Γιατί με πιάνει ο ύπνος στον καναπέ και με αφήνει στο κρεβάτι;

Σας έχει συμβεί να σας έχει πάρει ο ύπνος στον καναπέ, βλέποντας τηλεόραση και μόλις πάτε στο κρεβάτι, να μην μπορείτε με τίποτα να κλείσετε μάτι;

Σύμφωνα με ειδικούς στη μελέτη του ύπνου, είναι κάτι που συμβαίνει σε ένα πολύ υψηλό ποσοστό του γενικού, ενήλικου πληθυσμού.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους η υπνηλία μπορεί να είναι έντονη ή να μας πάρει ο ύπνος στον καναπέ και να μας φύγει μόλις πέσουμε στο κρεβάτι.

Ακολουθούν ορισμένες πιθανές εξηγήσεις και λύσεις που αναδεικνύει σε άρθρο της στην The Washington Post η δρ Lisa Strauss, PhD, κλινική ψυχολόγος από τη Βοστώνη, η οποία  ειδικεύεται στις διαταραχές του ύπνου.

Η εγρήγορση και η ανάκτηση της υπνηλίας

Όπως εξηγεί η δρ Strauss, στην προσπάθειά μας να σηκωθούμε από τον καναπέ και να πάμε στο κρεβάτι, βγαίνουμε από τη φάση του ύπνου ή της υπνηλίας (νύστας), και μπαίνουμε και πάλι στη φάση της εγρήγορσης.

Η ανάκτηση της υπνηλίας στο κρεβάτι, μπορεί να απαιτεί από 10 έως 20 λεπτά, δηλαδή όσο διαρκεί και ο τυπικός χρόνος της έναρξης του ύπνου υπό υποστηρικτικές συνθήκες, όπως το σκοτάδι και η ησυχία και γι’ αυτό δεν είναι εύκολο να κοιμηθούμε αμέσως.

Ειδικά αν μας έχει πάρει ο ύπνος στον καναπέ και σηκωθούμε για να πάμε στο κρεβάτι, τότε επειδή ο εγκέφαλος μπορεί να έχει ξεκουραστεί λίγο, θα μπει στη φάση της εγρήγορσης και ο ύπνος θα μας πάρει πιο δύσκολα.

Η λύση

Πηγαίνετε για ύπνο νωρίς κατά τη διαδικασία της υπνηλίας και όχι όταν είστε έτοιμοι να αποκοιμηθείτε (και φυσικά πριν σας πάρει ο ύπνος).

Για παράδειγμα, μπορεί να νιώσετε το μυαλό και την αναπνοή σας να επιβραδύνονται ή να σας είναι λίγο πιο δύσκολο να κρατήσετε τα μάτια σας ανοιχτά.

Μην περιμένετε μέχρι να θελήσετε να κλείσετε τα μάτια σας ή μέχρι να σας φανεί κουραστικό να σηκωθείτε.

Αφήστε την υπνηλία να σας «κυριεύσει» στο κρεβάτι, ώστε να μη χρειαστεί να ξεκινήσετε από την αρχή. Το να πρέπει να κάνετε μια νέα προσπάθεια για έναρξη του ύπνου, είναι ιδιαίτερα δυσάρεστο, ειδικά αν υποφέρετε από αϋπνία.

Προσοχή στις διαδικασίες πριν από τον ύπνο

Πολλοί άνθρωποι πριν από τον ύπνο κάνουν κάτι παραπάνω από μια στάση στο μπάνιο καθ’ οδόν προς την κρεβατοκάμαρα και η προετοιμασία τους για τον ύπνο είναι σαν… «δουλειά».

Βουρτσίζουν τα δόντια τους (συχνά κάτω από έντονα φώτα, τα οποία διεγείρουν την εγρήγορση), πλένουν το πρόσωπό τους, βάζουν τις οφθαλμικές τους σταγόνες και ούτω καθεξής.

Στη συνέχεια πρέπει να φορέσουν τις πιτζάμες τους για να ξαπλώσουν. Μερικές φορές ακολουθούν συζητήσεις και σχεδιασμός για την επόμενη μέρα.

Ως εκ τούτου, περνάει κατά πολύ η ετοιμότητα που ένιωθαν στον καναπέ.

Η λύση

Ολοκληρώστε ό,τι έχετε να κάνετε στο λουτρό και φορέστε τις πιτζάμες πριν ξαπλώσετε στον καναπέ.

Δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία δουλειά που πρέπει να γίνει ακριβώς πριν από την ώρα του ύπνου.

Εξαρτημένη διέγερση

Αν ξαγρυπνάμε στο κρεβάτι για παρατεταμένες περιόδους με αϋπνία και άγχος, είναι φυσικό η εμπειρία να είναι απογοητευτική. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται εξαρτημένη διέγερση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι άνθρωποι που βιώνουν εξαρτημένη διέγερση στο κρεβάτι τους, να αποκοιμηθούν εύκολα οπουδήποτε αλλού, όπως στον καναπέ ή στο σπίτι ενός συγγενή, αλλά όχι στο δικό τους κρεβάτι, καθώς έχουν αρνητικές εμπειρίες.

Η λύση

Θα πρέπει να αποσυνδέσετε από το υποσυνείδητό σας την αρνητική σχέση που έχετε με το κρεβάτι σας.

Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με το να πέφτετε στο κρεβάτι μόνο όταν είστε ήρεμοι και σχεδόν ή εντελώς νυσταγμένοι.

Και μόνο το να περιμένετε μέχρι να είστε σχεδόν νυσταγμένοι για να πάτε στο κρεβάτι, μπορεί να σας βοηθήσει πολύ. Για να επιτύχει η τακτική αυτή, θα πρέπει να την εφαρμόσετε τουλάχιστον δύο εβδομάδες.

Πίεση για να μας πάρει ο ύπνος

Αν υποφέρουμε από αϋπνία στο κρεβάτι, μπορεί να ασκήσουμε πίεση στον εαυτό μας για να κοιμηθούμε. Η πίεση είναι μια απάντηση στο «άγχος της απόδοσης».

Το άγχος, η πίεση, η προσπάθεια και η απογοήτευση παρεμβαίνουν στον ύπνο ακόμη και όταν δεν υπάρχει εξαρτημένη διέγερση.

Κανένα από αυτά τα προβλήματα δεν μας ταλαιπωρεί στον καναπέ επειδή δεν περιμένουμε ύπνο στον καναπέ, έρχεται μόνος του.

Η υπνηλία μας προσπερνάει φυσικά εκεί επειδή δεν την εμποδίζουμε με την προσπάθεια και την απελπισία μας.

Η λύση

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μειώσετε το άγχος της απόδοσης.

Το σημαντικότερο είναι να συνειδητοποιήσετε ότι δεν είναι «δουλειά σας να κοιμηθείτε», όπως δεν είναι δουλειά σας να διψάτε και να παρηγορήσετε τον εαυτό σας όταν αισθάνεστε αγχωμένοι, ώστε να χαλαρώσετε και να σας πάρει ο ύπνος.

Μην επικεντρώνεστε σε κάτι έντονο

Οι περισσότεροι άνθρωποι μετά από μία κουραστική ημέρα, απλώς ξαπλώνουν το βράδυ στον καναπέ και έχουν την συνήθεια να βλέπουν τηλεόραση, να σερφάρουν στο Internet ή να διαβάζουν. Έτσι χαλαρώνουν μετά από μια κουραστική μέρα.

Ωστόσο, το σημαντικό είναι το τι βλέπουν στην τηλεόραση ή οπουδήποτε αλλού.

Η λύση

Σύμφωνα με την ειδικό, είναι σημαντικό, ειδικά πριν από την ώρα του ύπνου, να στραφούμε την προσοχή μας σε κάτι χαλαρωτικό (όχι π.χ. ταινία θρίλερ), ώστε να γεφυρώσουμε το διάστημα μεταξύ της κατάκλισης και του ύπνου και να μην προκαλούμε διέγερση στο σώμα μας.

Το σερφάρισμα στο Διαδίκτυο, καταλήγει η ίδια, στις περισσότερες περιπτώσεις μάλλον δεν είναι χαλαρωτικό.