Μικροβίωμα εντέρου: Τι είναι και γιατί θεωρείται ο αόρατος καθρέφτης της υγείας μας

Ως ξεχωριστό «όργανο» του σώματος χαρακτηρίσουν το μικροβίωμα του ανθρώπινου εντέρου οι επιστήμονες, καθώς, μπορεί να είναι αόρατο με γυμνό μάτι, όμως οι λειτουργίες που επιτελεί είναι ζωτικής σημασίας.

Ο αριθμός των μικροβίων στο ανθρώπινο έντερο είναι 10 φορές μεγαλύτερος από το στο σύνολο των κυττάρων του σώματος μας.

Κι αυτό διότι το έντερο φιλοξενεί τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, οι οποίοι αποτελούνται από 1.500 διαφορετικά είδη.

Για να αντιληφθούμε το μέγεθός τους, αν τους ζυγίζαμε όλους μαζί, το συνολικό βάρος τους θα έφτανε τα 2 κιλά. Το σύνολο των μικροβίων του εντέρου, ονομάζεται μικροβίωμα.

Πρόκειται κυρίως για βακτήρια και, σε μικρότερο ποσοστό, μύκητες, πρωτόζωα και ιούς, κάποιοι εκ των οποίων δρουν ευεργετικά στον οργανισμό μας, άλλοι συνδέονται με επιβλαβείς δραστηριότητες και άλλοι διατηρούν μία ουδέτερη στάση.

Το σημαντικότερο όμως είναι, ότι σχεδόν ο καθένας από αυτούς τους μικροοργανισμούς διαδραματίζει και τον δικό του, μοναδικό ρόλο στις λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού.

Τα καλά και τα κακά μικρόβια του εντέρου

Τα μικρόβια αυτά χωρίζονται σε οικογένειες των «καλών» (ωφέλιμων) και των «κακών» (βλαβερών) μικροοργανισμών.

Ένας άνθρωπος είναι υγιής όταν υπάρχει σωστή ισορροπία μεταξύ καλών και κακών μικροοργανισμών και συγκεκριμένα όταν οι καλοί, είναι περισσότεροι από τους κακούς μικροοργανισμούς.

Όταν οι κακοί υπερισχύουν αριθμητικά, τότε το φαινόμενο αυτό το ονομάζουμε δυσβίωση και έχει συνδεθεί με μια σειρά ανεπιθύμητων επιδράσεων.

Όταν οι καλοί υπερισχύουν των κακών μικροοργανισμών, τότε το φαινόμενο αυτό το ονομάζουμε συμβίωση. Αυτή είναι και η επιθυμητή κατάσταση που θέλουμε να πετύχουμε.

Η διαταραχή της ισορροπίας του μικροβιώματος, δηλαδή η δυσβίωση, έχει αποδειχτεί ότι συνδέεται με παθολογικές καταστάσεις και διαταραχές.

Ωστόσο, οι ακριβείς μηχανισμοί αυτής της σύνδεσης παραμένουν ένα αναπάντητο ερώτημα και αντικείμενο σύγχρονων ερευνών.

Οι παθήσεις που συνδέονται την ισορροπία του μικροβιώματος

Υπάρχουν δεκάδες παθήσεις που έχει αποδειχθεί ότι προκαλούνται λόγω αλλαγών στο μικροβίωμά μας.

Μερικές από αυτές είναι:

• Φλεγμονώδη νόσο του εντέρου
• Παχυσαρκία
• Καρδιαγγειακές παθήσεις
• Διαβήτης
• Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ψωρίαση, αυτισμός, κ.ά.
• Κατάθλιψη
• Νευρολογικές διαταραχές, όπως νόσος Πάρκινσον, νόσος Αλτσχάιμερ
• Καρκίνος
• Αλλεργίες

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το εντερικό μικροβίωμα;

Ορισμένοι από τους παράγοντες που επιδρούν στη μορφή και λειτουργικότητα του εντερικού μικροβιώματος είναι:

• Περιβάλλον
• Διατροφή
• Τρόπος ζωής (άθληση, κάπνισμα, στρες)
• Φαρμακευτική αγωγή (ειδικά η χρήση αντιβιοτικών)
• Ασθένειες και ειδικά τα χρόνια νοσήματα
• Ορμονικές αλλαγές
• Γήρανση

Πώς βοηθά το μικροβίωμα τον ανθρώπινο οργανισμό

Το μικροβίωμα είναι υπεύθυνο για την παραγωγή διαφόρων ενζύμων για τις διαδικασίες πέψης και απορρόφησης τροφών ( π.χ. συμμετοχή στην ρύθμιση του μεταβολισμού των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και λιπών, ρύθμιση της απορρόφησης μικροθρεπτικών στοιχείων όπως ο σίδηρος).

Συγκεκριμένα βοηθούν για:

• Τη σύνθεση βιταμινών (βιταμίνη Κ, βιταμίνες συμπλέγματος Β)
• Την παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου (SGFA) που είναι η κύρια πηγή ενέργειας για τα κύτταρα του παχέος εντέρου αλλά και ορισμένων βακτηρίων.
• Τη μετατροπή των χολικών οξέων που εκκρίνονται από το ήπαρ, για την σωστή πέψη των πρωτεϊνών και των λιπιδίων.
• Την παραγωγή αντιμικροβιακών και αντιμηκυτιασικών ουσιών, που είναι απαραίτητες για την τοπική άμυνα του εντερικού σωλήνα.
• Τη ρύθμιση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού
• Τη ρύθμιση του pH (πεχά) στο γαστρεντερικό σωλήνα.
• Την ενίσχυση του μεταβολισμού των διαφόρων καρκινογόνων ουσιών της διατροφής καθώς και των φαρμακευτικών ουσιών κ.ά.

Πώς μπορούμε να επηρεάσουμε το μικροβίωμα του εντέρου

Η ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άθληση, η αποφυγή άσκοπης χρήσης αντιβιοτικών, η εύρεση αποτελεσματικών τρόπων διαχείρισης του άγχους, είναι ορισμένες μόνο από τις τακτικές που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να διατηρήσουμε ένα υγιές μικροβίωμα.

Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά τη διατροφή, η χρήση πρεβιοτικών και προβιοτικών (όχι από συμπληρώματα διατροφής, αλλά από φυσικές τροφές), έχει αποδειχτεί ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη της πολυπόθητης μεταβολικής ομοιόστασης και στη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Βασικές πηγές πρεβιοτικών είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, ενώ τα προβιοτικά, βρίσκονται σε προϊόντα ζύμωσης όπως είναι το ζωντανό γιαούρτι, το τουρσί κ.ά..

Σε κατάλληλες ποσότητες, αυτά τα πρόσθετα μικρόβια μπορούν να συνδράμουν στη διατήρηση ή και την επαναφορά της ισορροπίας της εντερικής χλωρίδας.

Η δίαιτα μικροβιώματος

Υπάρχει και ειδική δίαιτα του μικροβιώματος, η οποία είναι ένα πρόγραμμα που αποτελείται από 3 φάσεις και στοχεύει στην απώλεια βάρους μέσω της αποκατάστασης της υγείας του εντέρου.

Εκτός από την κατανάλωση και την αποφυγή ορισμένων τροφίμων, η δίαιτα μικροβιώματος περιλαμβάνει επιπλέον συστάσεις.

Σε αρχάριους, η δίαιτα ενθαρρύνει την προσκόλληση σε βιολογικά τρόφιμα και την αποφυγή χημικών ουσιών σε μη φυσικά οικιακά καθαριστικά και προϊόντα προσωπικής φροντίδας.

Ενθαρρύνεται επίσης να χρησιμοποιούμε ένα καλό φίλτρο νερού. Αυτό πιστεύεται ότι βελτιώνει την υγεία του εντέρου μειώνοντας τον αριθμό των τοξινών, φυτοφαρμάκων και ορμονών που εκτίθεται στο σώμα.

Επιπλέον, η δίαιτα συνιστά διάφορα συμπληρώματα ως έναν τρόπο να μειωθεί η φλεγμονή, να αφαιρεθούν τα ανθυγιεινά βακτήρια και να ενισχυθεί το έντερο.

Επίσης προτείνεται η αποφυγή κατάχρησης ορισμένων φαρμάκων, όπως τα αντιβιοτικά, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και τους αναστολείς της αντλίας πρωτονίων, που μπορεί να διαταράξουν την ισορροπία των βακτηρίων του εντέρου.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις