Εμβόλιο Κορονοϊού: Ένας χρόνος αγωνίας για το τείχος ανοσίας που δεν επιτεύχθηκε

Το 2021 ξεκίνησε με την ελπίδα ότι θα αποτελέσει τη χρονιά που η πανδημία του κορονοϊού θα ελεγχθεί από τον άνθρωπο, καθώς μια σειρά εμβολίων γνωστής αλλά και νέας καινοτόμου τεχνολογίας, θα θωράκιζαν τους πολίτες της υφηλίου. Όμως παρά τις πρωτοφανείς στα επιστημονικά χρονιά ανακαλύψεις, ο κορονοϊός εξακολουθεί να αιφνιδιάζει, να ξεγελά την ανθρώπινη ευστροφία και να καλύπτει τον πλανήτη με ασθένεια και θανάτους.

Πριν από ένα χρόνο κυκλοφόρησαν σχεδόν ταυτόχρονα στις ανεπτυγμένες κοινωνίες τα πρώτα εμβόλια. Η Pfizer μέσω της τεχνολογίας mRNA την οποία εξαγόρασε από τη γερμανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Biontech κυκλοφορεί το πρώτο εμβόλιο για τον κορονοϊό, τα πρώτα “τσιμπήματα” με το οποίο έλαβαν χώρα την Ελλάδα στις 27 Δεκεμβρίου.

Το Πανελλήνιο έως και με συγκίνηση είδε τον πρώτο πολίτη που εμβολιάστηκε, την κα Ευσταθία Καμπισιούλη, νοσηλεύτρια ΜΕΘ στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» και στη συνέχεια τον φιλοξενούμενο σε Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων του Ευαγγελισμού, κ. Μιχάλη Γιοβανίδη να ανοίγουν την “Επιχείρηση Ελευθερία”.

Από τότε μέχρι σήμερα, 15 και πλέον εκατομμύρια δόσεις έχουν χορηγηθεί σε περίπου 6,8 εκατομμύρια πολίτες, με τον ελληνικό πληθυσμό να έχει πετύχει ποσοστό ανοσίας κοντα 65% ή κατά 76% στο σύνολο των ενηλίκων. Κι αυτό μετά από έναν ολόκληρο χρόνο, με τους τελευταίους 7 μήνες το σύνολο των διαθέσιμων εμβολίων (Pfizer, Moderna, AstraZeneca και Johnson & Johnson) να είναι διαθέσιμα σε όλες τις ηλικίες άνω των 18 ετών.

Αναφερόμενοι με χρονολογική σειρά, να σημειώσουμε ότι τα πρώτα εμβόλια που διατέθηκαν και στην Ελλάδα από το τέλος του 2020 ήταν τη Pfizer με προτεραιότητα στους υγειονομικούς και στους ιδιαίτερα ηλικιωμένους πολίτες. Ακολουθήσαν με την ίδια λογική στα μέσα Ιανουαρίου τα εμβόλια της Moderna, ενώ στις αρχές Φεβρουαρίου ξεκινούν και οι εμβολιασμοί με το AstraZeneca.

Τελευταία και συγκεκριμένα στις αρχές του Μάη ήρθε και στη χώρα μας το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson & Johnson.

Η όλη δε διαδικασία του εμβολιασμού, έφερε ειδικά τον Ελληνικό πληθυσμό μπροστά σε μία νέα επανάσταση: την χρήση της ψηφιοποίησης υπηρεσιών υγείας. Ποτέ κανείς δεν θα πίστευε ότι η ενημέρωση, το κλείσιμο ραντεβού ή λήψη πιστοποιητικού εμβολιασμού, παρά τις διάφορες αστοχίες που συνέβησαν, θα ήταν μια τόσο απλή διαδικασία μέσω της χρήσης του κινητού μας.

Ο στόχος της ανοσίας

Βασικό μέλημα όλων των κοινωνιών, ήταν να πετύχουν ένα ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό εμβολιασμένων πολιτών ώστε να χτίσουν το επιθυμητό τοίχος ανοσίας. Με βάση τα δεδομένα που είχαμε στις αρχές του 2021 και την επικράτηση της γνωστής και ως Βρετανικής μετάλλαξης, αρκούσε ένα 70% του πληθυσμού για να θεωρήσουμε την πανδημία του κορονοϊού ως μια τελειωμένη για την ανθρωπότητα υπόθεση, κυρίως ως προ το θανατηφόρο σκέλος της.

Όμως όχι μόνο η χώρα μας, αλλά και όλος ο κόσμος έπεσε έξω στην εκτίμηση αυτή. Η επικράτηση της μετάλλαξης Δέλτα από το καλοκαίρι και ύστερα και κυρίως η πληθώρα των αρνητικών δημοσιευμάτων για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων με εκατομμύρια δημοσιεύσεις εκ το οποίων πληθώρα αυτών στην κατηγορία των fake news, αποτελούν τον αριθμητικό απολογισμό της Επιχείρησης Ελευθερία για το 2021.

Η αρχή για την αμφισβήτηση της ασφάλειας των εμβολίων έγινε από διάφορα άτομα, κάποια εκ των οποίων θεωρούσαν αδύνατη την παραγωγή τους σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. θεωρίες συνωμοσίας και πλήθος “ψεκασμένων” απόψεων κατέκλεισαν το διαδίκτυο. Η τεχνολογία mRNA προκάλεσε την παραγωγή τόσων με βασικότερη την άποψη ότι θα μας αλλάξει το DNA μας.

Όμως ο φόβος για τα εμβόλια ήταν εκείνος που προκάλεσε τη δραματική ανάσχεση. Τα ιδιαίτερα περιορισμένα βαριά περιστατικά που καταγράφηκαν ως παρενέργειες των εμβολίων και δη του AstraZeneca, οδήγησαν στην ραγδαία ανάσχεση του αρχικού ενθουσιασμού.

Η χορήγηση της πρώτης δόσης έφτασε στην κορύφωσή της, στο τέλος Ιουνίου με συνολικά περίπου 5,7 εκατομμύρια Έλληνες να έχουν λάβει τουλάχιστον μία δόση ή το περίπου 55% του πληθυσμού. Το στοίχημα για επίτευξη ανοσία από 60% και άνω μέσα στο καλοκαίρι είχε πλέον χαθεί.

Η περίπτωση της AstraZeneca

Επιχειρώντας τον απολογισμό της πρώτης χρονιάς εμβολιασμών κατά του κορονοϊού, αξίζει ειδικής αναφορά το εμβόλιο της AstraZeneca το οποίο έφτασε σε σημείο να θεωρηθεί έως και το πλέον αμφιλεγόμενο φαρμακευτικό σκεύασμα των τελευταίων ετών. Πλέον το εμβόλιο έχει απαγορευτεί στις χώρες τις ΕΕ καθώς έχει ληφθεί απόφαση για χορήγηση εμβολίων αποκλειστικά mRNA.

Να υπενθυμίσουμε τις παρακάτω ημερομηνίες που όχι άδικα προκάλεσαν ένα σχετικό αλαλούμ για το εμβόλιο:

Στις 5 Φεβρουαρίου η συνεδρίαση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, αποφάσισε ομόφωνα τη χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca στους πολίτες ηλικίας από 18 έως και 64 ετών.

Στις 10 Απριλίου η συνεδρίαση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, αποφάσισε ομόφωνα τη χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca στους πολίτες ηλικίας από 30 έως και 64 ετών.

Στις 15 Απριλίου ξεκινά ο εμβολιασμός με AstraZeneca της ηλικιακής ομάδας 60-64. Η ανταπόκριση των πολιτών ήταν ιδιαίτερα χαμηλή κι έτσι αποφασίζεται στις 27 Απριλίου να ανοίξει η πλατφόρμα για τον εμβολιασμό της ηλικιακής ομάδας 30-39 με AstraZeneca και 2 μέρες αργότερα για τις ηλικίες 40-44.

Στις 26 Μαΐου μετά και τα περιστατικά εμφάνισης του σπάνιου συνδρόμου θρόμβωσης-θρομβοπενίας η Επιτροπή έμμεσα συστήνει σε γυναίκες κάτω των 50 ετών να προτιμούν ένα άλλο εμβόλιο και δη mRNA.

Τελικά η “καριέρα” του συγκεκριμένου εμβολίου που έσωσε εκατομμύρια ανθρώπους από βαριά νόσηση και θάνατο έληξε σχετικά άδοξα, ειδικά για την Ευρώπη.

Το μέλλον και η τρίτη δόση

Ιδιαίτερα νωρίς και με τη διαπίστωση ότι ο κορονοϊός μπορεί να μετεξελιχθεί μέσω των μεταλλάξεών του σε ένα ιός που να ξεφεύγει τόσο από την ανοσία της φυσικής νόσησης, όσο και με την τεχνητή μέσω εμβολιασμού, η Pfizer άρχισε να μελετά το ενδεχόμενο της χορήγησης μια επιπλέον δόσης.

Η αναμνηστική ή κοινά ονομαζόμενη τρίτη δόση, αποτελεί πλέον θέσφατο, λόγω των δεδομένων που έχουμε από την επικράτηση της μετάλλαξης Δέλτα αλλά και της επικείμενης επικράτησης και πλέον “προκλητικής” παραλλαγής Όμικρον.

Ο κορονοϊός εξακολουθεί να αιφνιδιάζει και να εκπλήσσει και ως μόνη επιλογή σύμφωνα με τη Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, προκρίνεται η έως και υποχρεωτική χορήγηση τρίτης δόσης και μάλιστα μετά τους τρεις μήνες από την ολοκλήρωση του εμβολιασμού.

Πλέον το πολυπόθητο τοίχος ανοσίας που αναφέραμε και προηγουμένως ότι επιδιώκουμε να επιτύχουμε, με βάση τα διαθέσιμα εμβόλια, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη χορήγηση πλέον ενός τριδοσικού σχήματος εμβολιασμού στον καθένα μας.

Ελπίδες υπάρχουν από την έγκριση νέων εμβολίων ή μέσω της βελτίωσης των υπαρχόντων. Είναι αισιόδοξο το γεγονός ότι συνολικά έχουν κυκλοφορήσει ανά τον κόσμο 14 διαφορετικά εμβόλια, παλιότερης ή νέας τεχνολογίας, ενώ σε στάδιο μελετών βρίσκονται περισσότερα από 140.

Ελπίζουμε λοιπόν ότι αυτό που δεν πετύχαμε μέσα στο 2021 δηλαδή την αναχαίτιση του κορονοϊού με ένα εμβόλιο – υπερόπλο, να το καταφέρουμε κατά την νέα χρονιά.