Δομές ψυχικής υγείας: Πώς απειλείται η ζωή ασθενών και εργαζομένων

Σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, ακόμα και τη ζωή γιατρών, νοσηλευτών και ασθενών εγκυμονεί ο ανύπαρκτος σχεδιασμός του υπουργείου Υγείας για την ασφάλεια στις ψυχιατρικές κλινικές και τα ψυχιατρικά νοσοκομεία.

Μάλιστα, όπως αναφέρουν αρμόδιοι, οι νοσηλευτές είναι τόσο λίγοι, που όχι απλώς δεν προλαβαίνουν να φροντίσουν τους ασθενείς, αλλά αν κάποιος διεγερτικός τους επιτεθεί, δεν προλαβαίνουν ούτε να ζητήσουν βοήθεια.

Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη περίπτωση στην ψυχιατρική κλινική του νοσοκομείου της Κέρκυρας, όπου ασθενής σκότωσε νοσηλευόμενη που βρισκόταν στο κρεβάτι της με 12 μαχαιριές.

«Στα ψυχιατρικά νοσοκομεία υπάρχει μεγάλη έλλειψη προσωπικού με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζεται ο κίνδυνος τραυματισμού υπαλλήλων ή και ασθενών από άτομα που είναι διεγερτικά και όχι μόνο», λέει στο NEWS 24/7 ο Μιχάλης Γιαννάκος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ).

Ένας νοσηλευτής για 35 ασθενείς με ψυχικά νοσήματα

Το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δρομοκαΐτειο», για παράδειγμα, έχει 6 τμήματα οξέων περιστατικών και εφημερεύει 2 φορές την εβδομάδα. Σε κάθε τμήμα υπάρχουν 35 ασθενείς.

«Σε κάθε βάρδια υπάρχει μόνο ένας νοσηλευτής για να τους φροντίζει και να τους επιτηρεί. Αν κάποιος επιτεθεί, είτε σε ασθενή, είτε σε νοσηλευτή, δεν θα προλάβει ο εργαζόμενος ούτε βοήθεια να καλέσει», εξηγεί ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ.

«Την κατάσταση βέβαια δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο η μη ύπαρξη αρκετών εργαζομένων στην ασφάλεια. Για ολόκληρο το νοσοκομείο υπάρχουν σε κάθε βάρδια μόνο 2 άτομα του τομέα φύλαξης», εξηγεί ο κ. Γιαννάκος.

Διευκρινίζεται ότι η παρουσία προσωπικού ασφαλείας σε χώρους νοσηλείας ασθενών, ακόμη και σε νοσοκομεία που νοσηλεύονται άτομα που έχουν διαπράξει εγκλήματα κατά της ζωής και ανθρωποκτονίες, απαγορεύεται από τον νόμο.

Στις ψυχιατρικές κλινικές που βρίσκονται εντός των νοσοκομείων, η κατάσταση, όπως την περιγράφει ο ίδιος, είναι λίγο καλύτερη, καθώς για 20 ασθενείς, υπάρχουν 2 νοσηλευτές ανά βάρδια.

«Αριθμός που επίσης δεν είναι ικανός να διασφαλίσει την ασφάλεια ασθενών και εργαζομένων σε περίπτωση επεισοδίου επίθεσης ή άσκησης βίας».

Νοσηλεία με δικαστική εντολή

Αρκετοί από τους ασθενείς αυτούς διακομίζονται στο ψυχιατρικό νοσοκομείο με συνοδεία αστυνομικών και μετά από απόφαση εισαγγελέα, καθώς έχουν διαπράξει εγκλήματα του ποινικού δικαίου.

Το δικαστήριο παραπέμπει αυτά τα άτομα στο ψυχιατρικό νοσοκομείο και όχι στη φυλακή, καθώς έχει κρίνει ότι έχουν σοβαρά πρόβλημα ψυχικής υγείας.

Στην πραγματικότητα, τα άτομα αυτά εκτίνουν την ποινή τους στο ψυχιατρικό νοσοκομείο και όχι στη φυλακή.

«Αν κάποιος που τέλεσε αξιόποινη πράξη, η οποία απειλείται με ποινή στερητική της ελευθερίας τουλάχιστον ενός έτους, απαλλάχθηκε από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής (άρθρο 34), το δικαστήριο διατάσσει κατάλληλο για τη θεραπεία του μέτρο, εφόσον κρίνει ότι, εξαιτίας της κατάστασής του, υπάρχει κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης κίνδυνος, αν αφεθεί ελεύθερος, να τελέσει και άλλα τουλάχιστον ανάλογης βαρύτητας εγκλήματα. Η διάταξη της απόφασης που αφορά το θεραπευτικό μέτρο εκτελείται με φροντίδα της εισαγγελικής αρχής», αναφέρει το άρθρο 69 του ποινικού κώδικα.

Συμμορίες, όπλα και μαχαίρια στα ψυχιατρικά νοσοκομεία

Σύμφωνα με τον κ. Γιαννάκο, η κατάσταση έχει ξεφύγει με τη βία που εκδηλώνουν ασθενείς σε αρκετές περιπτώσεις, είτε σε κάποιες ψυχιατρικές κλινικές νοσοκομείων ή σε αυτόνομα ψυχιατρικά νοσοκομεία όπως το «Δρομοκαΐτειο» και το «Δαφνί».

«Έχουμε βρει όπλα ή και μαχαίρια στην κατοχή ασθενών. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις έχουν σχηματίσει συμμορίες που τραυματίζουν ασθενείς. Και έχουμε πολλούς τραυματισμούς τα τελευταία χρόνια», λέει ο ίδιος.

Υπάρχει βέβαια και το μέτρο της καθήλωσης, κατά το οποίο οι νοσηλευτές δένουν για κάποια ώρα τους ασθενείς που εκδηλώνουν διέγερση, ώστε να μην κάνουν κακό στον εαυτό τους ή σε άλλους.

Ωστόσο, η πρακτική αυτή φυσικά δεν μπορεί να εφαρμόζεται ούτε συχνά, ούτε μόνιμα, για λόγους ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εξάλλου δεν το επιτρέπουν και τα πρωτόκολλα διαχείρισης των ασθενών.

«Ούτε μπορούμε να καθηλώνουμε τους ασθενείς που εμφανίζουν σε κάποια φάση διέγερση, ούτε μπορούμε να τους έχουμε δεμένους 10 μέρες για να μην τυχών και κάνουν διέγερση. Είναι ψυχικά ασθενείς, θα πρέπει να περιοριστούν με διαφορετικές διαδικασίες, ακόμα και στη φάση που γίνονται επικίνδυνοι. Δυστυχώς όμως δεν υπάρχει το προσωπικό να το κάνει αυτό, γι΄ αυτό και συμβαίνουν όσα συμβαίνουν πίσω από τις κλειστές πόρτες των ψυχιατρείων», συμπληρώνει ο ίδιος.

Τι πρέπει να γίνει για την ασφάλεια εργαζομένων και ασθενών

Οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία καλούν το υπουργείο Υγείας να κάνει προσλήψεις προσωπικού, ώστε να παρακολουθούνται και να ελέγχονται σωστά και με ανθρωπιά οι ψυχιατρικοί ασθενείς.

«Και στα δύο ψυχιατρικά νοσοκομεία της Αττικής, οι περισσότερες από τις οργανικές θέσεις είναι κενές και προκηρύξεις δεν γίνονται. Τα δύο αυτά νοσοκομεία λειτουργούν με το επικουρικό προσωπικό της πανδημίας», λέει ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ.

Επίσης, ζητούν τα ψυχιατρικά νοσοκομεία να έχουν περισσότερα από 2 άτομα στη φύλαξη ανά βάρδια, καθώς αυτό είναι κάτι που ισχύει για τα γενικά νοσοκομεία, τα οποία δεν αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, ούτε με την ίδια συχνότητα, ούτε με την ίδια επιθετικότητα και τη βία.

Την ίδια στιγμή «θα πρέπει να υπάρξουν ειδικά προγράμματα για την επαγγελματική αποκατάσταση των ανθρώπων που λαμβάνουν εξιτήριο και να γίνουν σοβαρές προσπάθειες για την ένταξή τους στην κοινωνία. Διαφορετικά, το πιο πιθανό είναι να επιστρέψουν σύντομα και πάλι μέσα», καταλήγει ο κ. Γιαννάκος.

Σιγή ιχθύος από το υπουργείο Υγείας

Το NEWS 24/7 επικοινώνησε με τον Χριστόφορο Τσατσουλή, διευθυντή του υφυπουργού Υγείας, αρμόδιου για θέματα ψυχικής υγείας, Δημήτρη Βαρτζόπουλου, θέτοντας προφορικά και γραπτά ερωτήματα, σχετικά με το αν θα γίνουν προσπάθειες για επίλυση του προβλήματος και προς ποια κατεύθυνση.

Ωστόσο, μία εβδομάδα αργότερα, και παρά τις υπενθυμίσεις με τηλέφωνα, email και μηνύματα στο κινητό, δεν έλαβε καμία απάντηση από τα αρμόδια στελέχη του υπουργείου Υγείας.