Eλληνικά superfoods: Καφές, μαστίχα, κρόκος – Τα οφέλη και οι ευεργετικές ιδιότητες

Στοιχείο marketing ή ουσιαστική φροντίδα και ενίσχυση του οργανισμού μας; Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται να στρέφονται στην κατανάλωση κάποιων φυσικών τροφών, κυρίως καρπών και βοτάνων επειδή διάβασαν ή τους συστήθηκε η ευεργετική αξία τους αξία ως υπερτροφές (superfoods). Ανάμεσα σ’ αυτά, σπάνια θα δει κανείς αναφορές για τη μαστίχα, τον κρόκο ή τον ελληνικό καφέ, σε αντίθεση με τα goji berry, την echinacea, την κινόα κ.α.

Σήμερα η επιστημονική κοινότητα χωρίς να αποκλείει πιθανές ευεργετικές ιδιότητες, αναφέρει πως ο όρος υπερτροφές ανήκει σε πολιτικές μάρκετινγκ που αφορούν σε τροφές οι οποίες είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά όπως οι βιταμίνες, τα ω-3 λιπαρά οξέα, τα ιχνοστοιχεία και ένας μεγάλος αριθμός ουσιών με φερόμενη αντιοξειδωτική δράση. Οι περισσότεροι ειδικοί, όπως οι διαιτολόγοι και οι επιστήμονες που ασχολούνται με τη διατροφή αποφεύγουν τη χρήση του όρου, ενώ παράλληλα όταν συστήνουν την κατανάλωση κάποιων συγκεκριμένων τροφίμων πάντα συμπληρώνουν ότι αυτή θα πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής.

Σημειώνεται δε, ότι μια τροφή μπορεί να χαρακτηριστεί ως υπερτροφή, εφόσον υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός κλινικών ερευνών που να πιστοποιούν τα οφέλη της κατανάλωσής της. Μάλιστα το 2007, η εμπορία προϊόντων με το χαρακτηρισμό ως “υπερτροφών” απαγορεύθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός εάν συνοδεύεται από αξιόπιστη επιστημονική έρευνα.

Με βάσει τις συστάσεις της επιστημονικής κοινότητας τονίζεται ότι η υγιεινή διατροφή και δη η Μεσογειακή Διατροφή, αποτελούν μια σημαντική παράμετρο στη διατήρηση της υγείας. Σε αυτή τη διαδικασία θα μπορούσαμε να εισάγουμε κάποιες επιπλέον διατροφικές συνήθειες οι οποίες αποδεδειγμένα μπορούν να ενισχύσουν τον οργανισμός μας. Ανοίγοντας το φάκελο των υπερτροφών ξεκινάμε με την αναφορά σε 3 διατροφικές συνήθειες για τις οποίες υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν την αξία τους.

Ελληνικός καφές

Τα οφέλη του ελληνικού καφέ και δη του σκέτου, έχουν εντοπιστεί εδώ και χρόνια στο πλαίσιο της μελέτης Ικαρία. Το ελληνικό νησί ανήκει μεταξύ των πέντε γεωγραφικών ζωνών του πλανήτη όπου παρατηρείται μακροζωία σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Οι παράμετροι που μελετήθηκαν βέβαια δεν αφορούν μόνο τη μελέτη της κατανάλωσης καφέ, αλλά και άλλους διατροφικούς και κοινωνικούς παράγοντες, το κάπνισμα και την σωματική δραστηριότητα.

Σύμφωνα με δημοσίευση που έκαναν πριν από μερικά χρόνια στο επιστημονικό έντυπο Vascular Medicine, ο αναπληρωτής καθηγητής μοριακής καρδιολογία του ΕΚΠΑ, Γεράσιμος Σιάσος και ο καθηγητής καρδιολογίας και Πρόεδρος του Ερευνητικού Ινστιτούτου Μελέτης Μακροζωίας και Ασθενειών του Γήρατος, Χριστόδουλος Στεφανάδης, εστίασαν την προσοχή τους στην επίδραση που έχει η τακτική κατανάλωση του καφέ στην υγεία του ενδοθηλίου, του ζωτικού στρώματος των κυττάρων στην εσωτερική επιφάνεια των αιμοφόρων αγγείων.

Η μελέτη αφορούσε ένα δείγμα 71 ανδρών και 71 γυναικών σε σύνολο 673 μονίμων κατοίκων της Ικαρίας, ηλικίας άνω των 65 ετών. Οι ερευνητές κατέγραψαν την υγεία των 142 κατοίκων και τη συσχέτισαν με τις διατροφικές και άλλες συνήθειές τους, μεταξύ των οποίων η κατανάλωση καφέ. Η μεγάλη πλειονότητα (87%) έπινε καθημερινά τον παραδοσιακό ελληνικό καφέ. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι όσοι έπιναν τακτικά ελληνικό καφέ, είχαν καλύτερη λειτουργία του ενδοθηλίου σε σχέση με όσους έπιναν άλλα είδη καφέ. Ακόμα και στους ηλικιωμένους που είχαν υψηλή αρτηριακή πίεση, η κατανάλωση ελληνικού καφέ σχετιζόταν με καλύτερη κατάσταση του ενδοθηλίου των αρτηριών.

Ο βραστός ελληνικός καφές, που είναι πλούσιος σε πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά και ο οποίος περιέχει μέτρια ποσότητα καφεΐνης, φαίνεται να παρέχει περισσότερα οφέλη σε σχέση με άλλα είδη καφέ αναφέρει η σχετική δημοσίευση.

Μαστίχα

Το φυσικό «δάκρυ» που μετουσιώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χιώτικου εδάφους σε μια παγκοσμίως ιδιαίτερη ρητίνη φαίνεται ότι διαθέτει ισχυρές ιδιότητες που βοηθούν τον ανθρώπινο οργανισμό, με αποτέλεσμα να μην είναι λίγοι οι εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας που μιλούν για ένα σημαντικό φυσικό φάρμακο. Μάλιστα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός (European Medicine Agency – ΕΜΑ) αναγνώρισε πριν από 4 χρόνια την μαστίχα ως «Παραδοσιακό Φάρμακο Φυτικής Προέλευσης».

Πέρα όμως από το άρωμα και τη σημασία της μαστίχας για την ανατολίτικη κυρίως κουζίνα, με την πάροδο των ετών επιβεβαιώθηκε και επιστημονικά κάποιες σημαντικές ιδιότητες, γνωστές από την αρχαιότητα. Σύμφωνα λοιπόν με τα αποτελέσματα σημαντικών μελετών, η μαστίχα ενδείκνυται για την αντιμετώπιση προβλημάτων δυσπεψίας καθώς και δερματικών φλεγμονών όπως και για την επούλωση πληγών. Οι ενδείξεις αυτές βασίζονται στις διαπιστώσεις ότι η μαστίχα έχει αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή, αντιβακτηριακή και αντιφλεγμονώδη δράση.

Ειδικότερα, οι επιστήμονες αναφέρουν ότι όσον αφορά στο δέρμα, η μαστίχα αποτελεί ένα αναπλαστικό παράγοντα και βοηθά στην ταχεία αναγέννηση του δέρματος ως θεραπεία για πληγές και εγκαύματα. Επίσης βοηθά πολύ στη διατήρηση της στοματικής υγιεινής καθώς προστατεύει από την ξηροστομία και την ουλίτιδα, ενώ έχει ισχυρή δράση κατά της δημιουργίας οδοντικής πλάκας, ενώ προλαμβάνει και την τερηδόνα. Ιδιαίτερα σημαντική όμως θεωρείται στην αντιμετώπιση προβλημάτων στο γαστρεντερικό μας σύστημα. Η χρήση μαστίχας συστήνεται για την αντιμετώπιση της σοβαρής ασθένειας νόσος του Crohn καθώς και για το ελικοβακτήριο του πυλωρού. Την ίδια στιγμή όπως προλαμβάνει τη δημιουργία των ελκών και ανακουφίζει από τις καούρες.

Κρόκος Κοζάνης

Τα οφέλη του ελληνικού σαφράν θεωρούνται πολλά και σημαντικά με πλήθος μελετών να υποστηρίζουν την αντιοξειδωτική δράση. Ο Κρόκος Κοζάνης διαθέτει ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες που καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες και περιορίζουν την καταστροφική δράση τους. Ειδικότερα περιέχει Πικροκροκίνη, Κροκίνη, Σαφρανάλη, Κροκετίνη, Λυκοπένιο, Ζεαξανθίνη, α-β & γ-καροτένιο, Βιταμίνη C, Σίδηρο, Κάλιο και Μαγνήσιο. Στη δράση του αυτή αποδίδονται και οι αντιγηρααντικές του ιδιότητες.

Επίσης μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα βιοενεργά συστατικά του κρόκου παρουσιάζουν αγχολυτικές επιδράσεις και έχουν δράση συγκρίσιμη με φαρμακευτική παρέμβαση. Ενώ διαθέτει υπολιπιδαιμικές ιδιότητες λόγω της Κροκίνης και πετυχαίνει να μειώνει την απορρόφηση διαιτητικού λίπους της χοληστερόλης, αυξάνοντας και την “καλή” χοληστερίνη (HDL). Μπορεί επίσης να μειώσει την πίεση και έχει αντιθρομβωτική δράση καθώς το εκχύλισμα του κρόκου προκαλεί αναστολή της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων. Σημαντική διαπιστώνεται επίσης και η αντικαρκινική δράση του κρόκου.