Δημήτρης Φωτιάδης: Πώς το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων αναπτύσσει ιατρική τεχνολογία αιχμής

Θέματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη του οικοσυστήματος, τις τεχνολογίες αιχμής, την εξέλιξη της καινοτομίας και της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, τις επιπτώσεις της τεχνολογίας στην κοινωνία και στην εργασία, τη σχέση της τεχνολογίας με τον πολιτισμό και την ευρύτερη περιφερειακή ανάπτυξη σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, θα συζητηθούν στο πλαίσιο του συνεδρίου TechFuse.

Το TechFuse πραγματοποιείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις 5-6 Απριλίου στα Ιωάννινα, και συνδυάζει την τεχνολογία και την καινοτομία με τον πολιτισμό.

Η ατζέντα του είναι πολυθεματική και περιλαμβάνει Έλληνες και διεθνείς ομιλητές από την πολιτική, την επιχειρηματικότητα, την ερευνητική κοινότητα, την κοινωνία και τον πολιτισμό.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Δημήτρης Φωτιάδης, καθηγητής Βιοϊατρικής Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Ερευνών, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, ο οποίος συμμετέχει στο συνέδριο ως ομιλητής, παραχώρησε συνέντευξη στο NEWS 24/7, στην οποία μιλά για την εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας στη χώρα μας, αλλά και για τις σημαντικές εφευρέσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα.

Κύριε Φωτιάδη, η Ελλάδα υστερεί σε θέματα ιατρικής έρευνας και καινοτομίας. Πώς μπορούμε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος και να αξιοποιήσουμε το δυναμικό που υπάρχει;

Η Ελλάδα έχει πολύ σημαντικούς ερευνητές στον τομέα της Ιατρικής και η έρευνα που γίνεται θεωρώ ότι είναι σημαντική. Σε αυτό συνεισφέρει και η εξαιρετική παροχή εκπαίδευσης στις Ιατρικές Σχολές που φαίνεται από την υψηλή ζήτηση Ελλήνων Ιατρών στο εξωτερικό.  Βέβαια στην Ελλάδα υπάρχουν θέματα με την ύπαρξη ιστορικών δεδομένων για τους ασθενείς, αφού οι υποδομές συλλογής τέτοιων δεδομένων δεν είναι επαρκείς και δεν υπάρχει συνέχεια.  Μεμονωμένες κλινικές χτίζουν τις δικές τους βάσεις δεδομένων και βιοτράπεζες.  Αυτό πρέπει να επεκταθεί σε μεγαλύτερη κλίμακα και τέτοια δεδομένα θα φανούν πολύ χρήσιμα στο μέλλον για την υλοποίηση πολύ ανταγωνιστικής έρευνας.

Ποια είναι τα πιο πολλά υποσχόμενα πεδία για ανάπτυξη ιατρικής τεχνολογίας στην Ελλάδα;

Η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα στην ανάπτυξη και παραγωγή λογισμικού, συμπεριλαμβανομένου εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης.  Στην Βιοϊατρική Τεχνολογία αυτό ακολουθεί τους κανόνες των Ιατρικών Συσκευών.  Εφαρμογές στον χώρο της διάγνωσης, της παρακολούθησης και διαχείρισης ασθενών, αισθητήρων, βιοαισθητήρων, συσκευών αποκατάστασης, συστημάτων διαχείρισης δεδομένων, κ.α. είναι περιπτώσεις όπου υπάρχει αρκετή τεχνογνωσία και ταλέντο.

Η PD Neurotechnology έχει αναπτύξει καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση νευρολογικών παθήσεων. Ποιες είναι οι πιο σημαντικές επιτυχίες σας έως τώρα;

Η εταιρεία ασχολείται με την παραγωγή συστημάτων για την παρακολούθηση και διαχείριση ασθενών με κινητικά προβλήματα.  Η πρώτη ιατρική συσκευή είναι το PDMonitor, συσκευή παρακολούθησης ασθενών με Πάρκινσον που με βάση αισθητήρες μπορεί να ανιχνεύει με χρήση τεχνικών τεχνητής νοημοσύνης, τα συμπτώματα της νόσου και ο γιατρός έχοντας πρόσβαση σε πλήρες και συνεχές προφίλ του ασθενή, μπορεί να διαχειρίζεται καλύτερα τη θεραπεία του.  Η εταιρεία έχει πετύχει να πουλάει σε πολλές χώρες του κόσμου το προϊόν, ένα προϊόν που αναπτύχθηκε, κατασκευάστηκε και παράγεται στα Ιωάννινα, έχοντας γραμμή παραγωγής, ακόμη και για το υλικό.

Πώς μπορούμε να φέρουμε την ιατρική τεχνολογία πιο κοντά στον ασθενή; Ποιες είναι οι προκλήσεις για την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών από το ιατρικό σύστημα;

Η ιατρική τεχνολογία παράγει προϊόντα τα οποία απαιτούν μεγάλες επενδύσεις και χρόνο, όχι μόνο γιατί απαιτούν έλεγχο και κλινικές μελέτες, αλλά και εξ αιτίας του κανονιστικού πλαισίου που διέπει τις ιατρικές συσκευές (MDR).  Και αυτό είναι το πρώτο στάδιο στο ταξίδι μέχρι τον ασθενή.  Ενδιάμεσα υπάρχει το σύστημα υγείας, το οποίο πρέπει να πειστεί ότι η ιατρική συσκευή βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενή και ότι φέρνει οικονομική ωφέλεια για το σύστημα υγείας (μείωση δαπανών).  Τότε το σύστημα υγείας θα το αποζημιώσει και ο ασθενής θα μπορεί να έχει πρόσβαση στο νέο προϊόν. Εδώ η Ελλάδα υστερεί αφού αυτό απαιτεί μακρόχρονη προσπάθεια με αποτέλεσμα πολλές συσκευές να «παλιώνουν» τεχνολογικά.   Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι να πειστεί ο ασθενής και ο γιατρός για την αποτελεσματικότητα της προτεινόμενης τεχνολογίας, που μπορεί να γίνει μόνο με την ύπαρξη σημαντικών αποτελεσμάτων από κλινικές δοκιμές.

Η αυτοματοποίηση διαδραματίζει ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στην ιατρική. Πώς θα επηρεάσει η αυτοματοποίηση την άσκηση της ιατρικής στο μέλλον;

Η αυτοματοποίηση διαδικασιών στην υγεία αφορά την πρόσβαση του ασθενή στο σύστημα, τη διαχείριση των ασθενών, τη διαχείριση των υποδομών υγείας, τη διαχείριση των δεδομένων των ασθενών, κ.α.  Φυσικά και θα επηρεαστεί η άσκηση της ιατρικής ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική.  Πριν από λίγα χρόνια δεν υπήρχαν ψηφιακά συστήματα, η παραγωγή ιατρικής εικόνας γινόταν αναλογικά και έπρεπε στη συνέχεια να γίνει ψηφιοποίηση της εικόνας.  Σήμερα αυτά γίνονται αυτόματα και σε πολλές περιπτώσεις συνοδεύονται από αποφάσεις διάγνωσης.  Βοηθάνε το έργο της ιατρικής και αν θέλουμε να δούμε τη ιατρική ακρίβειας, αυτός είναι μονόδρομος.

Πώς φαντάζεστε την ιατρική επιστήμη σε 10 χρόνια από τώρα; Ποιες είναι οι πιο σημαντικές τάσεις που θα διαμορφώσουν το μέλλον της ιατρικής;

Η ιατρική προοδεύει και αλλάζει.  Υποστηρίζεται από την τεχνολογία.  Στις ΗΠΑ δημιουργούνται τμήματα ιατρικής που τα πρώτα χρόνια μαθαίνουν τεχνολογία.  Η ιατρική θα γίνει περισσότερο εξατομικευμένη, λαμβάνοντας υπόψη και το γενετικό προφίλ του ασθενή.  Θα βασίζεται σε μία πληθώρα δεδομένων για την ταξινόμηση με βάση το ρίσκο και την προληπτική παρέμβαση. Πάμε για την ιατρική ακρίβειας, πάμε για πιο αποτελεσματικές θεραπείες, που είναι δυνατόν να αναπτύσσονται σε μικρότερο χρονικό διάστημα και ο γιατρός πλέον να έχει υποστήριξη στις αποφάσεις του και να γνωρίζει γιατί ένα σύστημα υποστήριξης απόφασης του δίνει αυτή την απόφαση.

Ποια είναι η συμβουλή σας στους νέους επιστήμονες που θέλουν να ασχοληθούν με την ιατρική καινοτομία;

Οι νέοι επιστήμονες επενδύουν σε κάτι το οποίο έχει μεγάλη αξία και μέλλον.  Υπάρχουν προοπτικές.  Πρέπει να επενδύσουν σε καινούριες λύσεις και σε προβλήματα που υπάρχουν στην υγεία.  Δύο είναι οι κατευθύνσεις, η μία η παραγωγή ιατρικών συσκευών, και η άλλη η παροχή υπηρεσιών.  Η Τεχνητή νοημοσύνη κυριαρχεί γιατί ταιριάζει πολύ με τον τρόπο που εξασκείται η Ιατρική (διάγνωση, απόφαση, πρόγνωση, κ.α.).   Το πρόβλημα είναι οι επενδύσεις και το κόστος ανάπτυξης και παραγωγής.  Ένα άλλο πρόβλημα είναι η σχετική απομόνωση της Ελλάδας, αφού δεν υπάρχουν μεγάλες εταιρείες ιατρικής τεχνολογίας στην Ελλάδα ή απλά λειτουργούν ως διανομείς, και αυτό στερεί τη χώρα από γνώση, όχι έρευνας και ανάπτυξης, αλλά κυρίως πρόσβασης στις αγορές.

Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η ιατρική τεχνολογία θα είναι προσιτή σε όλους τους ασθενείς, ανεξάρτητα από το κοινωνικοοικονομικό τους υπόβαθρο;

Πρέπει να αλλάξει το πλαίσιο στην Ελλάδα.  Η Ιατρική Τεχνολογία είναι πολύ δύσκολο να αποζημιωθεί.  Στην Γερμανία (DiGA), στην Γαλλία, και σε άλλες χώρες της Ευρώπης υπάρχουν δυνατότητες άμεσης αποζημίωσης για ψηφιακές τεχνολογίες που το υποστηρίζουν αυτό.  Ο πολίτης δεν έχει μάθει να πληρώνει για θέματα υγείας, παρότι το κόστος μίας ιατρικής συσκευής μπορεί να είναι μικρότερο από το κόστος ενός κινητού τηλεφώνου.  Περιμένει από τον ασφαλιστικό του φορέα, και αν αυτός δεν το έχει εγκρίνει δύσκολα πληρώνει.  Στην Ελλάδα πληρώνει τον γιατρό, που του έχει όμως εμπιστοσύνη και ελπίζει σε θεραπεία.  Αν μία τεχνολογία αποδεικνύεται ότι συνεισφέρει σε θεραπεία θα πληρώσει και θα έχει πρόσβαση σε αυτή.

Πώς μπορούμε να χτίσουμε μια κουλτούρα καινοτομίας στην Ελλάδα, ώστε να μπορέσουμε να γίνουμε πρωταγωνιστές στον τομέα της ιατρικής τεχνολογίας;

Η κουλτούρα καινοτομίας ξεκινάει από την εκπαίδευση.  Ξεκινάει από τα Πανεπιστήμια και την άμεση επαφή με φορείς καινοτομίας.  Αυτό ενισχύει το ταλέντο των Ελλήνων Επιστημόνων.  Όμως δεν φτάνει αυτό, θα πρέπει να υπάρχουν και οι προϋποθέσεις.  Η έρευνα γίνεται, η καινοτομία όμως δεν είναι ανάλογη.  Γιατί;  Ο λόγος είναι απλός γιατί δεν υπάρχει χρηματοδότηση για αυτό το κομμάτι, το οποίο για την  ιατρική τεχνολογία είναι πολύ ακριβό.  Για να γίνουμε πρωταγωνιστές απέχουμε δεδομένου των πρόσφατων αποτελεσμάτων για τον αριθμό των εταιρειών τεχνολογίας που ξεκίνησαν μέσα από τα Ελληνικά Πανεπιστήμια.

Πόσο σημαντικά είναι συνέδρια όπως το Techfuse για τη διάδοση της επιστήμης στη χώρα μας;

Πολύ σημαντικό.  Αναδεικνύουν προσπάθειες, φέρνουν σε γνώση του κοινού καλές πρακτικές και επιτυχίες.  Δίνουν παραδείγματα και προσφέρουν ιδέες.  Η μίμηση επιτυχίας είναι και αυτή επιτυχία και φέρνει ανάπτυξη.  Εκεί νομίζω ότι είναι η αξία του TECHFUSE.  Νέοι άνθρωποι να έρθουν σε επαφή και να γνωρίζουν ιστορίες και μυστικά επιτυχίας σε τεχνολογίες, και πως αυτές έγιναν προϊόντα/υπηρεσίες, πως έγιναν παραδείγματα στην αφορά και ιδιαίτερα στον τομέα της ιατρικής τεχνολογίας πως έφτασαν στον ασθενή.

Το συνέδριο TechFuse διοργανώνεται από τη Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Κόμβος Καινοτομίας και Ψηφιακής Οικονομίας» σε συνεργασία με την κοινότητα ψηφιακών νομάδων C.Ioannina, ενώ υποστηρίζεται από εγχώριους και διεθνείς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, και έχει στόχο να διεξάγεται κάθε χρόνο.

Το TechFuse θα πραγματοποιηθεί στις 5 και 6 Απριλίου στα Γιάννενα, στον πολιτιστικό πολυχώρο “Δημήτρης Χατζής”. Είναι το πρώτο συνέδριο στην Ελλάδα που γεφυρώνει την τεχνολογία, την καινοτομία και τον πολιτισμό. Διοργανώνεται από την κοινότητα ψηφιακών νομάδων C.Ioannina σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ “Κόμβος καινοτομίας και ψηφιακής οικονομίας” και υποστηρίζεται από τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, ενώ τελεί υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Ηπείρου και του Δήμου Ιωαννίνων.