Πτήση πάνω από το ‘Αλκατράζ’ της Ελλάδας

Το Φρούριο του Επταπυργίου, γνωστό και με την οθωμανική ονομασία Γεντί Κουλέ, βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο των τειχών της Θεσσαλονίκης, εντός της Ακρόπολης. Αποτελείται από δύο ενότητες: το Βυζαντινό φρούριο, το οποίο συνθέτουν δέκα πύργοι με τα μεταξύ τους μεσοπύργια διαστήματα και τον περίδρομο, καθώς και τα νεότερα κτίσματα των φυλακών, που έχουν κτιστεί εντός και εκτός του φρουρίου.

Απολαύστε την πτήση, υπεύθυνος για την οποία είναι και πάλι ο John Haanity με το drone του:

Το Επταπύργιο συντηρήθηκε από τους πρώτους Οθωμανούς, μετά την άλωση της πόλης το 1430. Ο μεσαίος πύργος της εισόδου, ο έβδομος πύργος κατασκευάστηκε το 1431 από τον Τσαούς Μπέη, πρώτο διοικητή της Θεσσαλονίκης. Αυτή η τελευταία προσθήκη είναι ο πύργος του Γεντί Κουλέ, ο οποίος έδωσε το όνομά του σε όλο το φρουριακό συγκρότημα.

Πότε έγινε φυλακή

Γύρω στο 1890 το μνημείο χρησιμοποιήθηκε ως ανδρικές, γυναικείες και στρατιωτικές φυλακές. Η ακριβής ημερομηνία δεν είναι γνωστή, αλλά η φυλακή αναφέρεται σε χάρτη της πόλης του 1899. Γι’ αυτή τη μετατροπή απομεκρύνθηκαν όλα τα υπόλοιπα κτίρια στο εσωτερικό του κάστρου. Οι αλλαγές στις οχυρώσεις δεν ήταν σημαντικές, αν και ο πρωταρχικός τους ρόλος αντιστράφηκε. Αρχικά προστάτευαν τους κατοίκους από τους εξωτερικούς εχθρούς και στη συνέχεια απομόνωναν τους κρατούμενους από τους πολίτες.

Νέα κτίρια χτίστηκαν κατά μήκος των δύο πλευρών των τειχών, ώστε να βελτιωθεί η λειτουργικότητα του νέου σωφρονιστικού κέντρου.

Η εσωτερική αυλή ήταν χωρισμένη από φράχτες σε πέντε ξεχωριστές μονάδες και στο κέντρο τους στεγάστηκε το κεντρικό παρατηρητήριο. Η φυλακή διέθετε εκκλησάκι και άλλα παραρτήματα, ενώ το παράρτημα που βρισκόταν στον βόρειο-ανατολικό πύργο καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Τα εξωτερικά κτίρια, στη νότια πλευρά του κάστρου, στεγαζόταν η διοίκηση, η φυλακή των γυναικών, και προς τα δυτικά, τα κελιά απομόνωσης.

Οι διαβόητες φυλακές ήταν τόπος µαρτυρίου και εγκλεισµού για όλο τον 20ο αιώνα καθώς και τόπος φυλάκισης πολιτικών κρατουμένων.

Η φυλακή απέκτησε κακή φήμη κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Μεταξά, της Κατοχής, και στη μεταπολεμική περίοδο από τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο μέχρι και τη Χούντα όταν και εντός της εκτελέστηκαν δεκάδες κρατούμενοι. Εκεί ήταν και το θρυλικό κελί 33. Σε αυτή τη φυλακή μεταφέρθηκαν και θανατώθηκαν πολλοί αριστεροί, ενώ το “Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι” γράφτηκε από τον Απόστολο Καλδάρα με αφορμή τις συλλήψεις αριστερών κατά τον εμφύλιο.

Ο εσωτερικός χώρος αναδιαμορφώθηκε και προστέθηκαν εγκαταστάσεις και εξωτερικά του κτηρίου. Το 1989 οι φυλακές μεταφέρθηκαν και το Επταπύργιο αποδόθηκε στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού.

“Γιατί τάχα –και με ποιο ηθικό δικαίωμα– πρέπει να μιλήσω για το Επταπύργιο, όταν δεν υπήρξα παρά μόνο ένας από τους χιλιάδες ανώνυμους που πέρασαν από εκεί – και πώς να λησμονήσουμε εκείνους που για πάντα έμειναν εκεί. Ναι, κράτησα κι εγώ μερικά χαρτιά ημερολογίου. Όσα δεν χάθηκαν, τα έσκισα μετά από χρόνια όταν οριστικά πια κατάλαβα πόσο ισχνές είναι κάποιες “γραπτές μαρτυρίες”, πόσο τελικά οι “αναμνήσεις”, τα προσωπικά βιώματα, οι απόπειρες μυθοποίησης κινδυνεύουν να γίνουν εύκολα γλυκερό φολκλόρ και να γλιστρήσουν στη συνθηματολογία και στο “αχ, εμείς οι καημένοι”

M. Αναγνωστάκης.

Βίντεο: haanity