Πόσο χρονών είναι το συκώτι σας; Εξέταση εντοπίζει την ηλικία στα ζωτικά όργανα

Όσον αφορά την ηλικία, είμαστε όσο αισθανόμαστε, λέει ένα ρητό.

Ωστόσο, μια νέα έρευνα υποδεικνύει ότι μπορεί κάποιος να είναι τόσο μεγάλος ηλικιακά, όσο είναι και το πιο γερασμένο ζωτικό του όργανο.

Μπορούμε όμως να υπολογίσουμε την ηλικία του κάθε οργάνου ξεχωριστά;

Σύμφωνα με όσα δημοσιεύει η επιστημονική επιθεώρηση Nature, επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ανέπτυξαν μια απλή, βασισμένη σε εξετάσεις αίματος μέθοδο, για τη μέτρηση της ταχύτητας γήρανσης σε μεμονωμένα όργανα, όπως η καρδιά και ο εγκέφαλος.

Όταν ένα όργανο είναι σημαντικά γηραιότερο από την πραγματική ηλικία ενός ατόμου, ο κίνδυνος θανάτου και ασθενειών που σχετίζονται με αυτό εκτοξεύεται, σύμφωνα με την ίδια έρευνα.

Τα ευρήματα της μελέτης είναι συναρπαστικά, λέει ο Daniel Belsky, επιδημιολόγος στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Mailman του Πανεπιστημίου Κολούμπια και σύμβουλος για πολλές εταιρείες που επικεντρώνονται στη γήρανση και τη μακροζωία.

«Τουλάχιστον τα πρώτα δεδομένα από τη μελέτη, υποδηλώνουν ότι οι μετρήσεις της γήρανσης του κάθε οργάνου ξεχωριστά, είναι σημαντικές για τους ασθενείς», σχολιάζει ο ίδιος.

Ποιες ασθένειες προκαλούν τα γερασμένα όργανα

Η γήρανση αποτελεί βασικό παράγοντα για μερικούς από τους μεγαλύτερους «δολοφόνους» του ανθρώπου, όπως ο διαβήτης, η καρδιακή ανεπάρκεια, ο καρκίνος και η νόσος Αλτσχάιμερ.

Ο αριθμός των χρόνων που ζούμε, δηλαδή η χρονολογική μας ηλικία, παρέχει κάποιες πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο που διατρέχουμε για αυτές τις ασθένειες.

Αλλά για να βελτιωθούν αυτές τις προβλέψεις, οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να αναπτύξουν μετρήσεις της «βιολογικής ηλικίας» που αντικατοπτρίζουν καλύτερα τη φθορά του οργανισμού μας.

Αυτές οι μετρήσεις περιλαμβάνουν την παρακολούθηση των χημικών αλλαγών στο DNA κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου και την παρακολούθηση της σύνθεσης των μικροβίων στο έντερο.

Οι περισσότερες από αυτές τις προσεγγίσεις δεν λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι τα επιμέρους όργανα συσσωρεύουν προβλήματα με διαφορετικούς ρυθμούς, λέει ο Tony Wyss-Coray, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και συνσυγγραφέας της νέας μελέτης.

Εν τω μεταξύ, οι υπάρχουσες μέθοδοι για τη μελέτη μεμονωμένων οργάνων, όπως οι βιοψίες ιστών, μπορεί να είναι δυσνόητες ακόμα και για τους γιατρούς ή ακριβές.

Για να καταλήξουν σε μια πρακτική, μέτρηση της γήρανσης των οργάνων, ο Wyss-Coray και οι συνεργάτες του συνέταξαν έναν κατάλογο πρωτεϊνών που είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένες, και επομένως είναι πιθανό να έχουν σχετικές λειτουργίες, σε καθένα από 11 σημαντικά όργανα, όπως:

• η καρδιά,
• ο εγκέφαλος,
• οι νεφροί,
• το συκώτι και
• το πάγκρεας.

Στη συνέχεια, μέτρησαν τα επίπεδα αυτών των πρωτεϊνών σε δείγματα αίματος από περισσότερους από 1.000 υγιείς ανθρώπους ηλικίας από 27 έως 104 ετών.

Η τροφοδότηση αυτών των πληροφοριών σε αλγόριθμους μηχανικής μάθησης έδωσε στην ομάδα πρωτεϊνικές υπογραφές π.χ. για μια τυπική καρδιά 55 ετών ή ένα συκώτι 75 ετών.

Στη συνέχεια οι ερευνητές εξέτασαν δείγματα αίματος από συνολικά περισσότερους από 5.500 ανθρώπους από πέντε προηγούμενες ιατρικές μελέτες, για να ελέγξουν αν τα όργανά τους γερνούσαν πιο γρήγορα ή πιο αργά από το αναμενόμενο.

Οι πρωτεϊνικές υπογραφές από αυτή την ομάδα, η οποία αποτελούνταν κυρίως από ηλικιωμένους λευκούς ενήλικες, αποκάλυψαν ότι περίπου το ένα πέμπτο των ανθρώπων είχε ένα όργανο που φαινόταν σημαντικά μεγαλύτερο από τη χρονολογική του ηλικία και σχεδόν το 2% είχε επιταχυνόμενη γήρανση σε δύο ή περισσότερα όργανα.

Η προχωρημένη γήρανση ορισμένων οργάνων συνδέθηκε με συγκεκριμένες καταστάσεις υγείας.

Ποια νόσο προκαλεί ποιο όργανο

Για παράδειγμα, τα άτομα με υπέρταση ή διαβήτη είχαν νεφρούς που εμφανίζονταν κατά μέσο όρο περίπου 1 έτος μεγαλύτερα από τη χρονολογική τους ηλικία.

Η νόσος Αλτσχάιμερ συσχετίστηκε με σημάδια επιταχυνόμενης γήρανσης σε σχεδόν όλα τα όργανα που μελέτησε η ομάδα, ένα εύρημα που μπορεί να αντανακλά την ευαισθησία του εγκεφάλου σε βλάβες σε άλλα μέρη του σώματος, σημειώνει η Wyss-Coray.

Ορισμένες από τις μελέτες παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες για χρόνια μετά τις αρχικές εξετάσεις αίματος, ώστε οι ερευνητές να μπορούν επίσης να εξετάσουν αν η βιολογική ηλικία των οργάνων ενός ατόμου προέβλεπε μελλοντικά προβλήματα υγείας.

Βεβαίως, η επιτάχυνση της γήρανσης σχεδόν σε οποιοδήποτε από τα όργανα σχετιζόταν με υψηλότερο κίνδυνο θανάτου για τα επόμενα 15 χρόνια, ενώ αρκετές ασθένειες συνδέονταν με τη γήρανση συγκεκριμένων οργάνων.

Για παράδειγμα, 4 επιπλέον χρόνια ηλικίας της καρδιάς υπερδιπλασίαζαν τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας, ενώ η μεγαλύτερη ηλικία του εγκεφάλου συνδεόταν με αυξημένη πιθανότητα μελλοντικής γνωστικής έκπτωσης.

Πρόληψη μέσω της μέτρησης της ηλικίας των οργάνων

Μια εύκολη μέτρηση της γήρανσης των οργάνων θα μπορούσε να επιτρέψει στους γιατρούς να προβλέψουν ποιος κινδυνεύει από ποιες ασθένειες, ίσως αρκετά εγκαίρως για να τις προλάβουν, λέει ο Wyss-Coray, ο οποίος αναφέρεται ως εφευρέτης σε αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που σχετίζεται με τη νέα τεχνική και έχει συνιδρύσει εταιρείες που παρακολουθούν τις πρωτεΐνες του αίματος στη γήρανση και τις ασθένειες.

Η προσέγγιση θα μπορούσε επίσης να είναι χρήσιμη στην κλινική έρευνα, καθώς όπως λέει ο ίδιος, θα μπορούσε να γίνει ακόμη και μέτρηση των αποτελεσμάτων των φαρμάκων ή να αποκαλυφθούν ποιες αλλαγές μπορούν να γίνουν στον τρόπο ζωής που σχετίζονται με τη γήρανση συγκεκριμένου οργάνου.

Ο Wyss-Coray συμφωνεί ότι η μέθοδος χρειάζεται περαιτέρω επικύρωση με μεγαλύτερης κλίμακας μελέτες και λέει ότι η ομάδα του σχεδιάζει να εκτελέσει τις αναλύσεις της με δεδομένα από δεκάδες χιλιάδες άτομα από τη βρετανική βιοτράπεζα.

Θέλει επίσης να επαναλάβει τα ευρήματα σε ποντίκια και να χρησιμοποιήσει τα ζώα για να διερευνήσει λεπτομερέστερα τις πιθανές συνδέσεις μεταξύ συγκεκριμένων πρωτεϊνών και γήρανσης οργάνων.