Δες τι γίνεται στον εγκέφαλο σου όταν πίνεις καφέ

Αν το δούμε συνολικά το θέμα (γενικής κατανάλωσης καφέ, σε μια χώρα) η Αμερική είναι στο Νο1 της λίστας, μακράν της δεύτερης. Αν τώρα, προσπαθήσουμε να βρούμε τη χώρα που καταναλώνει τις μεγαλύτερες ποσότητες καφέ, κατά κεφαλή, τα πράγματα γίνονται εξόχως ενδιαφέροντα. Οι Φινλανδοί λοιπόν, και ζουν στην πιο ευτυχισμένη χώρα του πλανήτη και είναι εκείνοι που ηγούνται της λίστας με τα έθνη που ζουν με την καφεϊνη στο αίμα τους. Κάθε Φινλανδός πίνει 12 κιλά καφέ, κάθε χρόνο και είναι η μόνη χώρα που ξεπερνά τα 10 κιλά. Η Νορβηγία τα έχασε… οριακά (9.9 κιλά κατά άτομο, ανά έτος), με την Ισλανδία να “κλείνει” το ΤΟΡ3 (9 κιλά). Αν διερωτάστε για την παρουσία μας, ανήκουν στο ΤΟΡ25 και έχουμε καταλάβει την 17η θέση (5.4 κιλά, ανά άτομο, όσα καταναλώνει και ο κάθε Γάλλος). Ναι, μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο.

Πάμε να δούμε τι προκαλεί στο νευρικό μας σύστημα η καφεΐνη

Η Shannon Odell είναι υποψήφια διδάκτορας της νευροεπιστήμης, της επιστήμης δηλαδή που μελετά όλα τα παιδεία του νευρικού μας συστήματος, το οποίο ρυθμίζει και ελέγχει τη λειτουργία όλων των οργάνων του ανθρωπίνου σώματος και τη μεταξύ τους, αρμονική, συνεργασία. Έχει σελίδες σε όλα τα social networks και συχνά πυκνά υποβάλει τον εαυτό της σε διάφορες διαδικασίες, προκειμένου να δείξει πώς αντιδρά ο οργανισμός μας σε συγκεκριμένα ερεθίσματα. Σε ένα από τα τελευταία της videos ασχολήθηκε με το τι κάνει η καφεΐνη στον εγκέφαλο μας.

Στην αρχή, πίνει μια γουλιά και σε ρωτά “έχεις αναρωτηθεί ποτέ τι συμβαίνει στο σώμα σου, όπως πιάνεις απελπισμένα, την κούπα με το καφέ κάθε πρωί;“. Πίνει άλλη μια γουλιά και εξηγεί.

Τι είναι η καφεΐνη

Πρόκειται για πικρή, λευκή, κρυσταλλική πουρίνη (χημική ουσία που υπάρχει στο σώμα μας – όταν διασπάται παράγει το ουρικό οξύ-, ενώ εμπεριέχεται σε ορισμένες τροφές). Όπως λέει η Shannon “είναι μεθυλική αλκαλοειδής ξανθίνη (σχηματίζεται ως ενδιάμεσο προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών), για να είμαστε ακριβείς, την οποία βρίσκεις σε περισσότερα από 60 φυτά.

Στην Αφρική και στην αραβική χερσόνησο κατανάλωναν τη συγκεκριμένη ουσία εδώ και χιλιάδες χρόνια, στη μορφή καφέ, τσαγιού ή κακάο. H παλιά, παραδοσιακή καφεΐνη θεωρείται σήμερα η ψυχότροπη ουσία που καταναλώνεται περισσότερο από κάθε άλλο στον κόσμο. Το 87% των Αμερικανών τη λαμβάνει, συστηματικά. Αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει και παιδιά.”

Κάποιες από τις ουσίες που ανήκουν στην κατηγορία της καφεΐνης είναι η κοκαΐνη και η μεθαμφεταμίνη

“Ναι, είπα “ψυχότροπη ουσία”, συνεχίζει η Shannon, πριν προσθέσει ότι “η καφεΐνη είναι ψυχοδιεγερτική ουσία (από αυτές που δημιουργούν μια προσωρινή βελτίωση των φυσικών ή διανοητικών διαδικασιών -η και τα δύο). Κυριολεκτικά σημαίνει πως διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Θέλετε κάποιες άλλες ουσίες που ανήκουν στην ίδια κατηγορία; Είναι η κοκαΐνη, η μεθαμφεταμίνη (ψυχοενεργό διεγερτικό ναρκωτικό, που αυξάνει την εγρήγορση και την ενέργεια και σε υψηλή δόση προκαλεί ευφορία), φενεθυλαμίνη (ουσία που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαταραχής υπερκινητικότητας, λόγω έλλειψης προσοχής και στη ναρκοληψία). Η διαφορά είναι πως η καφεΐνη δεν θεωρείται ουσία κατάχρησης, όπως οι άλλες που ανέφερα. Και αυτό γιατί είναι ήπιο διεγερτικό. Aς πιούμε σε αυτό”.

Πίνει ένα σφηνάκι καφέ και λέει “όπως μπαίνει στο σώμα μου η καφεΐνη, κολλάει στους λήπτες αδενοσίνης (ο βιολογικός παράγοντας της κούρασης, ένας μηχανισμός ελέγχου που υποχρεώνει τα κύτταρα να ξεκουραστούν, για να αναζωογονηθούν μέσω του ύπνου), στον εγκέφαλο μου. H καφεΐνη είναι ο ανταγωνιστής αυτών των ληπτών. Λειτουργεί ως… πορτιέρης των ληπτών και δεν επιτρέπει την είσοδο στην αδενοσίνη. Όταν η αδενοσίνη μπαίνει στο club, οι νευρώνες στέλνουν το σήμα της υπνηλίας. Οπότε, όπως η καφεΐνη κλείνει την πόρτα σε αυτούς τους λήπτες, προκαλεί διέγερση και σας επιτρέπει να μείνετε έξω για να διασκεδάσετε, άλλη μια ώρα”.

Η καφεΐνη μπλοκάρει την κατάρρευση συγκεκριμένων αγγελιοφόρων του σώματος

Πίνει άλλο λίγο (έως πολύ) καφέ και συνεχίζει. “Ο americano που μόλις κατανάλωσα, δεν “κάθεται“ μόνο στον εγκέφαλο μου. Επηρεάζει όλο μου το σώμα. Όπως πίνω όλο και περισσότερο καφέ, μπορώ να αισθανθώ τις κινήσεις μου να είναι λίγο πιο νευρικές, ενώ η καρδιά μου αρχίζει να χτυπά πολύ πιο γρήγορα. Η καφεΐνη μπλοκάρει την κατάρρευση συγκεκριμένων “αγγελιοφόρων” του σώματος. Κυρίως του cAΜP που δίνει το σινιάλο για την παραγωγή δυο χημικών ουσιών: της νορεπινεφρίνης (δρα ως ορμόνη και ως νευροδιαβιβαστής) στην καρδιά και της επινεφρίνης, στoυς επινεφριδικούς αδένες (αυτούς της αδρεναλίνης). Αυτές οι δυο ουσίες είναι οι κύριοι νευροδιαβιβαστές του σώματος -και οι ορμόνες του στρες.

H καφεΐνη δίνει το σήμα που λαμβάνει ο οργανισμός όταν έρχεστε αντιμέτωποι με ένα φίδι, στο δάσος ή όταν διαβάζετε ένα πραγματικά σκληρό μήνυμα στο Facebook. Aυτή η αντίδραση θα αυξήσει τους χτύπους της καρδιάς μου και την πίεση του αίματος, ώστε να επιτρέψει σε περισσότερο οξυγόνο να φτάσει στον εγκέφαλο μου και σε άλλoυς ζωτικούς ιστούς, ώστε να μπορώ να τρέξω μακριά από το φίδι”.

Η επίδραση της καφεΐνης είναι πια ορατή πάνω της, καθώς δεν μπορεί να καθίσει ένα λεπτό χωρίς να κουνιέται, τραγουδά και γενικά είναι σε υπερδιέγερση. “Ενώ νιώθω έτοιμη να κατακτήσω τον κόσμο, είμαι σε εγρήγορση και με αυξημένα τα ποσοστά αδρεναλίνης, μπορώ όντως, να είμαι πιο αποδοτική στη δουλειά; Δυστυχώς, έρευνες που ‘χουν γίνει για τη σύνδεση του καφέ με την βελτίωση των ικανοτήτων και τη νοητική απόδοση δεν έχουν καταλήξει κάπου συγκεκριμένα.

Κάποιες έρευνες ενθαρρύνουν την άποψη ότι δόσεις καφεΐνης μπορούν να βελτιώσουν τα αντανακλαστικά και την απομνημόνευση. Άλλες έρευνες υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο. Πέραν των άμεσων επιρροών που ‘χει σε εμένα η καφεΐνη αυτήν την στιγμή, οι επιστήμονες πιστεύουν πως η χρόνια χρήση ίσως να έχει έναν αριθμό νευροπροστατευτικών ιδιοτήτων. Θέλετε παραδείγματα; “.

Η καφεΐνη μπορεί να προφυλάσσει από τα σημάδια της γήρανσης

“Η συνεχής κατανάλωση καφέ έχει συνδεθεί με αύξηση στην απόδοση της λειτουργίας της μνήμης και της προσοχής, σε μεγαλύτερες σε ηλικία, γυναίκες. Επιπροσθέτως, η κατανάλωση της καφεΐνης ενδεχομένως να ‘χει συνδεθεί στη μείωση των πιθανοτήτων να εμφανίσει κάποιος Parkinson ή Alzheimer.

Συμπερασματικά, η καφεΐνη, όπως όλοι μας έχει τα καλά της και τα κακά της. Εγώ, για παράδειγμα, δεν θα μπορούσα να ζήσω χωρίς καθημερινή δόση του αγαπημένου μου ψυχοδιεγερτικού. Μετά την πρωινή ώθηση, είμαι έτοιμη να αντιμετωπίσω την ημέρα. Ή μετά το συγκεκριμένο πείραμα, την εβδομάδα“.