό ορόσημο στην ανάπτυξη περιστροφικών εργαλείων, συμπεριλαμβανομένων των τροχών.

Στην έρευνα χρησιμοποίησαν σαρώσεις και λογισμικό που έκανε αναλύσεις, ώστε να ελεγχθεί πως επρόκειτο για πρώιμες ‘εκδόσεις’ τροχού (και όχι άλλα κυκλικά εργαλεία που χρησιμοποιούνταν στο ψάρεμα).

Είδαν πως «οι έλικες ατράκτου, είναι μικρά, ζυγισμένα κυκλικά αντικείμενα κατασκευασμένα από ασβεστόλιθο ή άλλο μαλακό πέτρωμα. Έχουν ένα κυκλικό σχήμα διάτρητο από μια κεντρική τρύπα που όταν συνδέονται σε ένα ραβδί, σχηματίζουν μια συσκευή που μοιάζει με τροχό και άξονα. Αυτό βοηθά την άτρακτο να περιστρέφεται πιο γρήγορα και περισσότερο, επιτρέποντάς της να μαζεύει αποτελεσματικά ίνες όπως μαλλί ή λινάρι και να τις περιστρέφει σε νήμα.

Προτείνουμε ότι πρόκειται για ένα πολύ πρώιμο παράδειγμα ανθρώπων που χρησιμοποιούν περιστροφή με ένα εργαλείο σε σχήμα τροχού και χρησιμοποιήθηκε πολύ πριν την εμφάνιση του τροχού για μεταφορικούς σκοπούς. Η τεχνολογία θεωρείται πρόδρομος περιστροφικών καινοτομιών που βασίζονται σε τροχούς, όπως ο τροχός του αγγειοπλάστη και της καρότσας, βασικές εξελίξεις που έφεραν επανάσταση στην ανθρώπινη τεχνολογική ιστορία».