Καινοτόμα θεραπεία για τον καρκίνο προκαλεί… καρκίνο, σε κάποιες περιπτώσεις

Στο μικροσκόπιο του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, μπήκαν οι καινοτόμες θεραπείες για τον καρκίνο του αίματος που ονομάζονται CAR-T, καθώς έλαβε 19 αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες ασθενείς που έλαβαν τη θεραπεία, ανέπτυξαν νέους καρκίνους του αίματος.

Μάλιστα, ο FDA δήλωσε ότι ο κίνδυνος για τα Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να μετατραπούν σε καρκινικά μετά τη συγκεκριμένη θεραπεία, ισχύει για όλες τις επί του παρόντος εγκεκριμένες ανοσοθεραπείες κυττάρων CAR-T, με κατεύθυνση BCMA και CD19.

Ο FDA ανέφερε ότι οι εγκρίσεις για τα φάρμακα αυτά περιλάμβαναν την απαίτηση να διεξαχθούν μακροχρόνιες μελέτες παρατήρησης της ασφάλειας τους για 15 χρόνια, προκειμένου να αξιολογηθεί η μακροχρόνια ασφάλεια και ο κίνδυνος εμφάνισης δευτερογενών καρκίνων μετά τη θεραπεία.

Η ρυθμιστική αρχή των ΗΠΑ αξιολογεί τώρα την ανάγκη λήψης μέτρων και διερευνά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των Τ-κυττάρων μετά τη θεραπεία με CAR-T κύτταρα, συμπεριλαμβανομένης της νοσηλείας και του θανάτου.

Ωστόσο, ο FDA δήλωσε ότι τα συνολικά οφέλη αυτών των προϊόντων εξακολουθούν να υπερτερούν των πιθανών κινδύνων για τις εγκεκριμένες χρήσεις τους.

«Ο FDA ενημέρωσε για περιστατικά κακοηθειών από Τ λεμφοκύτταρα σε ασθενείς που έχουν λάβει θεραπεία με CAR-T cells για την αντιμετώπιση λεμφωμάτων ή πολλαπλού μυελώματος. Διαπίστωσε ότι το όφελος από αυτές τις θεραπείες υπερτερεί του κινδύνου ανάπτυξης δεύτερων νεοπλασιών. Συστήνει, όμως, ενημέρωση των ιατρών και των ασθενών για αυτή τη σχετικά σπάνια επιπλοκή και καταγραφή και ενημέρωση του FDA για τα περιστατικά αυτά», εξηγεί στο NEWS 247 o Θάνος Δημόπουλος Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ και διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα».

Ο ίδιος τονίζει ότι «είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι η θεραπεία με CAR-T cells έχει χορηγηθεί παγκοσμίως σε εκατοντάδες ασθενείς με προχωρημένες αιματολογικές κακοήθειες για την αντιμετώπιση των οποίων δεν υπήρχε άλλη αποτελεσματική θεραπεία. Οι σπάνιες αυτές επιπλοκές δεν πρέπει να αναστείλουν τη χορήγηση αυτών των αποτελεσματικών θεραπειών, αλλά χρειάζεται επαγρύπνιση και στενή παρακολούθηση των ασθενών».

Πώς λειτουργεί η θεραπεία CAR-T

Οι γιατροί λαμβάνουν Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού από τον ασθενή και με μία διαδικασία γενετικής μηχανικής τα τροποποιούν, ώστε να αναγνωρίζουν και να επιτίθενται στα καρκινικά κύτταρα.

Ακολούθως, τα επανεισάγουν με ένεση στον οργανισμό του ατόμου που νοσεί.

Έτσι, ο ασθενής έχει την προσωπική του θεραπεία, από τα δικά του κύτταρα.

Τα Τ-κύτταρα είναι ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων που μπορούν να αναγνωρίσουν και να καταστρέψουν τα ξένα κύτταρα στον οργανισμό, μεταξύ των οποίων και τα καρκινικά.

Ωστόσο, επειδή ο καρκίνος έχει πολύ καλές στρατηγικές στην αποφυγή ανίχνευσης του ανοσοποιητικού, τα Τ-κύτταρα συχνά χάνουν το σημάδι τους.

Η μέθοδος CAR, τροποποιεί τα Τ-κύτταρα, ώστε να ανιχνεύουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα καρκινικά.

Υψηλό κόστος, μεγάλες δυσκολίες

Αρκετές χιλιάδες ασθενείς έχουν ήδη κάνει χρήση αυτών των θεραπειών, οι οποίες όμως έχουν υψηλό κόστος, ενώ ενέχουν κινδύνους και είναι τεχνικά δύσκολες, γι’ αυτό παραμένουν η τελευταία λύση, και χορηγούνται όταν όλες οι άλλες θεραπείες έχουν αποτύχει.

Επιπλέον, όπως υπογραμμίζει η επιστημονική επιθεώρηση Nature, τα CAR-T δεν πετυχαίνουν ύφεση διαρκείας σε όλους τους ασθενείς, καθώς υπάρχουν αρκετοί που υποτροπιάζουν.

Δεν είναι, ακόμη, σαφές πότε αυτό συμβαίνει και γιατί τα CAR T φαίνονται πιο αποτελεσματικά στην οξεία λευχαιμία από ό,τι στη χρόνια.

Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο αν η θεραπεία σκοτώνει όλα τα καρκινικά κύτταρα στο αρχικό στάδιο ή αν τα Τ-κύτταρα συνεχίζουν να καταστρέφουν και πολύ αργότερα τα όποια καρκινικά κύτταρα, πριν αυτά φθάσουν σε ανιχνεύσιμα επίπεδα.

Ακόμη, η θεραπεία CAR T έχει προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες σε μερικούς ασθενείς, όπως υψηλό πυρετό, επικίνδυνα χαμηλή πίεση ή και σε κάποιες περιπτώσεις θάνατο.

Σε ποιες παθήσεις χορηγούνται τα CAR-T κύτταρα

Χιλιάδες ασθενείς σε όλο τον κόσμο υποβάλλονται σήμερα σε θεραπείες με CAR-T, καθώς είναι εγκεκριμένη σε Ευρώπη και ΗΠΑ για ορισμένες μορφές αιματολογικών κακοηθειών.

Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται:

• Η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία Β-κυττάρων
• Το διάχυτο λέμφωμα από μεγάλα Β-κύτταρα
• Το πρωτοπαθές λέμφωμα μεσοθωρακίου από Β-κύτταρα
• Το πολλαπλούν μυέλωμα
• Το λέμφωμα μανδύα