Σοκ με 3.000 νεκρούς από μικρόβια που κολλάνε σε νοσοκομεία του ΕΣΥ κάθε χρόνο

Αντοχή-ρεκόρ καταγράφεται στην κλεμπσιέλλα της πνευμονίας (k. pneumoniae), με το ποσοστό αντοχής στα αντιβιοτικά καρβαπενέμες να ανέρχεται στο 72% στη χώρα μας, όταν το μέσο ευρωπαϊκό ποσοστό είναι μόλις 10,9%.

Τα στοιχεία ανακοίνωσε ο Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε χθες, Τετάρτη, με τίτλο «Επίκαιρα Θέματα Δημόσιας Υγείας».

Οι συμμετέχοντες ανέφεραν πως στην Ελλάδα κάθε χρόνο καταγράφονται λόγω της μικροβιακής αντοχής 20 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμού, 112.360 νοσηλευόμενοι ασθενείς υφίστανται λοιμώξεις που σχετίζονται με τη νοσηλευτική δομή.

Αυτό σημαίνει ότι πεθαίνουν κάθε χρόνο 2.000 με 3.000 άτομα από μικρόβια που κολλούν στα νοσοκομεία κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους. Η έρευνα, όπως ξεκαθάρισαν οι ειδικοί, αφορά μόνο τα δημόσια νοσοκομεία, καθώς δεν συμπεριλήφθηκαν ιδιωτικές κλινικές.

Το πρόβλημα οφείλεται εν μέρει στη μικροβιακή αντοχή και την υπερκατανάλωση αντιβιοτικών και ο ΕΟΔΥ έχει θέσει στόχο τη μείωσης της κατανάλωσης αντιβιοτικών κατά 27% έως το 2030.

Κατά τη διάρκεια ενημερωτικής συνάντησης, οι ειδικοί  επισήμαναν τη σοβαρότητα του προβλήματος, χαρακτηρίζοντάς το «διττό», καθώς εμφανίζει σταθερή αύξηση διαχρονικά και εντός των νοσοκομείων και έξω στην κοινότητα.

Ο κ. Χατζηχριστοδούλου επισήμανε ότι το 12% των ασθενών που εισάγονται σε νοσοκομεία έχουν ήδη προβληθεί από κάποιο μικρόβιο το οποίο μεταφέρουν σε άλλους ασθενείς, ανακοίνωσε τη δρομολόγηση σημαντικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Επίσης, ότι γιατροί και νοσηλευτές δεν τηρούν με ακρίβεια τα μέτρα καθαριότητας και έτσι μεταφέρουν τα μικρόβια.

Ως εκ τούτου «ξεκινάμε ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει την επιτήρηση των νέων εισαγωγών στα νοσοκομεία, μέτρα απομόνωσης για ασθενείς με πολυανθεκτικά στελέχη και εκπαίδευση του προσωπικού. Παράλληλα, σχεδιάζουμε εκστρατείες ενημέρωσης στην κοινότητα για τη σωστή χρήση των αντιβιοτικών», τόνισε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ.

Σοκαριστικά στοιχεία από τη μικροβιακή αντοχή

Η Δρ. Ξανθή Δεδούκου, Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος στο Τμήμα Μικροβιακής Αντοχής και Λοιμώξεων του ΕΟΔΥ, υπογράμμισε ότι η Ελλάδα καταγράφει τον υψηλότερο αριθμό θανάτων λόγω μικροβιακής αντοχής στην Ευρώπη, με 20 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού ετησίως.

Αυτό μεταφράζεται σε υψηλότερο αριθμό θανάτων σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και «υψηλότερο αριθμό χαμένων ετών ποιοτικής ζωής, που χάνονται λόγω αναπηρίας και πρόωρης απώλειας της ζωής από μικροβιακή αντοχή», ανέφερε.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι σε πρόσφατη μελέτη επιπολασμού των ανθεκτικών μικροβίων στα νοσοκομεία, διαπιστώθηκε ότι είχαν προσβληθεί από νοσοκομειακά παθογόνα, οι 12 στους 100 έλληνες ασθενείς που είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο για οποιοδήποτε λόγο.

Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι σχεδόν ο μισός, δηλαδή 6,8 στους 100 κατά μέσο όρο, που παρουσιάζουν τουλάχιστον μία νοσοκομειακή λοίμωξη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο 1 στους 3 ασθενείς έφερε τη λοίμωξη κατά την εισαγωγή του.

«Το 70% των λοιμώξεων που σχετίζονται με τη μικροβιακή αντοχή συνδέονται με τη φροντίδα υγείας, υποδεικνύοντας την επιτακτική ανάγκη περιορισμού των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων», τόνισε η κα. Δεδούκου.

Πρωταθλητές και στην κατανάλωση αντιβιοτικών

Ανησυχητικά είναι και τα δεδομένα της κατανάλωσης αντιβιοτικών. Σύμφωνα με τη Δρ. Γεωργία Κουρλαμπά, Επίκουρη Καθηγήτρια Μεθοδολογίας Έρευνας – Τεκμηριωμένης Νοσηλευτικής Πρακτικής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, «η κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα στην Ελλάδα ανέρχεται σε 26,7 ημερήσιες δόσεις ανά 1.000 κατοίκους, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου των 18,3».

Το πρόβλημα της υπερκατανάλωσης επιδεινώνεται από την έλλειψη συμμόρφωσης με βασικά μέτρα πρόληψης, όπως το πλύσιμο των χεριών στα νοσοκομεία.

Σοκαριστικά ήταν τα στοιχεία μελέτης που απέδειξε πως υπάρχει χαμηλό ποσοστό συμμόρφωσης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στα μέτρα πρόληψης των λοιμώξεων, και κυρίως στο πλύσιμο των χεριών.

«Πρόκειται για πρόβλημα που υποδηλώνει κακή νοοτροπία», σχολίασε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ κ. Χατζηχριστοδούλου, ενώ ο Καθηγητής Νίκος Σύψας, πρόσθεσε πως σε ορισμένα νοσοκομεία χωρών του εξωτερικού οι γιατροί ελέγχονται αυστηρά και υφίστανται ακόμη και ποινές στην περίπτωση μη τήρησης των μέτρων.

Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και οι θάνατοι ασθενών στα νοσοκομεία

Ο καθηγητής Νίκος Σύψας, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, χαρακτήρισε τη μικροβιακή αντοχή ως «σιωπηρή πανδημία», επισημαίνοντας ότι «2.000-3.000 θάνατοι ετησίως στην Ελλάδα οφείλονται σε ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις».

Παράλληλα, ανέφερε ότι η νέα ηγεσία του ΕΟΔΥ έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για την ευαισθητοποίηση και τη βελτίωση των πρακτικών στα νοσοκομεία. «Θέλουμε να σπάσουμε τη σιωπή», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Οι επιστήμονες επισήμαναν, επίσης, πως ο ΕΟΔΥ έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την πρόσληψη προσωπικού και συγκεκριμένα 90 ατόμων, τα οποία θα λάβουν ειδική επιμόρφωση ώστε να μπορούν να επιτηρούν τα μέτρα σε 55 νοσοκομεία σε όλη τη χώρα.

Στόχος είναι, μέσα σε τρία χρόνια, οι 12 ασθενείς με ενδονοσοκομειακή λοίμωξη ανά 100 εισαγωγές, να μειωθούν σε 9.

Επιπλέον, ο Οργανισμός σχεδιάζει τη δημιουργία μιας εφαρμογής που θα παρέχει στους γιατρούς εύκολη πρόσβαση σε οδηγίες για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων.

Σημαντική η απομόνωση των ασθενών στα νοσοκομεία

Οι ειδικοί τόνισαν ότι ο στόχος της μείωσης της κατανάλωσης αντιβιοτικών κατά 27% έως το 2030, σε σύγκριση με τα ποσοστά του 2019, απαιτεί συντονισμένες ενέργειες.

«Πρέπει να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη», δήλωσε η Δρ. Δεδούκου, επισημαίνοντας την ανάγκη για έγκαιρη μικροβιολογική ανίχνευση και απομόνωση των ασθενών.

Οι επιστήμονες σημείωσαν ότι αποτελεσματική βοήθεια στον περιορισμό του φαινομένου είναι η ιχνηλάτηση των ασθενών κατά την είσοδό τους στο νοσοκομείο και ο περιορισμός της επαφής τους με άλλους ασθενείς.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό καθώς δεν υπάρχουν απομονωμένοι θάλαμοι στα νοσοκομεία του ΕΣΥ. Λύση θα μπορούσε να αποτελέσει, η νοσηλεία των προσβεβλημένων ασθενών από την ίδια λοίμωξη, σε κοινούς θαλάμους.

Επίσης, η εφαρμογή τεκμηριωμένων πρακτικών και κατευθυντήριων οδηγιών, η εκπαίδευση του προσωπικού και η καλλιέργεια κουλτούρας πρόληψης αποτελούν βασικά βήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Ο Καθηγητής Σύψας υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων: «Η αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής δεν είναι υπόθεση μόνο των νοσοκομείων. Απαιτείται η εμπλοκή της κοινότητας και η συμμόρφωση όλων με τις κατευθυντήριες οδηγίες», κατέληξε ο ίδιος.