Σεϊντί: Εδώ βρέθηκαν Homo Sapiens από την εποχή των παγετώνων, 1 ώρα από την Αθήνα

Γνωρίζατε ότι μόλις 1 ώρα από την Αθήνα, κοντά στον Αλίαρτο Βοιωτίας βρέθηκαν Homo Sapiens;

Το Σεϊντί στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ως σπήλαιο. Όμως είναι μια βραχοσκεπή με μικρό βάθος. Το ασβεστολιθικό πέτρωμά του, διαβρωμένο από τις χιλιετίες και τα νερά της βροχής, θεωρείται εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, όσο για τον θόλο του με τις εγχάρακτες αλλοιώσεις, είναι μια επιπλέον όμορφη εικόνα στα μάτια του επισκέπτη που φτάνει ώς εκεί.

Οι ανασκαφές που διενεργήθηκαν στα μέσα του περασμένου αιώνα έφεραν στο φως παλαιολιθικά κατάλοιπα και πλειστοκαινική πανίδα μεγάλων θηλαστικών, ενώ στα κατώτερα στρώματα της βραχοσκεπής λιθοτεχνίες από πυριτόλιθο, ίχνη φωτιάς, οστά και δόντια θηλαστικών, υπολείμματα οστράκων, ακόμη και κατάλοιπα διατροφής των ενοίκων του· ορισμένα από αυτά μάλιστα χρονολογούνται 30.000 πριν.

Ο Πάρις Βαρβαρούσης (με μελέτες, δημοσιεύσεις και θητεία στα Πανεπιστήμια Αθηνών και του Μονάχου) στο βιβλίο του «Σεϊντί, παλαιολιθική κατοίκηση στη Βοιωτία» (εκδ. Παπαζήση) φωτίζει αυτή τη βραχοσκεπή που βρίσκεται δίπλα στην εθνική οδό Θήβας – Λιβαδειάς, τρία μόλις χιλιόμετρα ανατολικά της Αλιάρτου.

Σε 166 σελίδες παρουσιάζει τις ανασκαφικές έρευνες των Γερμανών αρχαιολόγων Rudolf Stampfuss και Elisabeth Schmid, που πραγματοποιήθηκαν περίπου στα μέσα του περασμένου αιώνα στο Σεϊντί και βεβαίωσαν κατοίκηση από την Ανώτερη Παλαιολιθική. Με τρόπο γλαφυρό αλλά ταυτόχρονα επιστημονικό, όπως σημειώνει εύστοχα η προϊσταμένη της Θ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Αλεξάνδρα Χαραμή. Μια χρήσιμη έκδοση για κάθε αναγνώστη που επιθυμεί να μάθει για τον προϊστορικό πολιτισμό της Βοιωτίας και ιδιαίτερα της Αλιάρτου.

Η αποκάλυψη της συγκεκριμένης βραχοσκεπής θεωρείται θεμελιώδους σημασίας, γιατί, όπως σημειώνει ο συγγραφέας, άλλαξε ουσιαστικά τον χάρτη της Ελλάδας, που εμφανιζόταν μέχρι τότε χωρίς αποτύπωση παλαιολιθικών θέσεων. Στον αναγνώστη (αν και απουσιάζουν οι εντυπωσιακές φωτογραφίες) δίνει κάθε πληροφορία για τον προϊστορικό πολιτισμό της Βοιωτίας κατά την εποχή του λίθου, λεπτομέρειες για αντιπροσωπευτικά ευρήματα, τα οποία αποκαλύπτουν τον τρόπο ζωής και τις συνθήκες διαβίωσης των προϊστορικών κατοίκων.

Ο κ. Βαρβαρούσης κάνει λόγο για το «εγχείρημα Σεϊντί», αναφέρεται στα συμπεράσματα των αρχαιολόγων και τα πρώτα δείγματα παλαιολιθικής ζωής στην Ελλάδα, αφού μέχρι τότε, στον χάρτη διασποράς των ευρημάτων παλαιολιθικής περιόδου στην Ευρώπη, το νότιο τμήμα των Βαλκανίων, η χώρα μας, «εμφανιζόταν ως λευκό σημείο».

Η Γαλλίδα καθηγήτρια Catherine Perlès υποστήριξε πως στη θέση αυτή της Βοιωτίας αποκαλύφθηκε το 1941 από τον R. Stampfuss για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια στρωματογραφική ακολουθία της Ανώτερης Παλαιολιθικής. «Αλλά θα έπρεπε να περιμένουμε μέχρι τη δεκαετία του ’60 για να αρχίσουν οι συστηματικές έρευνες…».

Ο Aυστριακός Josef Fischer έχει υπογραμμίσει πως στο Σεϊντί οφείλεται το πρώτο ανασκαφικό υλικό Παλαιολιθικής εποχής στην Ελλάδα, ενώ ο Καναδός αρχαιολόγος Nicolas Rolland έγραψε ότι η βραχοσκεπή αυτή έχει «συμβολική σημασία λόγω της πρωτογενούς γνώσης που πρόσφεραν τα πολιτισμικά του ευρήματα στην προϊστορική αρχαιολογία». Εποχές δύσκολες, αφού όπως έχει σημειώσει και η καθηγήτρια Γεωργία Κουρτέση-Φιλιππάκη (Πανεπιστήμιο Αθηνών), αυτή η σύντομη ανασκαφή που έγινε κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής «θα μπορούσε να δώσει κάποια ώθηση στη διερεύνηση της Παλαιολιθικής στην Ελλάδα, αν οι συγκυρίες δεν ήταν τόσο δύσκολες».

Τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν εγκατάσταση στην περιοχή ανθρώπων από την εποχή των παγετώνων.

Αν για τις νεότερες περιόδους το Σεϊντί υπήρξε στρατηγικό πέρασμα, οι σημειώσεις της Elisabeth Schmid μάς τονίζουν πως αποτέλεσε σταθμό για τους κυνηγούς τροφοσυλλέκτες. Μην ξεχνάμε όμως ότι από εκεί περνούσαν οι θρησκευτικές πομπές μέσω Θήβας και Λιβαδειάς, για συμβουλευθούν το Μαντείο στους Δελφούς.

Σήμερα, κατά τον συγγραφέα της έκδοσης, θα μπορούσε «να αποτελέσει έναν νέο εκπαιδευτικό και τουριστικό σταθμό». «Η βεβαίωση ότι η βραχοσκεπή φιλοξένησε ανθρώπους του είδους Homo Sapiens προκαλεί όχι μόνο το επιστημονικό ενδιαφέρον αλλά και του ευρύτερου κοινού». Το πολιτισμικό προϊόν Σεϊντί, πιστεύει ο Π. Βαρβαρούσης, είναι πολλαπλά αξιοποιήσιμο. Προσφέρει νέο εκπαιδευτικό υλικό, αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει και αφετηρία ανάδειξης του τοπικού προϊστορικού πολιτισμού, σε συνδυασμό με άλλους αρχαιολογικούς σταθμούς της περιοχής.