Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο: Τι είναι, που οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται

Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ), όπως αναφέρει η Εταιρεία Αναισθησιολογίας και Εντατικής Ιατρικής Βορείου Ελλάδος, αποτελεί οξύ και επείγον ιατρικό συμβάν, δυνητικά απειλητικό για την ζωή του ασθενούς και απαιτεί υπερεπείγουσα και εντατική αντιμετώπιση.

Ως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ορίζεται η αιφνίδια διακοπή της ροής του αίματος σε κάποιο αιμοφόρο αγγείο που αιματώνει τον εγκέφαλο (ισχαιμικό ΑΕΕ) ή η αιμορραγία στο εσωτερικό του κρανίου (αιμορραγικό ΑΕΕ).

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το ιατρικό ανακοινωθέν, η σπουδαία τραγουδίστρια Μαρινέλλα υπέστη σοβαρό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Στο οξύ ΑΕΕ παρατηρείται απότομη απώλεια της κυκλοφορίας αίματος σε μια περιοχή του εγκεφάλου, με συνέπεια τη σύστοιχη απώλεια της νευρολογικής λειτουργίας, γι’ αυτό και ο ασθενείς καταρρέει.

Από ποια συμπτώματα μπορεί κανείς να υποψιαστεί το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο;

Η αιφνίδια διαταραχή της ομιλίας και της άρθρωσης αποτελούν δύο τυπικά συμπτώματα αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Το στράβωμα του στόματος και του προσώπου επίσης υποδηλώνουν μια σοβαρή εγκεφαλική βλάβη.

Αιφνίδια μυϊκή αδυναμία στο χέρι ή το πόδι με δυσκολία στη στάση και τη βάδιση, μούδιασμα ή απώλεια της αισθητικότητας στο μισό του σώματος, ξαφνική ζάλη, ναυτία και αστάθεια, διαταραχή της όρασης και σε ορισμένες περιπτώσεις αιφνίδιος και εξαιρετικά έντονος πονοκέφαλος, είναι επιπλέον συμπτώματα που μπορεί να σηματοδοτούν την εγκατάσταση ισχαιμικού ή αιμορραγικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ποια είναι τα πιο συχνά προβλήματα που προκαλεί το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο

Προβλήματα στην κίνηση και την ισορροπία:

• παράλυση ή αδυναμία στην μια πλευρά του σώματος
• διαταραχές στην ισορροπία και την βάδιση

Προβλήματα στον λόγο και την ομιλία:

Τα προβλήματα αυτά ονομάζονται αφασία και δυσαρθρία. Περίπου το 35% των ασθενών με Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο θα παρουσιάσει αφασία.

Ο ασθενής είτε δεν μπορεί να μιλήσει , είτε μιλά με λόγο μη κατανοητό, είτε δεν μπορεί να κατανοήσει το λόγο.

Η αφασία μπορεί να δημιουργήσει διαταραχές σε όλο το φάσμα της επικοινωνίας: την ομιλία, τη γραφή, την ανάγνωση και την κατανόηση.

Λιγότερο σοβαρή είναι η δυσαρθρία, που δημιουργεί προβλήματα στην άρθρωση του λόγου εξαιτίας αδυναμίας των μυών του προσώπου.

Προβλήματα στις αισθήσεις:

Από την όραση, συχνή είναι η απώλεια μέρους του οπτικού πεδίου π.χ. να μη βλέπει το αριστερό μισό οπτικό πεδίο και από τα δύο μάτια.

Άλλα προβλήματα είναι διπλωπία (δηλαδή βλέπει διπλά ή παραπονιέται ότι ζαλίζεται) και η υπερευαισθησία στο φως.

Από την αισθητικότητα, συνήθως, δεν αισθάνεται τι αγγίζει, δεν έχει αίσθηση του ζεστού και του ψυχρού, είτε δεν αντιλαμβάνεται που βρίσκονται τα μέλη της παράλυτης πλευράς στον χώρο, ή μπορεί να αισθάνεται μούδιασμα.

Προβλήματα στην κατάποση:

Βήχει γιατί δεν μπορεί να καταπιεί το σάλιο του, το νερό, τη στερεή τροφή, με κίνδυνο όλα αυτά να κατευθυνθούν στους πνεύμονες και να προκαλέσουν πνευμονία.

• Διαταραχές της ούρησης και της αφόδευσης
• Προβλήματα στη μνήμη και την συγκέντρωση

Τα προβλήματα μνήμης αφορούν την πρόσφατη μνήμη. Δεν μπορεί να θυμηθεί εάν έφαγε, εάν έκανε θεραπεία αποκατάστασης, εάν πήρε τα φάρμακα του, ενώ μπορεί να θυμηθεί γεγονότα από το παρελθόν, 30 χρόνια πριν και με αξιοσημείωτες λεπτομέρειες.

Προβλήματα στην ψυχοσυναισθηματική κατάσταση και αλλαγές συμπεριφοράς

Η ψυχοσυναισθηματική κατάσταση αλλάζει με διαταραχές στη διάθεση και στα συναισθήματα (απάθεια, θυμός, ενοχή, εμμονή, κατάθλιψη).

Η συμπεριφορά του μεταβάλλεται, γίνεται ευερέθιστος, του φταίνε όλοι και όλα ή μιλά και κάνει πράγματα χωρίς σκέψη ή αναπτύσσει τάσεις φυγής.

Τι πρέπει να κάνουμε αν υποψιαστούμε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο;

Η μόνη σωστή αντίδραση είναι η άμεση και χωρίς καμιά καθυστέρηση μεταφορά του ασθενούς στο πλησιέστερο κατάλληλα στελεχωμένο και εξοπλισμένο νοσοκομείο που εξασφαλίζει ταχεία διαγνωστική διερεύνηση και θεραπευτική παρέμβαση.

Δεν δίνουμε τυφλά κανένα φάρμακο και δεν χάνουμε χρόνο περιμένοντας να δούμε την εξέλιξη των συμπτωμάτων ελπίζοντας σε βελτίωση. Δεν περιμένουμε την επίσκεψη ιατρού στο χώρο του ασθενούς. Καλούμε το ΕΚΑΒ και εάν τυχόν υπάρξει καθυστέρηση μεταφέρουμε τον ασθενή στο νοσοκομείο προκειμένου να μη `χαθεί πολύτιμος χρόνος.

Κάθε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως εξαιρετικά επείγον περιστατικό, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στις περιπτώσεις εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια;

Η θρομβόλυση με την ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκου αποτελεί εδώ και δύο δεκαετίες την πλέον διαδεδομένη θεραπεία οξέων ισχαιμικών ΑΕΕ. Υπολογίζεται πως περισσότερο από το 30% των ασθενών μπορούν να αντιμετωπιστούν έτσι με καλές προοπτικές αποκατάστασης.

Οι θεραπευτικές δυνατότητες έχουν σαφώς βελτιωθεί με την καθιέρωση της μηχανικής θρομβεκτομής σε ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο λόγω οξείας απόφραξης μεγάλων εγκεφαλικών αρτηριών.

Οι ασθενείς με οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο θα πρέπει να νοσηλεύονται τουλάχιστον για λίγες ημέρες κάτω από συνθήκες αυξημένης φροντίδας σε κατάλληλα επανδρωμένες μονάδες.

Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται ή αντιμετωπίζονται άμεσα επιπλοκές βελτιώνοντας την κλινική έκβαση των ασθενών και συντομεύοντας τη συνολική διάρκεια της παραμονής τους στο νοσοκομείο.

Μπορούμε να προλάβουμε την εκδήλωση αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου;

Όσο σημαντική είναι η ορθή και έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων ενός ΑΕΕ και η ταχύτερη δυνατή θεραπευτική παρέμβαση, άλλο τόσο και ίσως πιο σημαντική είναι η πρόληψη.

Η παρακολούθηση και ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, ο έλεγχος των τιμών σακχάρου και της χοληστερίνης, η διακοπή του καπνίσματος, η συστηματική σωματική άσκηση και η ελάττωση του σωματικού βάρους αποτελούν τα σπουδαιότερα βήματα στην κατεύθυνση αυτή.

Η ανίχνευση τυχόν κολπικής μαρμαρυγής σε ηλικιωμένους και η κατάλληλη αντιπηκτική αγωγή μπορούν επίσης να προλάβουν σοβαρά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

Η υπνική άπνοια αποτελεί έναν επιπλέον επιβαρυντικό παράγοντα κινδύνου που θα πρέπει να ελεγχθεί.

Η σωστή επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ ασθενούς και ιατρού αποτελούν την εγγύηση για την καλύτερη δυνατή πρόληψη.