Μετάλλαξη Δέλτα: Οι τρεις λόγοι που ενισχύουν την επικινδυνότητά της

Ενάμισης χρόνος έχει περάσει από τότε που ο κορονοϊός εισέβαλε στις ζωές μας. Στο διάστημα αυτό όλη η ανθρωπότητα έζησε lockdown, καραντίνες, περιοριστικά μέτρα, ωστόσο η πανδημία εξακολουθεί να είναι το Νο1 πρόβλημα παγκοσμίως.

Τα εμβόλια που κατασκευάστηκαν, αποτελούν, αναμφίβολα, μια μεγάλη ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον αλλά ο ιός συνεχίζει να είναι ένα βήμα μπροστά, έχοντας εξελίξει υπερμεταδοτικές παραλλαγές. Η “σύγκρουση” αυτών των μεταβλητών θα καθορίσει τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες. Ακολουθούν τρεις απλές αρχές, όπως τις παραθέτει το Atlantic, για να κατανοήσουμε πώς αλληλεπιδρούν εμβόλια και μεταλλάξεις:

1. Τα εμβόλια εξακολουθούν να “νικούν” τον ιό

Τα εμβόλια έπρεπε πάντα να “μάχονται” με τις παραλλαγές: Η μετάλλαξη Άλφα (επίσης γνωστή ως B.1.1.7) είχε εξαπλωθεί ήδη σε όλο τον κόσμο όταν ξεκίνησαν οι πρώτες εκστρατείες εμβολιασμού. Και ανταποκρίθηκαν με συνέπεια στην υπόσχεσή τους. Τα εμβόλια των Pfizer-BioNTech και Moderna μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωματικών λοιμώξεων κατά περισσότερο από 90%, όπως και το μη εγκεκριμένο της Novavax. Ακόμα καλύτερα, τα διαθέσιμα εμβόλια μειώνουν κατά το ήμισυ και πιθανόν περισσότερο, τις πιθανότητες ότι τα μολυσμένα άτομα θα μεταδώσουν τον ιό. Στις σπάνιες περιπτώσεις που υπάρξει μόλυνση, οι λοιμώξεις είναι γενικά πιο ήπιες, μικρότερες σε διάρκεια και χαμηλότερες σε ιικό φορτίο.

Θα μπορούσε η μετάλλαξη Δέλτα (επίσης γνωστή ως B.1.617.2) να αλλάξει αυτήν την εικόνα; Τα δεδομένα δείχνουν ότι είναι πολύ πιο μεταδοτική από την Άλφα, που ήταν επίσης πιο μεταδοτική από τον αρχικό ιό ενώ μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να κατακλύσει όλο τον κόσμο.

Αλλά ακόμη και κατά της Δέλτα, ο πλήρης εμβολιασμός είναι αποτελεσματικός. Δύο δόσεις του εμβολίου της Pfizer εξακολουθούν να είναι 88% αποτελεσματικές στην πρόληψη των συμπτωματικών λοιμώξεων Δέλτα, σύμφωνα με μια μελέτη του Ηνωμένου Βασιλείου και 96% αποτελεσματικές στην πρόληψη της νοσηλείας. (Μια εφάπαξ δόση, ωστόσο, είναι μόνο 33% αποτελεσματική για τη διακοπή της συμπτωματικής λοίμωξης.)

Αλλά ο κορονοϊός μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα χωρίς να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις. Επειδή οι άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν long COVID χωρίς να καταλήξουν στο νοσοκομείο, θα μπορούσε η Δέλτα να προκαλέσει μακροχρόνια συμπτώματα ακόμα και αν τα εμβόλια αμβλύνουν την λοίμωξη; Οι επιστήμονες ακόμα δεν γνωρίζουν.

Ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα είναι η φύση της μετάδοσης από τους εβολιασμένους. Πρόσφατη μελέτη κατέγραψε πολλές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της άνοιξης στην Ινδία κατά την οποία οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας που εμβολιάστηκαν πλήρως με το εμβόλιο της AstraZeneca μολύνθηκαν από τη Δέλτα και την μετέδωσαν.

Εάν άλλα εμβόλια έχουν παρόμοια τρωτά σημεία, τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί μπορεί να χρειαστεί να συνεχίσουν να φορούν μάσκες σε εσωτερικούς χώρους για να αποφύγουν μετάδοση του ιού σε μη εμβολιασμένες κοινότητες.

2. Οι παραλλαγές “χτυπούν” μη εμβολιασμένους

Οι εμβολιασμένοι είναι πιο ασφαλείς από ποτέ παρά τις παραλλαγές. Αλλά οι μη εμβολιασμένοι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από ποτέ λόγω των παραλλαγών. Παρόλο που θα αποκτήσουν κάποια προστασία από την ανοσία των άλλων, τείνουν επίσης να συσσωρεύονται κοινωνικά και γεωγραφικά, προκαλώντας κρούσματα ακόμη και σε εμβολιασμένες κοινότητες.

Η παρουσία της Δέλτα δεν σημαίνει ότι τα άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί είναι καταδικασμένα. Όταν η Άλφα ήρθε να κυριαρχήσει στην ηπειρωτική Ευρώπη, πολλές χώρες αποφάσισαν να μην χαλαρώσουν τους περιορισμούς τους και η παραλλαγή δεν προκάλεσε τεράστια άνοδο στα κρούσματα.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ανισότητες εμβολίων είναι ακόμη πιο έντονες. Από τις 3 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων που χορηγούνται παγκοσμίως, περίπου το 70% έχει πάει σε έξι μόνο χώρες. Η Δέλτα έχει ήδη εντοπιστεί σε τουλάχιστον 85 ενώ μόλις το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει εμβολιαστεί πλήρως. Ο κορονοϊός διασπείρεται τώρα στη νότια Αφρική, τη νότια Αμερική και την κεντρική και νοτιοανατολική Ασία. Η χρονιά μόλις πέρασε κατά το ήμισυ, αλλά ήδη περισσότεροι άνθρωποι έχουν μολυνθεί και πεθάνει από τον κορονοϊό το 2021 σε σχέση με το 2020. Και εξακολουθούν να εμφανίζονται νέες παραλλαγές. Η Λάμδα, η τελευταία που αναγνωρίζεται από τον ΠΟΥ, κυριαρχεί στο Περού και εξαπλώνεται ραγδαία στη νότια Αμερική.

Πολλά έθνη που διακρίθηκαν για την προστασία των πολιτών τους αντιμετωπίζουν τώρα μια τριπλή απειλή: Έλεγξαν τον COVID-19 τόσο καλά ώστε να έχουν μικρή φυσική ανοσία. Δεν έχουν πρόσβαση σε εμβόλια και πολιορκούνται από τη Δέλτα.

3. Όσο δεν πείθονται οι ανεμβολίαστοι, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος τα εμβόλια να χάνουν από τις μεταλλάξεις

Κάθε φορά που ένας ιός μολύνει έναν νέο ξενιστή, δημιουργεί αντίγραφα του, με μικρές γενετικές διαφορές – μεταλλάξεις – που διακρίνουν τους νέους ιούς από τους γονείς τους. Καθώς η επιδημία διευρύνεται, το ίδιο ισχύει και για το εύρος των μεταλλάξεων και των ιών που φέρουν πλεονεκτήματα που τους επιτρέπουν, για παράδειγμα, να εξαπλωθούν πιο εύκολα ή να περάσουν από το ανοσοποιητικό σύστημα για να ξεπεράσουν τους αρχικούς προκατόχους τους. Έτσι έχουμε πολύ μεταδοτικές παραλλαγές όπως η Άλφα και η Δέλτα. Και έτσι μπορεί να αντιμετωπίσουμε τελικά παραλλαγές που μπορούν πραγματικά να μολύνουν ακόμη και εμβολιασμένους ανθρώπους.

Κανένας από τους επιστήμονες δεν γνωρίζει πότε μπορεί να συμβεί αυτό, αλλά συμφωνούν ότι οι πιθανότητες μειώνονται καθώς επιμηκύνεται η πανδημία.

Εάν αυτό συμβεί, πότε θα το ξέρουμε; Αυτή είναι η πρώτη πανδημία στην ιστορία στην οποία οι επιστήμονες ταξινομούν τα γονίδια ενός νέου ιού και παρακολουθούν την εξέλιξή του, σε πραγματικό χρόνο – γι’ αυτό δεν γνωρίζουμε καθόλου τις παραλλαγές. Η γονιδιωματική παρακολούθηση μπορεί να πει ποιες μεταλλάξεις αυξάνονται και εργαστηριακά πειράματα μπορούν να δείξουν πώς αυτές οι μεταλλάξεις αλλάζουν τον ιό – έτσι γνωρίζουμε ποιες παραλλαγές αφορούν. Ωστόσο, στην τρέχουσα κατάσταση η πανδημία “τρέχει” με ταχύτητα και δεν είναι εφικτό να γίνονται πειράματα για κάθε μετάλλαξη.

Πολλές χώρες δεν διαθέτουν τις απαραίτητες εγκαταστάσεις και αυτές που τις διαθέτουν μπορούν εύκολα να γεμίσουν κρούσματα. Η Δέλτα “κυρίευσε” την Ινδία, αλλά έγινε αντιληπτή μόνο όταν άρχισε να προκαλεί λοιμώξεις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έτσι, το πρώτο σημάδι μιας παραλλαγής που αντιμετωπίζεται από το εμβόλιο πιθανότατα θα είναι μια αύξηση της νόσου.

Είναι απίθανο να είμαστε τόσο ευάλωτοι όσο ήμασταν στην αρχή της πανδημίας. Τα εμβόλια προκαλούν μια ποικιλία προστατευτικών αντισωμάτων και ανοσοκυττάρων, επομένως είναι δύσκολο ένας παραλλαγμένος ιός να τα αποφύγει όλα. Αυτές οι άμυνες ποικίλλουν επίσης από άτομο σε άτομο, οπότε ακόμη και αν ένας ιός ξεφύγει από ένα άτομο, θα μπορούσε να σταματήσει όταν μεταβαίνει σε έναν νέο ξενιστή. Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, με κάθε σταδιακή αλλαγή στον ιό, ένα κομμάτι προστασίας χάνεται από τους ανθρώπους. Και οι ευάλωτοι που δεν έχουν πλήρη ανταπόκριση – θα πληρώσουν το τίμημα.

Εάν συμβεί αυτό, τα εμβολιασμένα άτομα μπορεί να χρειάζονται ενισχυτικές δόσεις ενώ ακόμα και τα έθνη με υψηλό ποσοστό εμβολιασμού πρέπει να συνεχίσουν να επενδύουν σε άλλα μέτρα που μπορούν να ελέγξουν τον ιό αλλά έχουν χρησιμοποιηθεί ανεπαρκώς – βελτιωμένος αερισμός, rapid test, εξυπνότερη ανίχνευση επαφών, καλύτερες μάσκες, μέρη στα οποία μπορούν να απομονωθούν οι άρρωστοι και πολιτικές όπως η αμειβόμενη άδεια. Τέτοια μέτρα θα μειώσουν επίσης την εξάπλωση του ιού μεταξύ των μη εμβολιασμένων κοινοτήτων, δημιουργώντας λιγότερες ευκαιρίες για να εμφανιστεί μια παραλλαγή από το ανοσοποιητικό.

Η απόφαση του ΠΟΥ να ονομάσει παραλλαγές με το ελληνικό αλφάβητο σημαίνει ότι κάποια στιγμή πιθανότατα θα ασχοληθούμε με μια παραλλαγή Ωμέγα. Μένει να δούμε αν η ονομασία αυτή θα φέρει τις χειρότερες συνέπειες ή αν θα είναι απλώς η τελευταία πράξη της πανδημίας.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις