Πώς ο εγκέφαλος αναδιοργανώνεται πλήρως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Επιστήμονες κατέγραψαν για πρώτη φορά τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλο της γυναίκας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και ορισμένες από τις αλλαγές διαρκούν όχι μόνο για μερικούς μήνες, αλλά για πολλά χρόνια.

Είναι δεδομένο ότι η εγκυμοσύνη αλλάζει όλο το σώμα της γυναίκας και επηρεάζει τα πάντα, από τη βιολογική ηλικία, τις αισθήσεις, όπως την οσμή, μέχρι και τη σύνθεση του εγκεφάλου.

Τώρα, οι επιστήμονες έχουν καταγράψει λεπτομερώς την τεράστια αναδιοργάνωση του εγκεφάλου που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με τη βοήθεια μαγνητικών τομογραφιών.

Οι ερευνητές κατάφεραν για πρώτη να απεικονίσουν τις νευρωνικές αλλαγές στον εγκέφαλο μιας μέλλουσας μητέρας, κάνοντας μαγνητικές τομογραφίες ακριβείας κάθε λίγες εβδομάδες, ξεκινώντας από πριν από τη σύλληψη και φτάνοντας μέχρι και τα δύο χρόνια μετά τον τοκετό.

Στη μελέτη συμμετείχε μία υγιής 38χρονη γυναίκα, η οποία συνέλαβε το πρώτο της παιδί μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Η γυναίκα υποβλήθηκε σε μια σειρά από 26 εγκεφαλικές σαρώσεις και εξετάσεις αίματος για την παρακολούθηση των ορμονικών αλλαγών καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Έτσι, οι  επιστήμονες μπόρεσαν να παρακολουθήσουν με λεπτομέρειες τις αλλαγές που συνέβαιναν στον εγκέφαλο.

Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι όσο προχωρά η εγκυμοσύνη, υπάρχει μια σταθερή μείωση της φαιάς ουσίας (του “ρυτιδωμένου” εξωτερικού τμήματος του εγκεφάλου) καθώς και μια βραχύβια κορύφωση της νευρικής συνδεσιμότητας προς το τέλος του δεύτερου τριμήνου.

Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Neuroscience, όπου οι ειδικοί διατύπωσαν τη θεωρία ότι «η προσωρινή αύξηση της λευκής ουσίας βαθύτερα στον εγκέφαλο, καθώς και η μείωση της φαιάς ουσίας, ενδέχεται να υποδηλώνουν ότι ο εγκέφαλος μπορεί να παρουσιάζει νευροπλαστικότητα ως απάντηση στις συμπεριφορικές προσαρμογές που είναι απαραίτητες για τη γονική μέριμνα».

Οι αλλαγές μπορεί ενδεχομένως να είναι ένα σημάδι ότι ο εγκέφαλος «τελειοποιεί» τα κυκλώματά του και εξειδικεύεται, όπως κάνει ο ανθρώπινος εγκέφαλος κατά τη διάρκεια της εφηβείας, με ορισμένες από τις αλλαγές να επιμένουν ακόμη και για πολύ καιρό μετά τον τοκετό.

Η καθηγήτρια Emily Jacobs, ερευνήτρια της μελέτης στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα, εξήγησε ότι «ο μητρικός εγκέφαλος υφίσταται αυτή τη χορογραφημένη αλλαγή κατά τη διάρκεια της κύησης και είμαστε επιτέλους σε θέση να παρατηρήσουμε τη διαδικασία σε πραγματικό χρόνο».

Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Laura Pritschet, δήλωσε πως «το 85% των γυναικών βιώνουν την εγκυμοσύνη μία ή περισσότερες φορές κατά τη διάρκεια της ζωής τους και περίπου 140 εκατομμύρια γυναίκες μένουν έγκυες κάθε χρόνο» και πρόσθεσε ότι ήθελε να «καταρρίψει το δόγμα» που υπάρχει γύρω από την ευθραυστότητα της γυναίκας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Η ίδια δηλώνει ότι ελπίζει, επίσης, ότι η έρευνα θα συμβάλει «στην εμβάθυνση της συνολικής κατανόησης του ανθρώπινου εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης και της διαδικασίας γήρανσής του».

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα τα ερευνητικά δεδομένα μπορεί να συμβάλουν σε μελλοντικές μελέτες που θα εμβαθύνουν στην κατανόηση του κινδύνου μιας γυναίκας να εμφανίσει κατάθλιψη μετά τον τοκετό, δηλαδή επιλόχεια κατάθλιψη, η οποία στατιστικά επηρεάζει περίπου μία στις πέντε γυναίκες.

«Υπάρχουν πλέον εγκεκριμένες από τον FDA θεραπείες για την κατάθλιψη μετά τον τοκετό, δήλωσε η Pritschet, αλλά η έγκαιρη ανίχνευση παραμένει άγνωστη. «Όσο περισσότερα μαθαίνουμε για τον εγκέφαλο της μητέρας, τόσο περισσότερες πιθανότητες θα έχουμε να προσφέρουμε ανακούφιση», καταλήγει η ίδια.