Στα άδυτα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων- “Μερικές φορές αισθανόμαστε ότι έχει χαθεί η μπάλα”

Τριανταένα επιλεγμένοι επιστήμονες, οι οποίοι αναμένεται να γίνουν 32 τις επόμενες μέρες, αποτελούν την εμπροσθοφυλακή στην αντιμετώπιση της επιδημίας κορονοϊού στην Ελλάδα. Η ομάδα αυτή αποτελεί την “Επιτροπή Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες” ή πιο σύντομα “Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων” και έχει επωμισθεί τον ιδιαίτερα σοβαρό ρόλο της γνωμοδότησης προς την κυβέρνηση ώστε να αποφασίσει τα μέτρα που λαμβάνει.

Παρόλ’ αυτά, η κατάσταση λόγω της έξαρσης της επιδημίας, δίνει την εντύπωση ότι η λειτουργία της επιτροπής στη σχέση της με την Κυβέρνηση έχει πλέον πολιτικοποιηθεί. Μάλιστα, δεν είναι τυχαία η αναφορά ανθρώπου που γνωρίζει καλά τα τεκταινόμενα της Επιτροπής ότι “μερικές φορές αισθανόμαστε σαν να ‘χει χαθεί η μπάλα”, μια έκφραση που έχει να κάνει με πολλές παραμέτρους.

Κυρίαρχη φυσιογνωμία και επικεφαλής στην εν λόγω επιτροπή θεωρείται ο Καθηγητής Λοιμωξιολογίας κ. Σωτήρης Τσιόδρας ο οποίος αποτελεί και τον επιστήμονα που έχει τακτική και άμεση επαφή με τον Πρωθυπουργό. Βέβαια κ. Τσιόδρας από την αρχής της λειτουργίας της επιτροπής αλλά και καθ᾽ όλο το διάστημα της εκδήλωσης του πρώτου κύματος, είχε κάνει σαφές πως οι τοποθετήσεις του αποτελούσαν μια συνολική τοποθέτηση των όσων διαμείβονταν στις συζητήσεις της επιτροπής.

Σταδιακά δε, αποσύρθηκε από το προσκήνιο, στη λογική ότι δεν θα έπρεπε να φαίνεται ως “μονοπρόσωπη” η επιτροπή και φυσικά να θεωρούνται τα λεγόμενα του μόνο δικές του προσεγγίσεις.

Σήμερα η Κυβέρνηση παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα, την αιφνιδιαστική ανατροπή του αφηγήματος περί υποδειγματικής αντιμετώπισης της επιδημίας κορονοϊού στην Ελλάδα, καθώς τα χιλιάδες κρούσματα και οι εκατοντάδες των θανάτων και των εισαγωγών σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας δείχνουν ότι η διαχείριση που γίνεται δεν είναι το ίδιο αποτελεσματική όπως το Μάρτιο. Μάλιστα, το Σάββατο, σημειώθηκε ο τραγικός αριθμός 108 θανάτων σε ένα 24ωρο, δηλαδή τα νοσοκομεία στην Ελλάδα κατέγραφαν σχεδόν πέντε θανάτους ανά μία ώρα.

Άπαντες χαρήκαμε με τα εύσημα κατά το πρώτο κύμα, λόγω της επιτυχίας, όλα πήγαν καλά. Όμως αν κάτι στραβώσει, ποιος θα επωμιστεί την ευθύνη τώρα;

Η παραπάνω εξέλιξη δείχνει πως τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ και μάλιστα σε μία περίοδο όπου βιώνουμε ένα δεύτερο lockdown, το οποίο όμως δεν φαίνεται να πείθει τόσο πολύ για την αξία του όπως το πρώτο της Άνοιξης. Μάλιστα τώρα τα πράγματα είναι πιο επικίνδυνα και παρά τα δραματικά στοιχεία διαπιστώνεται ότι τα μέτρα σε ένα σημαντικό ποσοστό δεν εφαρμόζονται.

Και επειδή το αφήγημα της επιτυχημένης πρώτης περιόδου δεν επαναλαμβάνεται, σίγουρα κάποια στιγμή θα αναζητηθούν -ίσως άδικα- ευθύνες για πολλά ζητήματα. “Άπαντες χαρήκαμε με τα εύσημα κατά το πρώτο κύμα, λόγω της επιτυχίας, όλα πήγαν καλά. Όμως αν κάτι στραβώσει, ποιος θα επωμιστεί την ευθύνη τώρα;” σημειώνεται χαρακτηριστικά από το ευρύτερο περιβάλλον ανθρώπων που γνωρίζουν τα τεκταινόμενα στην επιτροπή.

Χαρτογραφώντας την Επιτροπή

Εδώ αξίζει να κάνουμε μια αναφορά για το τι είναι και πως μπήκε στη ζωή μας η επιτροπή των εμπειρογνωμόνων. Να αναφέρουμε λοιπόν, ότι αρκετά νωρίς ο Υπουργός Υγείας διαβλέποντας ότι ο κορονοϊός δεν πρόκειται να προσπεράσει τη χώρα και σε συνεννόηση με τον Πρωθυπουργό, συγκρότησε με απόφασή ειδικές επιτροπές για τη διαχείριση της επικείμενης εισβολής του ιού στην Ελλάδα.

Αρχικά υπήρξαν διάφορες επιτροπές, όμως η πλέον σημαντική ήταν εκείνη που ορίστηκε στις 20 Φεβρουαρίου και προτού ακόμη επιβεβαιωθεί το πρώτο κρούσμα στη χώρα, η “Επιτροπή Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες”.

Η εν λόγω επιτροπή αρχικά αριθμούσε 26 μέλη τα οποία σταδιακά αυξήθηκαν στα 31, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες αναμένεται να προστεθεί και ένα ακόμη, ειδικευμένο σε θέματα ψυχιατρικής-ψυχολογίας.

Σχετικά με τη διαδικασία λειτουργίας να σημειώσουμε ότι η Επιτροπή συνεδριάζει τακτικά, μέσω τηλεδιασκέψεων, ήτοι σχεδόν κάθε δεύτερη μέρα ή ακόμη και κάποιες μέρες συνεχόμενα, κατόπιν σχετική πρόσκλησης από το Γενικό Γραμματέα Δημόσιας Υγείας, κ. Παναγιώτη Πρεζεράκο. Εκείνος καθορίζει την ατζέντα των θεμάτων με βάση την επικαιρότητα και φυσικά τα κελεύσματα του Πρωθυπουργού, όμως παράλληλα συζητούνται και θέματα που κάθε μέλος της επιτροπής με βάση την ειδίκευση και τον τομέα του παρουσιάζει.

Για τα περισσότερα ζητήματα γίνεται συζήτηση η οποία καταλήγει σε κάποιο κείμενο το οποίο συνήθως ανάλογα με την ειδικότητα του θέματος συντάσσει η κάθε υποεπιτροπή πχ θεραπευτικά πρωτόκολλα. Για θέμα όμως μεγάλη βαρύτητας όπως τη λειτουργία των σχολείων ή την επιβολή lockdown απαιτείται απαρτία συμμετεχόντων και φυσικά γίνεται ψηφοφορία προκειμένου να υπάρξει η σχετική εισήγηση στον Πρωθυπουργό.

Εισηγήσεις με ομοφωνία

Τα μέλη της Κυβέρνησης και ειδικά ο Πρωθυπουργός, σταθερά στο δημόσιο λόγο, προτάσσουν τις οδηγίες της επιστημονικής κοινότητας και δη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας, ως θέσφατο προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις. Όμως, η κίνηση αυτή μεταφράζεται ως μετατόπιση ευθύνης από πολλούς. Μάλιστα η από κοινού συνέντευξη τύπου των Τσιόδρα – Μητσοτάκη, κατά την ανακοίνωση του lockdown, από πολλούς μεταφράστηκε, αν όχι σαν “μοίρασμα ευθύνης”, τότε σαν επιστημονική στήριξη των πολιτικών αποφάσεων.

Την ίδια ώρα βέβαια δε σημαίνει πως και η ίδια επιτροπή, όπως είναι λογικό, έχει μία και μόνο θέση.

Η οριακή κατάσταση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και το γεγονός ότι δεν δόθηκε ξεκάθαρα το μήνυμα ότι η περιχαράκωση της επέκτασης της πανδημίας την τρέχουσα περίοδο δεν είναι ανάλογη αυτής που βιώσαμε το Μάρτιο κατά το πρώτο lockdown, δείχνει ότι θα υπάρξουν σημαντικές “γκρίνιες” για το αν τα πράγματα πήγαν όπως θα περίμενε η ελληνική κοινωνία.

Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι, όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, το σύνολο των μελών της Επιτροπής αναφέρουν ότι υπάρχει καλή συνεργασία και εποικοδομητικός διάλογος και παραγωγική ανταλλαγή απόψεων και πως οι εισηγήσεις προς την Κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό διέπονται από μεγάλο ποσοστό ομοφωνίας.

Βέβαια δεν είναι λίγα τα μέλη που τονίζουν ότι δεν έχουν πρόσβαση σε επιδημιολογικά στοιχεία. “Μαθαίνουμε τα στοιχεία του ΕΟΔΥ από τους δημοσιογράφους” έχει αναφερθεί. “Ο ΕΟΔΥ έχει κάνει τεράστιο έργο όσον αφορά στα τεστ, αλλά υπάρχει ζήτημα με την καταγραφή των δεδομένων”.

Μέλη της επιτροπής τόνιζαν αρκετές εβδομάδες την ανάγκη για τη γενικευμένη χρήση μάσκας, όταν η Κυβέρνηση απέφευγε να υλοποιήσει άμεσα τις συγκεκριμένες συστάσεις

Την ίδια ώρα όμως, διαπιστώνεται πως κάποια από τα μέλη τα οποία εμφανίζονται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, διατυπώνουν απόψεις οι οποίες απέχουν χρονικά ως την μετουσίωση τους σε συνολική εισήγηση προς την Κυβέρνηση. Χωρίς να είναι αναγκαίο να γίνει κάποια ονομαστική αναφορά, επιστήμονες της Επιτροπής εξέφραζαν τη λέξη lockdown δημόσια όταν αυτή ήταν “απαγορευμένη” από την ρητορική της Κυβέρνησης.

“Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η Κυβέρνηση δεν αναφέρεται στο ενδεχόμενο για ένα νέο lockdown, αν αυτό απαιτηθεί” έχει σημειώσει κάποια στιγμή επιστήμονας, από την περίοδο του καλοκαιριού μάλιστα όταν οι εκτιμήσεις του καθηγητή Σαρηγιάννη από το ΑΠΘ προέβλεπαν μια τραγική εξέλιξη για τα κρούσματα.

Παράλληλα είναι αξιοσημείωτο ότι αρκετά μέλη της επιτροπής τόνιζαν αρκετές εβδομάδες νωρίτερα από την επιβολή του σχετικού μέτρου, την ανάγκη για τη γενικευμένη χρήση μάσκας, όταν η Κυβέρνηση απέφευγε να υλοποιήσει άμεσα τις συγκεκριμένες συστάσεις.

Παρασκήνιο φαίνεται να υπήρξε και αρκετά νωρίτερα λίγο πριν από το άνοιγμα του τουρισμού, όταν ομάδα επιστημόνων φαίνεται να είχε προτείνει “ότι χρειάζεται οι εισερχόμενοι τουρίστες να είναι τσεκαρισμένοι για κορονοϊό, όταν εισέρχονται στην Ελλάδα”. Μια εισήγηση που βέβαια εφαρμόστηκε αρκετά αργότερα σε μεγάλο βαθμό.

Επίσης απόφαση η οποία δεν φαίνεται να στηρίχθηκε σε συγκεκριμένη εισήγηση, αποτελεί η διαχείριση των απαγορεύσεων τις νυχτερινές ώρες αλλά και το κλείσιμο των περιπτέρων. Την περίοδο εκείνη αυτό που σημείωναν πολλά μέλη της επιτροπής ήταν ότι “η μεταδοτικότητα του ιού είναι δραματικά μεγαλύτερη στα μέσα μαζικής μεταφοράς και όχι τόσο στις πλατείες. Πρέπει να χαλαρώσει ο συνωστισμός εκεί”.

Όμως κι αυτές οι εισηγήσεις επειδή προκαλούσαν πολιτική αντιπαράθεση, λαμβάνονταν υπόψη αλλά με αργό ρυθμό.

Δεν μπορεί το καλοκαίρι κάνουμε ολόκληρη συζήτηση για τις κατασκηνώσεις και τη λειτουργία τους, και για τα σχολεία να αποδεχόμαστε να παιδιά να είναι σε έναν κλειστό χώρο 25 μαζί

Όμως, από τις πιο μεγάλες αστοχίες που σημειώθηκαν και μάλιστα φαίνεται πως επικοινωνιακά προκάλεσαν μεγάλη αναστάτωση, αφορούσαν στις αποφάσεις για τα σχολεία. Η συγκεκριμένη απόφαση για το πρόσφατο κλείσιμο των δημοτικών σχολείων, δεν ήταν ομόφωνη καθώς φαίνεται να υπερίσχυσε η πλειοψηφία δηλαδή η θετική ψήφος του 60%-70% των συμμετεχόντων.

Γενικότερα σε ότι αφορά στις εισηγήσεις για το ποια μέτρα έχουν να κάνουν με άτομα των πιο νέων ηλικιών, ειδικά των μαθητών, φαίνεται να υπήρχαν διχογνωμίες. “Δεν μπορεί το καλοκαίρι κάνουμε ολόκληρη συζήτηση για τις κατασκηνώσεις και τη λειτουργία τους, και για τα σχολεία να αποδεχόμαστε να παιδιά να είναι σε έναν κλειστό χώρο 25 μαζί”, υποστήριξαν κάποιοι εκ των συμμετεχόντων στην επιτροπή.

“Μας έχει δημιουργήσει προβληματισμό μερικές φορές η χρήση της έκφρασης «μετά από εισήγηση της ειδικής επιτροπής» καθώς καμιά φορά αυτό δείχνει σαν να μας χρησιμοποιούν”.

Επίσης και το θέμα για το άνοιγμα των γηπέδων ήταν κάτι που προκάλεσε αμηχανία στην επιτροπή. Από τη μια υπήρχαν ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες αλλά και πολιτικές “πιέσεις” για το πως μπορεί να γίνει αυτό, από την άλλη τα αντικειμενικά στοιχεία που είχαν να κάνουν με την πορεία της επιδημίας και τις επιπλοκές λόγω συναθροίσεων που ήταν εμπόδιο σε αυτό το εγχείρημα.

Τελικά “κάτω από την πολιτική – κοινωνική πίεση, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που είπαν, ε, αϊ… στα κομμάτια ας γίνει”.

Η σύγχυση για το Lockdown

Φτάνουμε ξανά στο σήμερα με τη συζήτηση να στρέφεται και πάλι γύρω από το αν τα μέτρα επαρκούν, αν θα συνεχιστεί το απαγορευτικό, αν θα έπρεπε να έχουν ληφθεί αποφάσεις νωρίτερα και αν η επιτροπή -ως όφειλε- θα έπρεπε να έχει επισημάνει πιο νωρίς την επικινδυνότητα της κατάστασης.

Μία εβδομάδα λοιπόν πριν από την λήξη επισήμως του lockdown δεν υπάρχει ξεκάθαρη άποψη αν αυτό θα συνεχιστεί ή όχι. Μόνο προσωπικές τοποθετήσεις και εκτιμήσεις επιστημόνων. Και φυσικά με την κυβέρνηση, για μια ακόμη φορά, να “πετάει τη μπάλα” στους εμπειρογνώμονες.

“Μας έχει δημιουργήσει προβληματισμό μερικές φορές η χρήση της έκφρασης «μετά από εισήγηση της ειδικής επιτροπής» καθώς καμιά φορά αυτό δείχνει σαν να μας χρησιμοποιούν”. Αυτή είναι μια συνηθισμένη ατάκα που φαίνεται να λένε αρκετοί επιστήμονες.

Όμως αυτό που διατυπώνεται ακόμη πιο έντονα: “Είναι σίγουρο πως όταν όλο αυτό τελειώσει θα υπάρχουν εκείνοι που θα λένε: εγώ τα είχα πει αλλά ποιος άκουγε…”

Τα μέλη της Επιτροπής

1. Βατόπουλος Αλκιβιάδης, Καθηγητής Μικροβιολογίας, Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας ΠΑΔΑ.

2. Γαργαλιάνος Παναγιώτης, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων.

3. Γιαμαρέλλου Ελένη, Ομότιμη Καθηγήτρια Παθολογίας ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας.

4. Γώγος Χαράλαμπος, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Καθηγητής Παθολογίας Ιατρικού Τμήματος Παν/μίου Πατρών.

5. Δαϊκος Γεώργιος Ομότιμος Καθηγητής Παθολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ.

6. Εξαδάκτυλος Αθανάσιος, Πρόεδρος Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου.

7. Ζαούτης Θεοκλής, Καθηγητής Παιδιατρικής & Επιδημιολογίας – University of Pennsylvania – School of Medicine.

8. Καραϊσκου Αγγελική, Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Γ.Ν.Ε. «ΘΡΙΑΣΙΟ».

9. Λάγιου Παγώνα, Παθολόγος, Καθηγήτρια Υγιεινής & Επιδημιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόσεδρη Καθηγήτρια Επιδημιολογίας Παν/μίου Harvard, ΗΠΑ.

10. Λαζανάς Μάριος, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης & Αντιμετώπισης του AIDS.

11. Λουρίδα Αθανασία, Παιδίατρος-Λοιμωξιολόγος, Δ/ντρια ΕΣΥ – Α΄ Παιδιατρική Κλινική Γ.Ν.Π. «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ».

12. Μαγιορκίνης Γκίκας, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Υγιεινής & Επιδημιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ – Ομάδα Εργασίας με αντικείμενο την επισκόπηση των επιστημονικών δεδομένων και των εξελίξεων της επιδημίας του κορονοϊού 2019-nCoV.

13. Μεντής Ανδρέας, Διευθυντής Μικροβιολογικού Εργαστηρίου Ε.Ι. PASTEUR.

14. Παναγιωτόπουλος Παναγιώτης, Καθηγητής Δημόσιας Υγείας ΠΑΔΑ (πρώην ΕΣΔΥ.)

15. Παπαευαγγέλου Βασιλική, Καθηγήτρια Γ΄ Παιδιατρικής, Γ.Ν.Θ. «ΑΤΤΙΚΟΝ».

16. Παππά – Κονιδάρη Άννα, Καθηγήτρια ΑΠΘ, Διευθύντρια Α΄ Εργαστηρίου Μικροβιολογίας, Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Αρμποϊών & Αιμορραγικών Πυρετών.

17. Σαρόγλου Γεώργιος, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Ομότιμος Καθηγητής Παθολογίας Ανωτάτης Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ, τέως Πρόεδρος ΚΕΕΛΠΝΟ.

18. Σύψας Νικόλαος, Καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ.

19. Τολούμης Γεώργιος, Υποπτέραρχος, Διευθυντής Υγειονομικού ΓΕΕΘΑ.

20. Τσακρής Αθανάσιος, Καθηγητής Μικροβιολογίας, Διευθυντής Εργαστηρίου Μικροβιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αντιπρύτανης ΕΚΠΑ.

21. Τσιόδρας Σωτήριος, Καθηγητής Ιατρικής ΕΚΠΑ – ΓΝΑ ΑΤΤΙΚΟΝ, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος.

22. Τσολιά Μαρία, Καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας ΕΚΠΑ.

23. Χατζηγεωργίου Δημήτριος, Υποπτέραρχος, Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Υγειονομικού Πολεμικής Αεροπορίας.

24. Χατζηχριστοδούλου Χρήστος, Καθηγητής Υγιεινής & Επιδημιολογίας, Τμήμα ιατρικής, Παν/μιο Θεσσαλίας.

25. Κοτανίδου Αναστασία, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας.

26. Ζακυνθινός Σπυρίδων, Πρόεδρος Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας.

27. Σύψα Βασιλική – Αναστασία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής στο Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.

28. Παρασκευής Δημήτριος, Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας –Προληπτικής Ιατρικής, Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

29. Γκίκας Αχιλλέας, Καθηγητής Εσωτερικής Παθολογίας Μολυσματικών Ασθενειών, Πρόεδρος Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

30. Θηραίος Ελευθέριος, Διευθυντής Κέντρου Υγείας Βάρης.

31. Μαριόλης Ανάργυρος, Διευθυντής Κέντρου Υγείας Αρεόπολης.

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr.