Xειμερινό ηλιοστάσιο: Σήμερα η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου

Το βράδυ της Πέμπτης 21 Δεκεμβρίου, στις 22:27 μ.μ. ώρα Ελλάδας, όταν ο Ήλιος βρεθεί πάνω από τον Τροπικό του Αιγόκερω στο νότιο ημισφαίριο, θα ξεκινήσει και τυπικά ο φετινός χειμώνας και θα έχουμε τη μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου.

Το χειμερινό ηλιοστάσιο σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη του αστρονομικού χειμώνα (σε αντίθεση με τον μετεωρολογικό χειμώνα, ο οποίος αρχίζει περίπου τρεις εβδομάδες πριν από το ηλιοστάσιο).

Το χειμερινό ηλιοστάσιο πραγματοποιείται μία φορά το χρόνο σε κάθε ημισφαίριο: μία φορά στο βόρειο ημισφαίριο, τον Δεκέμβριο και μία φορά στο νότιο ημισφαίριο, τον Ιούνιο. Σηματοδοτεί την έναρξη της χειμερινής περιόδου κάθε ημισφαιρίου. Όταν το ένα ημισφαίριο βιώνει το χειμερινό ηλιοστάσιο, το άλλο ημισφαίριο βιώνει ταυτόχρονα το θερινό ηλιοστάσιο.

Για το βόρειο ημισφαίριο, το χειμερινό ηλιοστάσιο πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 21 ή 22 Δεκεμβρίου, ενώ στο νότιο ημισφαίριο, που από σήμερα αρχίζει το καλοκαίρι, συμβαίνει τον Ιούνιο. Το χειμερινό ηλιοστάσιο είναι η ημέρα με τις λιγότερες ώρες ηλιακής ακτινοβολίας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, γεγονός που την καθιστά τη “μικρότερη ημέρα” του έτους.

Ευτυχώς, αφού φτάσουμε στο χειμερινό ηλιοστάσιο, οι ημέρες αρχίζουν να μεγαλώνουν και πάλι, μέχρι να φτάσουμε στο θερινό ηλιοστάσιο – την πρώτη ημέρα του καλοκαιριού και τη μεγαλύτερη ημέρα του έτους.

Μπερδευτήκατε; Δεν θα έπρεπε. Όλα αυτά είναι μια απλή ιστορία για το πώς ζούμε σε έναν πλανήτη με κεκλιμένο άξονα – και μια ευκαιρία να σκεφτείτε πώς και γιατί η ένταση του ήλιου αυξάνεται και μειώνεται κατά τη διάρκεια του έτους, οι εποχές αλλάζουν και πώς η ουράνια μηχανική δίνει ρυθμό στη ζωή στη Γη.

Τι συμβαίνει στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο

Την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου, είμαστε όσο το δυνατόν πιο μακριά από τον Ήλιο, πράγμα που σημαίνει ότι η πορεία του Ήλιου στον ουρανό είναι όσο το δυνατόν πιο χαμηλά στον ουρανό. Σκεφτείτε την καθημερινή πορεία του Ήλιου: Ανατέλλει στην ανατολή και δύει στη δύση, διαγράφοντας τοξοειδώς τον ουρανό. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο Ήλιος διαγράφει τόξα ψηλά στον ουρανό, αλλά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, διαγράφει τόξα χαμηλότερα, πιο κοντά στον ορίζοντα.

Ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η Γη έχει κλίση 23,5 μοίρες, οπότε κατά τη διάρκεια της ετήσιας τροχιάς μας γύρω από τον ήλιο, διαφορετικά μέρη της Γης δέχονται ηλιακό φως για διαφορετικά χρονικά διαστήματα.

Σε περίπτωση που θέλετε να παρατηρήσετε οι ίδιοι τα αποτελέσματα του ηλιοστασίου, κάντε το εξής. Σταθείτε έξω το μεσημέρι και κοιτάξτε τη σκιά σας. Είναι η μεγαλύτερη σκιά που θα κάνετε όλο τον χρόνο. Κάντε το πάλι αυτό την ημέρα του θερινού ηλιοστασίου και θα εκπλαγείτε, αφού δεν θα δείτε σχεδόν καθόλου σκιά.