Πρόληψη και αντιμετώπιση καρκίνου: Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να μείνει ουραγός της ΕΕ

Την ανάγκη για πολιτικές ισότιμης πρόσβασης στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) συζήτησαν αρμόδιοι φορείς στο πλαίσιο 5^ου Ετήσιου Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τον Καρκίνο που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα και την Τρίτη στις Βρυξέλλες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία θανάτου και υπεύθυνος για σχεδόν το ένα πέμπτο των θανάτων παγκοσμίως.

Ωστόσο, περισσότερο από το 40% των περιστατικών καρκίνου θα μπορούσε να προληφθεί, μέσω της έγκαιρης διάγνωσης και της πιο έγκαιρης παροχής αποτελεσματικών θεραπειών.

Παράλληλα, εδώ και χρόνια υπάρχουν εμβόλια τα οποία προλαμβάνουν αρκετούς τύπους καρκίνου, όπως το εμβόλιο για τον ιό HPV, το οποίο προλαμβάνει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά και συγκεκριμένους τύπους καρκίνου κεφαλής και τραχήλου, αιδοίου, πέους κ.ά.

Παρόλο που τις τελευταίες δεκαετίες έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στον τομέα της πρόληψης και αντιμετώπισης του καρκίνου, οι ειδικοί, όπως αναφέρθηκε στο Φόρουμ, εκτιμούν ότι μπορούν να γίνουν πολλά περισσότερα από τα κράτη-μέλη, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα άτομα με καρκίνο σε όλη την ΕΕ να έχουν μεγαλύτερα ποσοστά επιβίωσης και καλή ποιότητα ζωής.

Αυτοί άλλωστε είναι και δύο από τους πρωταρχικούς στόχους του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Καταπολέμηση του Καρκίνου (EBCP) που ξεκίνησε το 2021.

Ως εκ τούτου, στην εκδήλωση με τίτλο «Patients, Policies, Plans: is Europe on track to beat cancer?» (Ασθενείς, πολιτικές, σχέδια: είναι η Ευρώπη σε καλό δρόμο για να νικήσει τον καρκίνο;) τονίστηκε η ανάγκη να συζητηθεί η πρόοδος του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου και να επισημανθεί πού βρισκόμαστε σήμερα, πού θέλουμε να πάμε και κατά πόσο το σχέδιο είναι κατάλληλο για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων για μείωση των θανάτων από καρκίνο έως 30% έως το 2030.

Ισότιμη πρόληψη και θεραπεία για τον καρκίνο στις χώρες της ΕΕ

«Η αντιμετώπιση του καρκίνου θα πρέπει να είναι στις πρώτες προτεραιότητες της κάθε χώρας. Η κάθε μία θα πρέπει οπωσδήποτε να έχει Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο και μάλιστα να το επικαιροποιεί ανάλογα με τις ανάγκες και τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα που υπάρχουν», ανέφερε στην αρχή της ομιλίας του ο Cristian-Silviu Busoi από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα της Ρουμανίας.

Διευκρινίζεται ότι τα τελευταία χρόνια η Ρουμανία έχει βρεθεί στο παγκόσμιο προσκήνιο, καθώς οι πολιτικές που έχει σχεδιάσει και εφαρμόσει, έχουν αυξήσει εντυπωσιακά τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο στη χώρα.

«Στον καρκίνο του πνεύμονα, για παράδειγμα, δεν έχει δοθεί η σημασία που του αξίζει. Περίπου το 70% των ασθενών διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο, διότι δεν υπάρχουν εθνικά προγράμματα πρόληψης, όπως π.χ. αυτά του καρκίνου του μαστού», τόνισε ο ευρωβουλευτής.

«Πρόληψη και πρώιμη διάγνωση του καρκίνου για μία χώρα σημαίνει μεσοπρόθεσμα οικονομία στον προϋπολογισμό για την υγεία», εξηγεί από την πλευρά του ο Thomas Hofmarcher, Ερευνητής-Διευθυντής στο Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας της Σουηδίας.

Κι αυτό διότι μπορεί μία χώρα να επενδύσει μερικά χρόνια στην πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση με δωρεάν προγράμματα για τους πολίτες, όμως πέρα από έναν πολύ πιο υγιή πληθυσμό, θα έχει και λιγότερα έξοδα για νοσηλείες, φάρμακα, χειρουργεία που χρειάζονται τα άτομα με καρκίνο κ.λπ.

Εξάλλου τα αποτελέσματα από τις εθνικές επενδύσεις στην υγεία έχουν φανεί από τα συγκριτικά δεδομένα πολλών χωρών.

«Η Βιέννη και η Μπρατισλάβα, μπορεί να είναι δύο γειτονικές πόλεις, αλλά ανήκουν σε διαφορετικές χώρες. Η πρώτη έχει επενδύσει ώστε οι πολίτες να έχουν πρόσβαση στην δωρεάν πρόληψη και θεραπεία, ενώ η δεύτερη όχι. Ως εκ τούτου, τα ποσοστά επιβίωσης και η ποιότητα ζωής των ασθενών, είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση στη Βιέννη», σχολιάζει ο κ. Hofmarcher.

Βέβαια, σημαντικό για τη δημιουργία και την εφαρμογή ενός σχεδίου δράσης για τον καρκίνο, είναι το μητρώο ασθενών, όπως εξηγεί ο ίδιος, δηλαδή η λεπτομερής καταγραφή των ασθενών.

Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη, η οποία δεν έχει κεντρικό μητρώο ασθενών με καρκίνο.

Η Ελλάδα εξαφάνισε 3 φορές το ευρωπαϊκό κονδύλι για τη δημιουργία μητρώου καρκίνου

Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Συρίγο, καθηγητή Ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, διευθυντή πνευμονολογικής κλινικής στο Νοσοκομείο «Σωτηρία», ο οποίος μάλιστα βρίσκεται στην 1^η θέση στη σειρά κατάταξης των ογκολόγων της Ελλάδας (AD Scientific Index 2023) «το μητρώο ασθενούς είναι απαραίτητο για να μπορεί μία χώρα να δημιουργήσει και να εφαρμόσει σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου».

Μάλιστα, ο ίδιος αναφέρει ότι στο παρελθόν «εξαφανίστηκε» όχι, μία, αλλά τρεις φορές το κονδύλι που είχε πάρει η Ελλάδα από την ΕΕ για τη δημιουργία μητρώου ασθενών με καρκίνο.

«Έχω υποφέρει στο παρελθόν, διότι πριν από το μνημόνιο, συμμετέχοντας σε μία επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφέρθηκε ότι η ΕΕ έχει πληρώσει 3 φορές την Ελλάδα για να γίνει αρχείο-μητρώο ασθενών με καρκίνο, δεν έγινε ποτέ και δεν πρόκειται να ξαναπληρώσει, διότι όποιος βάλει τέταρτη φορά την υπογραφή του για την Ελλάδα, θα πάει φυλακή. Όταν το μετέφερα αυτό στην Ελλάδα, το ΚΕΕΛΠΝΟ (ΕΟΔΥ σήμερα) μου έκανε μήνυση», λέει ο κ. Συρίγος.

Στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχουν οργανωμένα μητρώα ασθενών για καρκίνο.

«Υπάρχουν μικρά μητρώα τα οποία κατά κάποιο τρόπο λειτουργούν για τους ασθενείς. Πρώτα από όλα ο Επιστημονικός Σύλλογος των Παθολογοανατόμων έχει κάνει ένα εξαιρετικό αρχείο, το οποίο όμως σταματάει στη διάγνωση. Από εκεί και πέρα αυτή η ειδικότητα δεν εμπλέκεται. Εμείς στο “Σωτηρία} έχουμε κάνει ένα αρχείο που περιλαμβάνει 10.000 ασθενείς. Αλλά αυτά δεν μπορούν να επαφίονται στον εθελοντισμό και στην καλή πρακτική του καθενός» τονίζει ο έλληνας καθηγητής.

Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν γίνει άμεσα το μητρώο, η χώρα μας ενδέχεται να βρεθεί στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης και οι ασθενείς με καρκίνο να έχουν τη χειρότερη υγειονομική περίθαλψη.

«Είναι σημαντικό όλες οι χώρες να αποκτήσουν άμεσα στρατηγικές καταπολέμησης του καρκίνου, ώστε να αυξήσουν σημαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης των ασθενών. Και αυτό θα πρέπει να γίνει άμεσα, καθώς σε μερικούς μήνες έχουμε Ευρωεκλογές και κανείς δεν γνωρίζει αν θα εφαρμοστούν όσα επιχειρούνται και σχεδιάζονται να γίνουν τόσο χρόνια», ανέφερε ο Alexander Roediger, αναπληρωτής Αντιπρόεδρος, Επικεφαλής της Παγκόσμιας Πολιτικής για την Ογκολογία στη φαρμακευτική εταιρεία MSD.

Ωστόσο, όπως σπεύδει να διευκρινίσει ο κ. Συρίγος, «αν το μητρώο ξεκινήσει σε όλους τους πρωτοδιαγνωσμένους θέλει μία ολόκληρη γενιά για να ολοκληρωθεί, αν θα ξεκινήσει για όλους όσους παίρνουν τώρα θεραπεία, ίσως χρειαστούν 5 χρόνια».

Στην κορυφή της πρόληψης ο καρκίνος του μαστού

Ο τύπος καρκίνου που τα τελευταία χρόνια έχει τα καλύτερα αποτελέσματα είναι αυτός του μαστού.

Κι αυτό διότι υπάρχουν σημαντικές πρωτοβουλίες ενημέρωσης και πρόληψης τόσο από τους συλλόγους ασθενών σε όλη την Ευρώπη, όσο και από εθνικές πρωτοβουλίες που ακολούθησαν.

«Καθώς στις περισσότερες χώρες υπάρχει προληπτικός έλεγχος με δωρεάν μαστογραφία και άλλες ειδικές εξετάσεις, ο καρκίνος του μαστού μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση», ανέφερε κατά την τοποθέτησή της η Marzia Zambon, εκτελεστική διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Συλλόγου Ασθενών με Καρκίνο του Μαστού Europa Donna.

Μάλιστα, το προληπτικό πρόγραμμα δωρεάν εξετάσεων για τον καρκίνο του μαστού είναι το μόνο που έχει «τρέξει» και στη χώρα μας, ενώ σε αναμονή εδώ και περίπου ένα χρόνο είναι το πρόγραμμα για τη δωρεάν προληπτική εξέταση για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του εντέρου κ.ά.

Το συνέδριο διοργανώθηκε από την MSD, σε συνεργασία με την οργάνωση Ευρωπαϊκή Οργάνωση LuCE για τον Καρκίνο του Πνεύμονα, την Ευρωπαϊκή Ογκολογική Νοσηλευτική Εταιρεία (EONS), την Ένωση Ασθενών με Καρκίνο All.Can, τους Συλλόγους Ασθενών με Καρκίνο του Πεπτικού Συστήματος Ευρώπης και του Σουηδικού Ινστιτούτου Οικονομικών της Υγείας (IHE).