Πρώτα σε αγελάδες, τώρα σε γάτες – Πώς μάς πλησιάζει η γρίπη των πτηνών

Η γρίπη των πτηνών ήρθε για να μείνει, εκτιμούν ειδικοί από τις ΗΠΑ, καθώς ο ιός H5N1 που την προκαλεί πολλαπλασιάζεται στις αγελάδες και πλέον κυκλοφορούν δύο στελέχη του ιού στα θηλαστικά και στα πτηνά.

Αν και υπάρχουν μόνο 68 επιβεβαιωμένα κρούσματα σε ανθρώπους -κυρίως σε εργαζόμενους γαλακτοκομικών μονάδων-, οι αξιωματούχοι δημόσιας υγείας στις ΗΠΑ πιστεύουν ότι η γρίπη των πτηνών είναι πιθανότατα πιο διαδεδομένη.

Την περασμένη εβδομάδα, μια έκθεση των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ κατέγραψε τρία ασυμπτωματικά κρούσματα σε κτηνιάτρους που φρόντιζαν βοοειδή που δεν γνώριζαν ότι είχαν τον H5N1.

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι οι άνθρωποι που εργάζονται σε αγροκτήματα προσβάλλονται σποραδικά από τον ιό.

Αυτό που δεν έχει συμβεί ακόμη -και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι δεν έχει συμβεί ακόμη στην ιστορία του ιού- είναι η διαρκής μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να απέχουμε μόνο μερικές μεταλλάξεις από αυτό.

«Εάν ο ιός βρει έναν τρόπο να προσαρμοστεί και να αρχίσει να μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων, οι μολύνσεις στον γενικό πληθυσμό θα μπορούσαν να αυξηθούν εκθετικά μέσα σε μια νύχτα», λέει ο Scott Hensley, καθηγητής στο τμήμα μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας, ο οποίος κάνει έρευνα για την ανάπτυξη εμβολίου της γρίπης των πτηνών H5N1.

Φόβοι για μετάλλαξη της γρίπης των πτηνών

Βρισκόμαστε επίσης στη δίνη μιας από τις χειρότερες περιόδους γρίπης των τελευταίων ετών, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ενός νέου και πιο μεταδοτικού στελέχους της γρίπης των πτηνών.

Εάν δύο ιοί μολύνουν το ίδιο άτομο -ή ακόμα και βοοειδή- υπάρχει η πιθανότητα επανασύνδεσης ή ανακατανομής γονιδιακών τμημάτων που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν πιο μολυσματικό ιό.

Μια πανδημία δεν είναι αναπόφευκτη, λένε οι ειδικοί, αλλά διευκρινίζουν ότι προς το παρόν, η απειλή για τη δημόσια υγεία παραμένει χαμηλή. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κενά και καθυστερήσεις στην επιτήρηση και επικοινωνία της γρίπης των πτηνών. Και η εμφάνιση ενός νέου στελέχους, θα μπορούσε να δώσει στον ιό περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστεί στον άνθρωπο. Με αυτά τα δεδομένα, δείτε τι πρέπει να γνωρίζουμε για τον ιό και την εξάπλωσή του.

Τα στελέχη του ιού της γρίπης των πτηνών

Τον τελευταίο χρόνο το στέλεχος B3.13 της γρίπης των πτηνών κυκλοφορεί μεταξύ των κοπαδιών γαλακτοπαραγωγής, των άγριων πτηνών και των πουλερικών.

Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που μολύνθηκαν είχαν εκτεθεί σε άρρωστες αγελάδες, πτηνά ή πουλερικά και είχαν ήπια νόσηση με συμπτώματα όπως επιπεφυκίτιδα, ή κόκκινα και πρησμένα μάτια.

Ένα δεύτερο στέλεχος της γρίπης των πτηνών, γνωστό ως D1.1, εξαπλώθηκε πρόσφατα από άγρια πτηνά και πουλερικά σε αγελάδες στη Νεβάδα. Ένας εργαζόμενος σε γαλακτοκομείο στη Νεβάδα βρέθηκε στη συνέχεια θετικός σε αυτό το στέλεχος.

Η Seema S. Lakdawala, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα μικροβιολογίας και ανοσολογίας του Πανεπιστημίου Emory, λέει ότι εξεπλάγη από τη δεύτερη εξάπλωση της γρίπης των πτηνών στα βοοειδή.

«Νομίζω ότι οι περισσότεροι από εμάς θεωρούσαμε ότι επρόκειτο για ένα πολύ σποραδικό γεγονός. Αλλά αυτό σημαίνει ξεκάθαρα ότι υπάρχει μια συνεχής πιθανότητα οι ιοί των πτηνών να εξαπλωθούν στα βοοειδή», δήλωσε.

Το στέλεχος D1.1 ήταν υπεύθυνο για τον θάνατο ενός ασθενούς τον Ιανουάριο στη Λουιζιάνα.

Το άτομο αυτό ήταν άνω των 65 ετών με υποκείμενα νοσήματα και προσβλήθηκε από τον ιό από ένα σμήνος άγριων πτηνών στην αυλή του. Επίσης, ένα 13χρονο κορίτσι στον Καναδά είχε νοσήσει σοβαρά από το ίδιο στέλεχος πέρυσι και χρειάστηκε να νοσηλευτεί.

Καμία από αυτές τις περιπτώσεις δεν οδήγησε σε γνωστή μετάδοση σε άλλους ανθρώπους.

Αλλά και οι δύο είχαν ως αποτέλεσμα ο ιός να αποκτήσει αλλαγές κατά τη διάρκεια των λοιμώξεων που του επέτρεπαν να μολύνει ευκολότερα τα ανθρώπινα κύτταρα.

Γιατί ανησυχούν οι επιστήμονες για τη γρίπη των πτηνών στις γάτες

«Πρόκειται για μια σημαντική απειλή αυτή τη στιγμή», λέει ο Hensley. «Γνωρίζουμε ότι απέχει μόνο μία ή δύο μεταλλάξεις από το να προκαλέσει βαριά νόσηση. Και οι ιοί της γρίπης αποκτούν μεταλλάξεις συνεχώς», αναφέρει η δρ. Lakdawala.

Επί του παρόντος, η απειλή να κολλήσει ο μέσος πολίτης τη γρίπη των πτηνών παραμένει χαμηλή, εκτός αν πίνει φρέσκο γάλα, εργάζεται σε φάρμα ή χειρίζεται νεκρά πτηνά.

Οι γάτες κολλάνε, επίσης, για τη γρίπη των πτηνών και αρρωσταίνουν σοβαρά ή πεθαίνουν.

Ο Suresh Kuchipudi, κτηνίατρος, καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος λοιμωδών νοσημάτων και μικροβιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, ήταν ο κύριος συγγραφέας μιας μελέτης που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο, που τεκμηριώνει 10 οικόσιτες γάτες που πέθαναν από τον H5N1 στη Νότια Ντακότα.

Δεν ήταν σαφές πώς οι γάτες προσβλήθηκαν από τον ιό, αλλά ορισμένα από τα πτώματα είχαν γύρω τους φτερά πουλιών.

Ο Kuchipudi λέει ότι πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι οι γάτες μπορούν να μεταδώσουν τον ιό μεταξύ τους. Αυτό καθιστά θεωρητικά πιθανό ότι θα μπορούσαν να μολύνουν έναν άνθρωπο.

«Αυτό που κάνει την τρέχουσα κατάσταση πραγματικά διαφορετική είναι η δύναμη και η έκταση της μόλυνσης», λέει ο Kuchipudi. «Η ποσότητα του ιού που κυκλοφορεί και ο αριθμός των ζώων που έχουν μολυνθεί ταυτόχρονα είναι πολύ υψηλός».

Όσο περισσότερους ξενιστές μολύνει ο ιός τόσο πιο πιθανό είναι να μεταλλαχθεί, σημειώνει ο Kuchipudi. «Με κάθε νέο ξενιστή, οι πιθανότητες να πάρει τις μεταλλάξεις που απαιτούνται για τη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνονται πολύ μεγαλύτερες».

«Έτσι, αν αυτός ο ιός προκαλέσει πανδημία, πιθανότατα δεν θα είναι εξαιρετικά αργή, αλλά μία γρήγορη διαδικασία», καταλήγει ο Hensley.