Καρκίνος θυρεοειδούς: Ένα καλά σχεδιασμένο χειρουργείο είναι η βασική αρχή για την άριστη πρόγνωση

Ίσως το πιο ελπιδοφόρο νέο που μπορεί να συγκρατήσει κανείς μιλώντας με μία εξειδικευμένη χειρουργό των Ενδοκρινών Αδένων είναι ότι «ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι ένας από τους καλύτερους καρκίνους που θα μπορούσαν να έχουν οι ασθενείς». Σαφώς βέβαια υπάρχουν και οι εξαιρέσεις σε αυτό, όπως επιθετικότεροι τύποι καρκίνου και περιπτώσεις διάγνωσής του σε προχωρημένο στάδιο. Σήμερα όμως, όπως εξηγεί αποκλειστικά στο news247 η Θεοδώρα Μαργαρίτη, MD, MSc, FEBS, Χειρουργός Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών Αδένων, για την πλειονότητα των ασθενών με καρκίνο του θυρεοειδούς, μετά από ένα καλά σχεδιασμένο και ογκολογικά άρτιο χειρουργείο και με σωστή μετεγχειρητική στρατηγική, η πρόγνωση είναι άριστη και η περιπέτειά τους γίνεται μια μακρινή ανάμνηση.

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν σήμερα όζους στο θυρεοειδή. Πότε είναι απαραίτητο το χειρουργείο;

Στην περίπτωση όζων στο θυρεοειδή το χειρουργείο είναι απολύτως απαραίτητο όταν αυτοί είναι κακοήθεις (καρκίνος). Ο εντοπισμός των κακοήθων όζων γίνεται κυρίως με το υπερηχογράφημα και με την παρακέντηση και βιοψία δια λεπτής βελόνης (FNA). Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι εξετάσεις αυτές δεν επαρκούν, οπότε, υπό προϋποθέσεις, το χειρουργείο ενδείκνυται για αποκλεισμό της κακοήθειας, δηλαδή για διαγνωστικούς λόγους. Τέλος, όζοι που είναι ιδιαίτερα ευμεγέθεις, πολλαπλοί ή καταδυόμενοι στο θώρακα, και προκαλούν λειτουργικά ή αισθητικά ενοχλήματα στον ασθενή, μπορούν να αντιμετωπιστούν χειρουργικά.

Σε ποιες άλλες περιπτώσεις ασθενών η θυρεοειδεκτομή θεωρείτε ότι είναι μονόδρομος;

Η θυρεοειδεκτομή (επέμβαση αφαίρεσης του θυρεοειδή αδένα) έχει ένδειξη και σε ορισμένες περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού (υπερβολική έκκριση θυρεοειδικών ορμονών από το θυρεοειδή). Στις παθήσεις αυτές περιλαμβάνονται η νόσος Graves, η τοξική πολυοζώδης βρογχοκήλη και το τοξικό αδένωμα. Ο υπερθυρεοειδισμός αντιμετωπίζεται καταρχήν φαρμακευτικά. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία, υποτροπιάζει, ή τα φάρμακα προκαλούν μη ανεκτές παρενέργειες. Εκεί είναι σκόπιμη η χειρουργική επέμβαση που δίνει οριστική και μόνιμη λύση στο πρόβλημα. Εναλλακτική θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού είναι και η χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου, δεν είναι όμως πάντα εφικτή και ενδεδειγμένη.

Πώς αντιμετωπίζεται σήμερα ο καρκίνος του θυρεοειδούς;

Πρωταρχική θέση στην αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς κατέχει η χειρουργική επέμβαση. Αυτή περιλαμβάνει σχεδόν πάντα την αφαίρεση ολόκληρου του θυρεοειδή αδένα (ολική θυρεοειδεκτομή), ενώ μπορεί να απαιτείται και αφαίρεση ομάδων λεμφαδένων από την περιοχή του τραχήλου. Η απόφαση για λεμφαδενικό καθαρισμό λαμβάνεται προεγχειρητικά μετά από λεπτομερές υπερηχογράφημα από εξειδικευμένο ακτινολόγο (χαρτογράφηση τραχήλου) ή και διεγχειρητικά αν ανευρεθούν ύποπτοι λεμφαδένες. Συχνά ενδείκνυται μετεγχειρητικά θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, που καταστρέφει τυχόν θυρεοειδικό υπόλειμμα και πιθανόν και μικρές μεταστάσεις.

Οι ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με αυτή τη μορφή καρκίνου μπορούν να ελπίζουν σε πλήρη ίαση;

Όπως λέμε συχνά στους ασθενείς, ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι ένας από τους καλύτερους καρκίνους που θα μπορούσαν να έχουν. Σαφώς και υπάρχουν εξαιρέσεις σε αυτό, όπως επιθετικότεροι τύποι θυρεοειδικού καρκίνου και περιπτώσεις διάγνωσης αυτού σε προχωρημένο στάδιο, στοιχεία επιβαρυντικά για την πορεία του ασθενούς. Για την πλειονότητα των ασθενών όμως, μετά από ένα καλά σχεδιασμένο και ογκολογικά άρτιο χειρουργείο και με σωστή μετεγχειρητική στρατηγική, η πρόγνωση είναι άριστη και η περιπέτειά τους γίνεται μια μακρινή ανάμνηση.

Ποια είναι η πιο σοβαρή επιπλοκή που μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια ενός χειρουργείου και ποια είναι τα προληπτικά μέτρα που λαμβάνονται;

Αναμφισβήτητα η πιο σημαντική επιπλοκή της θυρεοειδεκτομής είναι ο τραυματισμός του ενός ή και των δύο νεύρων που ρυθμίζουν την κίνηση των φωνητικών χορδών. Η κάκωσή του ενός προκαλεί βραχνάδα και ήπια δυσκολία στην αναπνοή, αλλά τραυματισμός και των δύο μπορεί να προκαλέσει απόφραξη του αεραγωγού και ανάγκη τραχειοτομής. Έτσι, κεφαλαιώδη ρόλο στη θυρεοειδεκτομή έχει η προσπάθεια αποφυγής αυτής της δραματικής επιπλοκής. Ο εντοπισμός και η οπτική αναγνώρισή των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων είναι το κύριο μέτρο πρόληψης, δεν επιβεβαιώνει όμως την καλή λειτουργία τους. Αυτό το πετυχαίνουμε με την τεχνική της διεγχειρητικής νευροπαρακολούθησης (νευροδιέγερση). Η νευροδιέγερση είναι αυτή που, καθ’ όλη τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, προσφέρει στο χειρουργό τη βεβαιότητα ότι το νεύρο δεν έχει τραυματιστεί και λειτουργεί κανονικά. Σε ενδεχόμενο βλάβης του, ο χειρουργός το αντιλαμβάνεται κατά τη διάρκεια του χειρουργείου και μπορεί να προσαρμόσει την εγχειρητική του στρατηγική.

Σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν πρόσφατα, μελέτες έδειξαν πως ο καρκίνος του θυρεοειδούς δεν είναι μία επιθετική μορφή καρκίνου άρα σε κάποιες περιπτώσεις δεν χρειάζεται επιθετική χειρουργική αντιμετώπιση ούτε συμπληρωματική χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου. Τι ακριβώς είναι αυτό που πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς;

Οι ανακοινώσεις αυτές αφορούν μόνο στα θηλώδη μικροκαρκινώματα, δηλαδή τους θηλώδεις καρκίνους μικρότερους του 1 cm χωρίς μεταστάσεις στους λεμφαδένες ή άλλα στοιχεία επιθετικότητας. Η ενδεδειγμένη θεραπεία τους, βάσει των κατευθυντήριων οδηγιών παγκοσμίως, είναι η αφαίρεση του ενός μόνο λοβού του θυρεοειδή αδένα, χωρίς συμπληρωματική θεραπεία με ιώδιο. Οι πρόσφατες μελέτες μάλιστα δείχνουν ότι καταρχήν μπορεί να μην απαιτείται χειρουργική επέμβαση και προτείνουν μια στρατηγική «παρακολούθησης και αναμονής». Ο ασθενής με αυτόν τον τύπο καρκίνου θυρεοειδούς θα πρέπει να ενημερώνεται για την «καλοήθη» πορεία της νόσου και τις δυνατότητες πιο συντηρητικής θεραπείας, αλλά και να γνωρίζει ότι κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και σίγουρα υπάρχουν και επιθετικότερες μορφές. Για το λόγο αυτό η αντιμετώπιση πρέπει να αποφασίζεται εξατομικευμένα από ομάδα ιατρών, με συντονιστή τον ενδοκρινολόγο και συμμετοχή ακτινολόγου, πυρηνικού γιατρού και οπωσδήποτε χειρουργού ενδοκρινών αδένων.

Τι είναι ο Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων;

Ο Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων είναι φυσικά κάποιος που ασχολείται συστηματικά με τις χειρουργικές παθήσεις των ενδοκρινών αδένων. Ενώ η χειρουργική των ενδοκρινών αδένων του λαιμού ανέκαθεν ανήκε στο ευρύτερο πεδίο της γενικής χειρουργικής, τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται παγκοσμίως ως ξεχωριστή υποειδικότητα. Ακολουθώντας την τάση αυτή, η επιστημονική εταιρεία για τις χειρουργικές εξειδικεύσεις στην Ευρώπη (https://www.uemssurg.org/ ) θέσπισε το 2003 τον τίτλο εξειδίκευσης της χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων (Fellow of the European Board of Endocrine Surgery). Χορηγείται μετά από εξετάσεις σε χειρουργούς με αποδεδειγμένη μακροχρόνια εκπαίδευση και κλινική εμπειρία στις επεμβάσεις αυτές.

Ο σύγχρονος χειρουργός ενδοκρινών αδένων είναι αυτός που παρακολουθεί στενά τις επιστημονικές εξελίξεις και τις κατευθυντήριες οδηγίες, ώστε να εκτελεί κάθε φορά την ενδεδειγμένη επέμβαση. Ασχολείται ενεργά με τις νέες τεχνολογίες και τις χειρουργικές τεχνικές, φροντίζει να τελειοποιεί τις χειρουργικές του ικανότητες και κατέχει σε βάθος τον ορθότερο τρόπο αντιμετώπισης πιθανών επιπλοκών. Τέλος, συνεργάζεται αρμονικά με τους ενδοκρινολόγους και όλες τις συναφείς ειδικότητες, για να προσφέρει στον ασθενή το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Θεοδώρα Μαργαρίτη, MD, MSc, FEBS, Χειρουργός Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών Αδένων.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.thyroidsurgeon.gr ή καλέστε στο τηλ.: 210 6044698.