PZ CUSSONS: Η ΑΘΟΡΥΒΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΟΥ “ΚΑΤΑΚΤΑ” ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Οι τελευταίες ετήσιες πωλήσεις της ξεπέρασαν το 1,1 δισ. ευρώ. Τα καθαρά της κέρδη τριπλασιάστηκαν σε μία διετία και έφτασαν τα 110 εκατ. ευρώ. Διαθέτει κοντά στους 6.000 εργαζόμενους με εργοστάσια και μονάδες σε όλο τον κόσμο. Στην χώρα μας μόνο μετά από την εξαγορά του «Ξύδι ΤΟΠ» από την Μινέρβα την Πέμπτη που μας πέρασε, έχει τρία. Ο λόγος για την PZ Cussons, την άγνωστη ελληνικών συμφερόντων εταιρεία με έδρα στο Μάντσεστερ που δεν ξεχνάει ποτέ από που ξεκίνησαν οι δημιουργοί της.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η ιστορία ξεκινάει στα τέλη του 19ου αιώνα όταν ο Γιώργος Ζοχώνης σε νεαρή ηλικία αποχαιρέτησε για πάντα την Βαμβακού, ένα μικρό χωρίο της Λακωνίας για να αναζητήσει την τύχη του στην Δυτική Ακτή της Αφρικής. Εκεί συναντά τον Σκοτσέζο George Paterson. Οι δύο νέοι δουλεύουν σε ένα παντοπωλείο της Free Town, πρωτεύουσας της Σιέρα Λεόνε, και γίνονται καλοί φίλοι. Έχοντας τα ίδια ενδιαφέροντα και φιλοδοξίες ξεκινούν το 1879 τη δική τους εταιρεία με την επωνυμία “Paterson/Zochonis” γνωστή στην περιοχή σαν “the two George”.

H εταιρεία αναπτύσσεται και γρήγορα αποκτά 19 υποκαταστήματα. Το 1884 ανοίγει γραφείο στο Λίβερπουλ, με στόχο να εξυπηρετήσει τις εξαγωγές προϊόντων της Δυτικής Αφρικής (καφέ, δέρματα, ξυλεία, φιστίκια και προϊόντα φοίνικα) προς την Ευρώπη και εισαγωγές υφασμάτων και ειδών διατροφής από την Ευρώπη στην Σιέρα Λεόνε. Δύο χρόνια μετά τα γραφεία θα μεταφερθούν στο Μάντσεστερ όπου παραμένει ακόμη και σήμερα η έδρα του ομίλου.

Ο Γίωργος Ζοχώνης πεθαίνει το 1929 και τον διαδέχεται ο ανιψιός του Κωνσταντίνος, που διατηρώντας την φιλοσοφία του θείου του καταφέρνει να συνεχίσει την επιτυχημένη πορεία της εταιρείας ακόμη και στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης και του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Ο δεύτερος George, ο George Paterson μένει στην διοίκηση της εταιρείας μέχρι το 1932 παραχωρώντας τις μετοχές του στην οικογένεια Ζοχώνη, μια και ο ίδιος δεν είχε οικογένεια ή κληρονόμους να τον διαδεχθούν.

Το 1948 η εταιρεία κτίζει το πρώτο εργοστάσιο σαπωνοποιίας στη Νιγηρία, που γίνεται μία από τις ουσιαστικές δραστηριότητες της PZ και θεμέλιο της βιομηχανικής της ανάπτυξης. Πέντε χρόνια αργότερα η εταιρεία θα εισαχθεί στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου με την πλειοψηφία των μετοχών της να παραμένει στην οικογένεια Ζοχώνη. Αν και χαμηλών τόνων η PZ προχώρησε σε γενναίες εξαγορές που βοήθησαν στην συνεχή ανοδική της πορεία. Το 1970, εξαγοράζει στην στην Αγγλία την φαρμακευτική Roberts Laboratories Ltd of Bolton και πέντε χρόνια αργότερα την Cussons Group Limited και σήματα όπως το Carex και το Imperial Leather που είναι γνωστά και στην χώρα μας. Τα επόμενα χρόνια επεκτάθηκε περαιτέρω στην Αφρική, εισήλθε στην αγορά της Ασίας, της Νοτίου Αμερικής και της Ωκεανίας  και όπου δεν κατέχει κορυφαία θέση έχει ισχυρό παρόν.

H εξαγορά της Μινέρβα

Στο τιμόνι της εταιρείας, από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 βρίσκεται πλέον ο τρίτος κατά σειρά Έλληνας Πρόεδρος, ο John Ζοchonis o οποίος υλοποιεί το όραμα της οικογένειας να αποκτήσει ξανά ρίζες στην Ελλάδα. Έτσι το 1978, μία εποχή που εγχώρια αγορά δεν είχε γίνει ακόμη ελκυστική για τους πολυεθνικούς ομίλους, εξαγοράζει την ελαιουργία Μινέρβα, μία εταιρεία που είχε αντίστοιχα μεγάλη ιστορία όπως αυτή της Paterson Zochonis και η οποία δεν έχασε ποτέ τον οικογενειακό της χαρακτήρα. Ο Sir John Zochonis – ο τίτλος του δόθηκε για το έντονο φιλανθρωπικό του έργο – στήριξε με όλες τους τις δυνάμεις την ελληνική εταιρία στα σχέδια επέκτασης της και εκσυγχρονισμού της. Από το Μοσχάτο που ήταν το παλιό εργοστάσιο (γκρεμίστηκε το 2000) δημιουργούν νέα μονάδα στο Σχηματάρι Βοιωτίας, μία επένδυση ύψους 50 εκατ. ευρώ. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η σημαντική επένδυση για τα προϊόντα Benecol, τα μοναδικά στο είδος τους που παράγονται στην Ελλάδα. Αντίστοιχα το 2008 θα εξαγοράσουν από την ΦΑΓΕ το εργοστάσιο παραγωγής φέτας στα Γιάννενα. Για την εξαγορά, την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό του εργοστασίου που πλέον παράγει τα τυροκομικά “Χωριό” φέρεται να δαπανήθηκαν πάνω από 10 εκατ. ευρώ. Η πλέον πρόσφατη κίνηση μετράει μόνο ελάχιστες ημέρες. Την περασμένη Πέμπτη η Μινέρβα ανακοίνωση την εξαγορά ενός παραδοσιακού σήματος που έχει παρουσία στα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά. Πρόκειται για το ξύδι ΤΟΠ το οποίο διέθετε στο χαρτοφυλάκιο της για μία 25ετία η πολυεθνική PernodRicardHellas.

Για την PZ Cussons, όπως είναι πλέον εδώ και μερικά χρόνια το όνομα του διεθνούς ομίλου, η Μινέρβα δεν αποτελεί μία ακόμη κουκίδα στον χάρτη. Στηρίζει τις εξαγωγές ελαιόλαδου και τυροκομικών προϊόντων της με αποτέλεσμα η εξωστρέφεια αυτή να έχει φτάσει σήμερα να καλύπτει το 10% των πωλήσεων της ελληνικής εταιρείας ενώ οι εξαγωγές της τρέχουν τα τελευταία χρόνια με αύξηση 20% ετησίως. Δεν είναι όμως μόνο αυτό, τηρώντας την παράδοση στηρίζει στελέχη ελληνικής καταγωγής στο παγκόσμιο δίκτυο της. Σήμερα είναι δύσκολο να βρεις θυγατρική της PZ και να μην υπάρχει κάποιος Έλληνας στο διοικητικό της συμβούλιο ή να μην έχει κάποιο σημαντικό πόστο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Γιώργος Κωστιάνης, ο πρώην Διευθύνων Σύμβουλος της Μινέρβα, βρίσκεται σήμερα στα κεντρικά της PZ Cussons με αναβαθμισμένο ρόλο.

Συνεχίζοντας ελληνικά

Ένα από στελέχη που βγήκαν μέσα από την καρδία της PZ Cussons, είναι ο Αλέξανδρος Κανέλλης, ο οποίος βρίσκεται επικεφαλής του ομίλου από το 2006. Ο 49χρόνος Έλληνας μπήκε στην οικογένεια της PZ το 1993 ξεκινώντας από την Ταϊλάνδη και την Ινδονησία για να γίνει στην συνέχεια υπεύθυνος για την αγορά της Ασίας. Επιστρέφει συχνά, πέρα από την Ελλάδα όπου κατοικούν οι γονείς του, στην Αφρική όπου αποτελεί και το “αδαμαντωρυχείο” και τις ρίζες του ομίλου. Με τις περισσότερες διεθνείς τράπεζες να βλέπουν την Αφρική ως το κινητήριο μοχλό της οικονομίας για τα επόμενα 40 χρόνια η Cussons βρίσκεται ήδη τοποθετημένη στις σημαντικότερες αγορές της Ανατολικής και Δυτικής Αφρικής για περισσότερα από 100 χρόνια και πλέον δρέπει τους καρπούς της. Δεν είναι μόνο τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και καθαρισμού σπιτιού που έχει αναπτύξει στις συγκεκριμένες αγορές. Διαθέτει από ψυγεία και τηλεοράσεις μέχρι φάρμακα και γάλατα σε σκόνη. Ο φόβος για την επέκταση του ιού έμπολα έχει δώσει περαιτέρω ώθηση στις πωλήσεις προϊόντων προσωπικής υγιεινής.

Όμως δεν παραμένει μόνο εκεί, η PZ Cussons συνεχίζει αθόρυβα τις κινήσεις της σε όλο τον πλανήτη. Πρόσφατα εξαγόρασε τον μεγαλύτερο παίκτη στην αγορά προϊόντων μαυρίσματος ενώ εδώ και μερικές εβδομάδες πρόσθεσε στο χαρτοφυλάκιο της και εταιρεία παραγωγής γιαουρτιού στην Αυστραλία στα πλαίσια της στροφής που παρατηρείται σε προϊόντα υγιεινής διατροφής.

Συμπέρασμα; το ελληνικό επιχειρηματικό δαιμόνιο ανθεί καλύτερα εκτός Ελλάδος.