Καρκίνος του δέρματος: Ποιοι είναι οι νέοι τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης

Στο επίκεντρο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας στον τομέα της Δερματο-ογκολογίας βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες η χώρα μας, καθώς φιλοξένησε το 11^ο Παγκόσμιο Συνέδριο Μελανώματος.

Ο καθηγητής Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Αλέξανδρος Στρατηγός, ως πρόεδρος του Συνεδρίου, μίλησε στο NEWS 24/7 για τη σημαντική επιστημονική διοργάνωση και για τα νεότερα δεδομένα που παρουσιάστηκαν για τον καρκίνο του δέρματος.

Κύριε Στρατηγέ, πόσο σημαντικό ήταν για τη χώρα μας, το γεγονός ότι φιλοξένησε το 11ο Παγκόσμιο Συνέδριο Μελανώματος; Βοήθησε επιπρόσθετα τους έλληνες επιστήμονες να γίνουν φορείς των παγκόσμιων εξελίξεων και τάσεων στην αντιμετώπιση του μελανώματος;

Η φιλοξενία του 11ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Μελανώματος και του 21ου Συνεδρίου της EADO στην Αθήνα αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τη χώρα μας. Η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας στον τομέα της Δερματο-ογκολογίας, προβάλλοντας όχι μόνο το επιστημονικό της δυναμικό, αλλά και τη δυνατότητα να φιλοξενεί διοργανώσεις παγκόσμιας εμβέλειας. Για τους Έλληνες επιστήμονες, το συνέδριο ήταν μια πολύτιμη ευκαιρία να παρουσιάσουν το έργο τους, να ανταλλάξουν ιδέες με κορυφαίους ερευνητές και να συμμετάσχουν ενεργά στις πλέον πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις. Αυτή η αλληλεπίδραση ενίσχυσε τη διεθνή συνεργασία και άνοιξε δρόμους για τη συμμετοχή σε σημαντικά ερευνητικά δίκτυα και πρωτοποριακές μελέτες.

Ποια είναι τα ουσιαστικότερα και πιο αξιόλογα συμπεράσματα που βγήκαν από το Συνέδριο, ειδικά σε σχέση με τις νέες εξελίξεις στην αντιμετώπιση της νόσου;

Το συνέδριο επιβεβαίωσε πως η επιστήμη βρίσκεται σε μια νέα εποχή στην αντιμετώπιση του μελανώματος και του καρκίνου του δέρματος. Η ανοσοθεραπεία έχει μεταμορφώσει το τοπίο της θεραπείας, προσφέροντας μακροχρόνιες ανταποκρίσεις σε ασθενείς με προχωρημένα στάδια. Ενθαρρυντικά είναι, επίσης, τα δεδομένα από τη χρήση της σε πρώιμα στάδια, τόσο επικουρικά όσο και νεοεπικουρικά. Παράλληλα, η επέκτασή της σε άλλους μη-μελανωματικούς όγκους του δέρματος —όπως το βασικοκυτταρικό, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και οι όγκοι Merkel— σηματοδοτεί νέα θεραπευτικά μονοπάτια. Οι στοχευμένες θεραπείες προσφέρουν εξατομίκευση με βάση τα μοριακά χαρακτηριστικά του όγκου, επιτυγχάνοντας καλύτερα αποτελέσματα και λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους, οι σύγχρονες θεραπείες είναι πιο στοχευμένες, αποδοτικές και ελπιδοφόρες για την ποιότητα και τη διάρκεια ζωής των ασθενών.

Θα μπορούσατε να αναλύσετε τη σημασία των «σωκρατικών διαλόγων» που υιοθετήθηκαν στο συνέδριο; Πώς βοηθούν στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ νέων ερευνητών από διαφορετικές χώρες;

Οι «Σωκρατικοί Διάλογοι» αποτέλεσαν μια πρωτοποριακή προσέγγιση, με στόχο την ενίσχυση του ουσιαστικού διαλόγου και της δημιουργικής σκέψης. Αντί για παραδοσιακές διαλέξεις, καθιερώθηκαν διαδραστικές συζητήσεις ανάμεσα σε έναν διακεκριμένο ομιλητή και μια μικρή ομάδα νέων επιστημόνων πάνω σε καίρια θέματα. Το σχήμα αυτό διευκόλυνε τη συμμετοχή, την ελεύθερη έκφραση και την ανταλλαγή εμπειριών, προάγοντας τη διεθνή δικτύωση και τη διαπολιτισμική συνεργασία. Παράλληλα, προσέδωσε στο συνέδριο έναν βαθιά ελληνικό χαρακτήρα, με σαφείς αναφορές στην εκπαιδευτική δύναμη του διαλόγου.

Ποιον ρόλο διαδραματίζουν οι οργανώσεις ασθενών στις συζητήσεις του φετινού συνεδρίου και πώς έχει συμβάλει η συμμετοχή τους στην πρόοδο της θεραπείας και της περίθαλψης;

Οι οργανώσεις ασθενών είχαν ενεργή και καθοριστική παρουσία στο συνέδριο, αναδεικνύοντας την αναγκαιότητα μιας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης στην ιατρική. Με την εμπειρία τους, συνέβαλαν ουσιαστικά στη διαμόρφωση θεραπειών και υπηρεσιών υγείας που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των ασθενών. Ο διάλογος μεταξύ γιατρών, ερευνητών και ασθενών ανέδειξε την αξία της ενσυναίσθησης, της επικοινωνίας και της συμμετοχικότητας στην παροχή ολιστικής φροντίδας.

Πέρα από το μελάνωμα, υπάρχουν και άλλοι τύποι καρκίνου του δέρματος, οι οποίοι είναι επιθετικοί. Ποιοι είναι οι πιο συχνοί στη χώρα μας;

Πέρα από το μελάνωμα, υπάρχουν και άλλοι επιθετικοί τύποι δερματικού καρκίνου, όπως το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Το δεύτερο είναι το πιο συχνό, αν και λιγότερο επιθετικό, ενώ το ακανθοκυτταρικό μπορεί να δώσει μεταστάσεις, εάν δεν εντοπιστεί έγκαιρα. Στη χώρα μας, λόγω της ηλιοφάνειας, αυτοί οι τύποι καρκίνου είναι αρκετά συχνοί, ειδικά σε ηλικιωμένους και αγροτικούς πληθυσμούς, γεγονός που καθιστά την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση ακόμη πιο σημαντικές.

Οι επιστήμονες επιμένετε πολύ στις προληπτικές εξετάσεις. Είναι όντως σωτήριες στην έκβαση της νόσου το να εντοπιστεί νωρίς το μελάνωμα;

Απολύτως! Η πρώιμη διάγνωση του μελανώματος σώζει ζωές. Όταν εντοπιστεί εγκαίρως, η θεραπεία μπορεί να είναι απλή και πλήρως αποτελεσματική, με ποσοστά ίασης που ξεπερνούν το 90%. Αντιθέτως, σε προχωρημένα στάδια, η νόσος γίνεται πιο σύνθετη και η πρόγνωση δυσχεραίνεται. Η συστηματική δερματολογική παρακολούθηση, ιδίως σε άτομα υψηλού κινδύνου, και η επαγρύπνηση για αλλαγές στο δέρμα είναι θεμέλια της επιτυχούς πρόληψης.

Πόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η νέα τεχνολογία στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος και τι σύγχρονα εργαλεία έχουμε, για παράδειγμα, στο Νοσοκομείο «Συγγρός»; Για ποιους πολίτες είναι διαθέσιμη η τεχνολογία αιχμής στο ΕΣΥ;

Η τεχνολογία έχει ανοίξει νέους ορίζοντες στην πρώιμη διάγνωση. Στο Νοσοκομείο «Συγγρός» λειτουργεί, πλέον, το προηγμένο σύστημα VECTRA WB360 —δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση— που προσφέρει τρισδιάστατη χαρτογράφηση ολόκληρου του σώματος, επιτρέποντας την ανίχνευση ακόμα και της παραμικρής αλλαγής στο δέρμα. Το σύστημα αυτό απευθύνεται, σήμερα, κυρίως σε ασθενείς υψηλού κινδύνου, αλλά στόχος μας είναι η σταδιακή διεύρυνση της πρόσβασης σε όλους τους πολίτες. Η τεχνολογία αιχμής πρέπει να είναι διαθέσιμη σε όλους, μέσω του δημόσιου συστήματος υγείας.

Αν μπορούσατε να δώσετε μια συμβουλή στους πολίτες ενόψει και της θερινής περιόδου που έρχεται, ποια θα ήταν;

Η βασική μου συμβουλή είναι απλή αλλά σωτήρια: αποφύγετε την υπέρμετρη έκθεση στον ήλιο. Ο ήλιος στην Ελλάδα είναι έντονος και επικίνδυνος. Αποφύγετε την πολύωρη και ακάλυπτη έκθεση στις ώρες αιχμής (12:00–16:00), φορέστε καπέλο και ρούχα που καλύπτουν το δέρμα και χρησιμοποιήστε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας. Και, φυσικά, σε περίπτωση που παρατηρήσετε κάποια αλλαγή σε σπίλο ή νέα βλάβη στο δέρμα σας, συμβουλευτείτε άμεσα τον δερματολόγο σας. Η πρόληψη είναι πάντα η καλύτερη θεραπεία.