Καρκίνος του Μαστού: η πρόληψη δεν είναι θέμα ‘παγκόσμιας μέρας’

Μιχάλης Μαυρουδής, Χειρουργός Μαστού, Πράξις Υγείας

Σχεδόν ένα μήνα μετά την 25η Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού, και ένας αγώνας που μετρά δεκαετίες συνεχίζεται.

Πρόκειται για έναν αγώνα ζωής που αφορά περίπου την πλειοψηφία των γυναικών, καθώς ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος τύπος καρκίνου στις γυναίκες του δυτικού κόσμου.  Τόσο συχνός που σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία μια στις 9 γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα βρεθεί μπροστά στην ανάγκη να τον αντιμετωπίσει. Ένας αγώνας ζωής που σιγά σιγά μοιάζει να κερδίζεται με τη θνητότητα από τη νόσο να έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στους εξής τρείς  παράγοντες: α) στην  πρόληψη και ευαισθητοποίηση των γυναικών, β) στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου, γ) στην πρόοδο στη συστηματική θεραπεία (του καρκίνου του μαστού).

Το πιο σημαντικό σημείο στην αντιμετώπισή του είναι η έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου με εξετάσεις απλές και ανώδυνες, χωρίς να υποβάλλουμε τις γυναίκες σε άσκοπους επαναληπτικούς ελέγχους και επανειλημμένες βιοψίες και χειρουργεία. Αν, άλλωστε, μία γυναίκα χρειάζονταν να χειρουργηθεί για να μάθει αν έχει καρκίνο ή όχι, τότε οι περισσότερες μετά από μία ηλικία θα έπρεπε να βρίσκονται κάθε τόσο στο χειρουργείο.

Για τους λόγους αυτούς η διεθνής επιστημονική κοινότητα θέσπισε κάποια θεμελιώδη κριτήρια που είναι η βάση της σύγχρονης μαστολογίας και χειρουργικής του μαστού. Τα κριτήρια αυτά πρέπει να πληρούνται στα Διαπιστευμένα Κέντρα – Ιατρεία Μαστού και τα συνεργαζόμενα εργαστήρια:

Οι γυναίκες πρέπει να εξετάζονται για το μαστό τους από ειδικούς μαστολόγους – χειρουργούς μαστού.

Οι ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις πρέπει να γίνονται από ειδικούς ακτινοδιαγνώστες μαστού και ο τεχνολογικός εξοπλισμός πρέπει να πληροί κάποιες προδιαγραφές.

Τα ακτινολογικά ευρήματα (μαστογραφίας, υπερήχων, μαγνητικής τομογραφίας) πρέπει να κατατάσσονται από τον ακτινοδιαγνωστή μαστού σύμφωνα με το σύστημα BIRADS που  κατατάσσει τις βλάβες σε σαφείς καλοήθειες, πιθανότατες καλοήθειες, ενδιάμεσου τύπου βλάβες και πιθανότατες κακοήθειες.

Όταν συντρέχει λόγος να διερευνηθεί μία βλάβη στο μαστό αυτό πρέπει να γίνεται πρώτα με βιοψία με κόπτουσα βελόνη υπό υπέρηχο ή με στερεοτακτική βιοψία.

Η ασθενής όταν οδηγείται στο  χειρουργείο πρέπει να υπάρχει ήδη ιστολογική διάγνωση (τουλάχιστον στο 90% των περιπτώσεων).

Σε λίγες περιπτώσεις υπάρχει ένδειξη να οδηγηθεί η ασθενής χωρίς διάγνωση στο χειρουργείο (αποτινανώσεις κάποιων ειδών ανάλογα με τη θέση τους και το μέγεθος του μαστού).

Πρέπει να γίνεται προσπάθεια διατήρηση του μαστού όταν δεν υπάρχει ογκολογική ένδειξη μαστεκτομής.

Ο χειρουργός μαστού πρέπει να κατέχει ογκοπλαστικές τεχνικές προκειμένου να διατηρηθεί ο μαστός με καλό αισθητικό αποτέλεσμα.

Σε περίπτωση μαστεκτομής η ασθενής πρέπει να ενημερώνεται προ εγχειρητικά   εκτενώς  για όλες τις τεχνικές άμεσης και απώτερης αποκατάστασης.

Μετά το χειρουργείο ο φάκελος της ασθενούς πρέπει να παρουσιάζεται στο ογκολογικό συμβούλιο των ειδικών . Εκεί  λαμβάνονται οι αποφάσεις για την περαιτέρω σύσταση για πιθανή χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, ορμονοθεραπεία ή άλλες στοχευμένες  θεραπείες.

Η ασθενής πρέπει να λαμβάνει κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη.