Ποιες πολύ σοβαρές παθήσεις προκαλεί η υπερβολική άσκηση;

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε εμπειρία από γυμναστές που φωνάζουν να κάνουμε ακόμα πιο σκληρή άσκηση, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τα όριά μας.

Ωστόσο, ακόμη και μία πολύ έντονη προπόνηση μπορεί να προκαλέσει ραβδομυόλυση. Είναι χαρακτηριστικό το περιστατικό της ανδρικής ομάδας λακρός του Πανεπιστημίου Tufts στη Μασαχουσέτη, της οποίας 9 από τα 45 μέλη, μετά από εξαντλητική προπόνηση έπαθαν ραβδομυόλυση και χρειάστηκαν νοσηλεία.

Η ραβδομυόλυση προκαλείται όταν ο μυϊκός ιστός διασπάται και απελευθερώνει πρωτεΐνες και άλλες ουσίες στο αίμα.

Η διαδικασία αυτή μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική βλάβη και ανεπάρκεια, επικίνδυνους καρδιακούς ρυθμούς, επιληπτικές κρίσεις, ακόμη και θάνατο.

Τα σημαντικότερα συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι μπορεί να αναπτύσσετε τη νόσο είναι τα σκούρα κόκκινα ή καφέ ούρα και ο έντονος μυϊκός πόνος σε κατάσταση ηρεμίας που επιμένει μετά από αρκετές ημέρες.

Η ραβδομυόλυση δεν είναι συχνή πάθηση, αλλά υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι σε κάποιες περιπτώσεις εκδηλώνεται πιο συχνά.

Μια μελέτη του 2021 που εξέτασε τα αναφερόμενα περιστατικά από το 2000 έως το 2019, διαπίστωσε δεκαπλάσια αύξηση των νοσοκομειακών επισκέψεων στις ΗΠΑ μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης δεκαετίας που μελετήθηκε.

Η πιο συχνή αιτία, όπως συμπέραναν, ήταν η έντονη προπόνηση, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί και από τραύμα στους μυς από πτώση ή από έγκαυμα.

Εκείνοι που διέτρεχαν τον υψηλότερο κίνδυνο ήταν οι νεαροί άνδρες.

Η ραβδομυόλυση είναι επίσης πιο συχνή σε άτομα με δρεπανοκυτταρική νόσο, μια γενετική διαταραχή του αίματος.

Οι γιατροί και οι ερευνητές επισημαίνουν ότι μπορεί να είναι παράγοντες κινδύνου η δημοτικότητα των έντονων προπονήσεων, όπως συμβαίνει στο CrossFit, η έντονη αθλητική προπόνηση όλο το χρόνο, και οι προπονητές που πιέζουν πιο σκληρά τους ασκούμενους.

Η αύξηση της δυσκολίας των προπονήσεών σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, η διατήρηση της ενυδάτωσης πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση και η παρακολούθηση του καρδιακού σας ρυθμού, μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή της πάθησης.

Τι αυξάνει τον κίνδυνο ραβδομυόλυσης

Δυστυχώς, δεν υπάρχει τρόπος για να καταλάβετε αν πιέζετε τον εαυτό σας τόσο πολύ που είναι πιθανό να αναπτύξετε ραβδομυόλυση ενώ γυμνάζεστε.

Ωστόσο, συμπτώματα έντονα όπως ο πόνος, η ναυτία και η μυϊκή αδυναμία, σημαίνουν ότι το παρακάνετε, λέει η Abbi Lane, επίκουρη καθηγήτρια Εφαρμοσμένης Επιστήμης της Άσκησης στη Σχολή Κινησιολογίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.

Η κατάσταση συνδέεται συχνότερα με την άρση βαρών, λένε ορισμένοι γιατροί, αλλά μπορεί να προκύψει από οποιαδήποτε παρατεταμένη, υψηλής έντασης άσκηση.

Η φυσιολογική άσκηση δεν θα σας θέσει σε κίνδυνο για ραβδομυόλυση, λέει ο Adam S. Lepley, επίκουρος καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Έρευνας Απόδοσης του Μίσιγκαν στη Σχολή Κινησιολογίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Ο κίνδυνος προέρχεται από την «υπερβολική σωματική άσκηση», λέει.

Κάποιος που δεν γυμνάζεται και κάνει ένα έντονο, υψηλού επιπέδου μάθημα σπιν μιας ώρας, μπορεί να κινδυνεύει επειδή είναι μια μεγάλη αλλαγή για το σώμα του, ενώ κάποιος με υψηλότερο επίπεδο φυσικής κατάστασης έχει υψηλότερο όριο, λέει η Dr. Kelly Estes, ιατρός Επειγόντων Περιστατικών και Αθλητίατρος στην Cleveland Clinic.

Η πάθηση πιθανώς υποεκτιμάται επειδή οι άνθρωποι δεν πηγαίνουν πάντα σε γιατρό όταν έχουν πιο ήπια συμπτώματα, λέει ο Estes.

Ορισμένα άτομα με γενετικές παθήσεις όπως η μυϊκή δυστροφία Duchenne κινδυνεύουν επίσης περισσότερο να αναπτύξουν ραβδομυόλυση, καθώς και άτομα με ορισμένες μεταβολικές ή μιτοχονδριακές παθήσεις.

Πρόληψη και θεραπεία της ραβδομυόλυσης

Μερικές προφυλάξεις μπορούν να βοηθήσουν να αποφύγετε τη ραβδομυόλυση.

Βεβαιωθείτε ότι πίνετε αρκετό νερό και ότι τα ούρα σας είναι ανοιχτοκίτρινα. Η παρακολούθηση του καρδιακού σας ρυθμού κατά τη διάρκεια της προπόνησης μπορεί να είναι χρήσιμη, λέει η Lane.

Ξεκινήστε με μέτρια ζώνη έντασης (δουλέψτε στο 60% του μέγιστου καρδιακού σας ρυθμού) και σιγά-σιγά ανεβείτε στην προπόνηση σε υψηλότερα επίπεδα έντασης.

Η εκγύμναση πάνω από το 85% του μέγιστου καρδιακού σας ρυθμού μπορεί να βελτιώσει τη φυσική σας κατάσταση, αλλά πρέπει να γίνεται με προσοχή, λέει η Lane.

Οι γιατροί μπορούν να διαγνώσουν τη ραβδομυελίτιδα εξετάζοντας το αίμα σας για τα επίπεδα κινάσης της κρεατίνης ή CPK, ένα ένζυμο που διαρρέει στην κυκλοφορία του αίματος όταν οι μύες έχουν υποστεί βλάβη.

Η ραβδομυόλυση μπορεί επίσης να διαγνωστεί με μια εξέταση ούρων για τα επίπεδα της μυοσφαιρίνης, μιας άλλης πρωτεΐνης που απελευθερώνεται όταν οι μύες διασπώνται.

Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει τη χορήγηση ενδοφλέβιου ορού. Οι ακραίες περιπτώσεις που οδηγούν σε νεφρική βλάβη μπορεί να απαιτούν αιμοκάθαρση.