Απεργία πείνας Κουφοντίνα: Τι κάνει επικίνδυνη την επανασίτιση

Το ανθρώπινο σώμα μπορεί να αντέξει για μήνες χωρίς φαγητό. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αντέχει για μήνες, χωρίς φαγητό, καθώς η φάση της επανασίτισης είναι το ίδιο δύσκολη για τον οργανισμό, με την ασιτία. Mετά 53 μέρες απεργίας πείνας και επτά χωρίς νερό, ο οργανισμός του Δημήτρη Κουφοντίνα βρίσκεται σε οριακό σημείο και η Αντωνία Ξυνού θύμισε το πρωί πώς η κατάσταση έγινε αδιέξοδη.

Σε αυτό το κείμενο θα δούμε τι παθαίνει το σώμα χωρίς τροφή (η μεγαλύτερη σε διάρκεια, απεργία πείνας ήταν αυτή του πολιτικού κρατουμένου, Τέρενς ΜακΣίνεϊ και ήταν για 74 μέρες) και νερό (τρεις μέρες είναι αρκετές να προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα υγείας -κρατούμενος στο εξωτερικό επιβίωσε για 18 μέρες) και πόσο δύσκολη είναι η επιστροφή.

Στο Netflix υπάρχει ένα docuseries που ασχολείται με την -προσοδοφόρα- βιομηχανία της ευεξίας και όσων υπάρχουν πια διαθέσιμα για την υγεία και τη γιατρειά, ώστε να καταλήξουμε (οι θεατές) στο τιμούν τις υποσχέσεις τους. Το τέταρτο επεισόδιο του (Un)Well ασχολείται με το fasting. Η μετάφραση της λέξης είναι ‘νηστεία’. Που υπάρχει σε όλες τις θρησκείες. Πουθενά δεν απαγορεύει όλες τις τροφές, για όλη τη μέρα.

Οι γιατροί και οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν πως ο υγιής τρόπος του fasting, προκειμένου να ‘καθαρίσει’ κάποιος τον οργανισμό του (υπάρχουν ευρήματα που το θέλουν να συνδέεται με διάφορα πιθανά οφέλη της υγείας -πχ την μικρής διάρκειας αύξηση της αυξητικής ορμόνης ή του τρόπου που εκφράζονται τα γονίδια) είναι να μην ξεπερνά τις 72 ώρες. Σε αυτό το διάστημα μπορείτε α) να μειώσετε πρόσληψη θερμίδων για δυο μέρες την εβδομάδα (500 για τις γυναίκες και 600 για τους άνδρες), β) να μειώσετε την πρόσληψη θερμίδων για μια μέρα, γ) να μη φάτε τίποτα για μια μέρα με δυο μέρες κάθε εβδομάδα και δ) να τρώτε φαγητό τις οκτώ από τις 24 ώρες της ημέρας, κάθε μέρα για μια εβδομάδα.

Επισημαίνεται πως όσο αυξάνεται το διάστημα του fasting, αυξάνεται και το ρίσκο να προκύψουν διάφορα προβλήματα, όπως η αφυδάτωση, η ευερεθιστότητα, οι αλλαγές στη διάθεση, η λιποθυμία, η πείνα, η έλλειψη ενέργειας και η αδυναμία συγκέντρωσης. Ερευνητές στην Ιταλία που ασχολούνται 30 χρόνια με το αντικείμενο, τονίζουν ότι μέσα στα δέκα επόμενα χρόνια, η σωστή εκδοχή θα είναι μεταξύ αυτών που θα προτείνουν οι γιατροί όλου του κόσμου, καθώς υπάρχουν ευρήματα που θέλουν το fasting να έχει θετική επιρροή στο διαβήτη τύπου 1, το διαβήτη τύπου 2, τη σκλήρυνση κατά πλάκας και τον καρκίνο. Τίποτα δεν θεωρείται ακόμα ως δεδομένο, καθώς ‘τρέχουν’ 45 κλινικές έρευνες σε ανθρώπους. Έως τώρα, γίνονταν σε ποντίκια.

Πάμε να δούμε τι συμβαίνει στον κόσμο.

Στο docuseries του Netflix παρουσιάζονται ειδικά κέντρα που έχουν δημιουργηθεί στις ΗΠΑ, όπου μπορεί να αποταθεί όποιος ενδιαφέρεται να μπει στη διαδικασία, για διάστημα από ένα μήνα και πάνω. Λέγονται “water fasting detox retreats”, αφού το μόνο που μπορεί να καταναλώσει όποιος δεσμεύεται για το διάστημα που του προτείνουν οι άνθρωποι του χώρου, είναι νερό. Το Balance of Life, στην Καλιφόρνια χρεώνει 5.999 δολάρια, για το ‘πακέτο’ των 14 ημερών. Όπως και σε αυτά που δίνουν ‘πακέτα’ μεγαλύτερης διάρκειας, η διαδικασία γίνεται υπό ιατρική παρακολούθηση. Και για αυτό προωθείται ως ‘ασφαλής’.

Σημείωση: το fasting ακολουθείται και στην Ευρώπη, με ένα δεκαήμερο πακέτο σε ειδικό κέντρο της Γερμανίας να κοστίζει 2.500 ευρώ.

Έρευνες αναφέρουν πως το 90% των ανθρώπων που έχουν καταφύγει σε ακραίες λύσεις για να χάσουν κιλά, τα έχουν ‘ξαναπάρει’ σε διάστημα 5 χρόνων. Εν τούτοις, όσοι καταφεύγουν στο να περνούν μήνες μόνο με νερό, έχουν πειστεί από τα επιχειρήματα άλλων που αναφέρουν πως “το σώμα μπορεί να θεραπευτεί σχεδόν από τα πάντα, αν μπει σε διαδικασία νηστείας για μεγάλο χρονικό διάστημα”, όπως ακούγεται να λέει ο ιδιοκτήτης του Tanglewood Wellness Center στην Καλιφόρνια. Ακόμα και από τον καρκίνο. Κάτι που δεν αποδεικνύεται επιστημονικά. Εν τούτοις, όταν νιώθεις απελπισμένος (έχεις να αντιμετωπίσεις πολύ σοβαρό ιατρικό θέμα, με τις πιθανότητες επιβίωσης να είναι ελάχιστες) συνήθως δοκιμάζεις τα πάντα. Όπως δοκιμάζεις τα πάντα και όταν θες να αλλάξεις τη ζωή σου -και ξεκινάς από κάτι που μπορείς να ελέγξεις, όπως τα κιλά. 

Το επικίνδυνο σύνδρομο επανασίτισης

Ένας εκ των ασθενών του Tanglewood πέθανε, ενώ ήταν στη διαδικασία επανόδου στη σωστή διατροφή μετά 32 μέρες μόνο με νερό. Γιατρός εξήγησε ότι η επανασίτιση είναι ένα από τα πιο δύσκολα μέρη του fasting, όπως έχει αποδειχθεί μέσω ερευνών που έχουν γίνει, σε δείγμα ανθρώπων που άρχισε να τρώει κανονικά έπειτα από ασιτία.

“Η επανασίτιση πρέπει να γίνεται με πολύ αργό ρυθμό. Υπάρχει το σύνδρομο επανασίτισης που θέτει σε ρίσκο ζωές. Το επίπεδο των ηλεκτρολυτών τρελαίνεται όταν ξαναμπαίνει στον οργανισμό φαγητό και αυτό μπορεί να έχει επιζήμιες συνέπειες. Να προκληθεί κατάθλιψη, άγχος. Σε εξτρίμ επίπεδο μπορεί να προκαλέσει απώλεια συνείδησης ή ανακοπή καρδιάς και θάνατο”.

Όπως αναφέρεται στο πρωτόκολλο ενδονοσοκομειακής επανασίτισης διαταραχών πρόσληψης τροφής, το σύνδρομο επανασίτισης μπορεί να εμφανιστεί σε ασθενείς με σοβαρή υποθρεψία (απώλεια βάρους έως 30 % του φυσιολογικού βάρους για το ύψος, το φύλο και την ηλικία), όταν επανασιτιστούν ταχέως. Στην ήπια μορφή παρουσιάζονται οίδημα, ηπατική επιβάρυνση-αύξηση τρανσαμινασών, καθυστέρηση της γαστρικής κένωσης και δυσκοιλιότητα. Στη βαριά μορφή υπάρχει υποφωσφαταιμία, λόγω της χρησιμοποίησης του φωσφόρου για ενδοκυττάρια παραγωγή ενέργειας με σοβαρές επιπλοκές (καρδιακή ανεπάρκεια, καταστολή ΚΝΣ, αιμολυτική αναιμία, ραβδομυόλυση), που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.

Η σωστή επανασίτιση κρατάει 3 μήνες

✎ Με ρινογαστρικό σωλήνα σίτισης (τοποθετείται μέσω της μύτης και πηγαίνει προς τον οισοφάγο, από όπου φτάνει στο στομάχι και είναι από υλικό που δεν μπορεί να μασήσει ή να καταπιεί ο ασθενής) ξεκινούν με  800 θερμίδες την ημέρα. Σε σημαντική καχεξία η αρχή μπορεί να γίνει με 10-20 kcal ανά κιλό σωματικού βάρους.

✎ Δίνεται τυποποιημένη ισοτονική τροφή 1kcal/ml

✎ Αύξηση 100-200 kcal κάθε 2-3 ημέρες

✎ Έως ότου λειτουργήσει το έντερο οι θερμίδες παραμένουν στις 1400kcal ημερησίως

✎ Στα αρχικά στάδια ελέγχονται το κάλιο και το φώσφορο καθημερινά και χορηγείται ενδοφλέβια σε περίπτωση χαμηλών επιπέδων

✎ Η επιθυμητή πρόσληψη βάρους είναι 0.5-1 kg/ εβδομάδα

✎ Η σίτιση με ρινογαστρικό καθετήρα είναι επιθυμητή έως την εξασφάλιση ενός ασφαλούς Δείκτη Μάζας Σώματος. Θα πρέπει να διακόπτεται εγκαίρως, ώστε να μην επαναπαύεται ο/η ασθενής και να θεωρεί ότι δεν έχει την ευθύνη της σίτισής του/της, αλλά και να διευκολυνθεί η σίτιση από το στόμα χωρίς πρόσθετες δυσκολίες από το πεπτικό σύστημα.

✎ Τελικός στόχος είναι η σίτιση από το στόμα με τρία γεύματα και δύο μικρότερα ενδιάμεσα σνακς/ημέρα, συν μία συνολική ενεργειακή πρόσληψη ανάλογη με αυτή που αντιστοιχεί στο φύλο και την ηλικία για την κάλυψη του βασικού μεταβολισμού, της δραστηριότητας και της ανάπτυξης.

Η όλη διαδικασία ενδέχεται να ξεπεράσει σε χρονική διάρκεια τους 3 μήνες.