Τα ζαχαρούχα ποτά δεν είναι τόσο αθώα όσο νομίζεις

Τα ζαχαρούχα ποτά ευθύνονται για περισσότερα από 2,2 εκατομμύρια νέα περιστατικά διαβήτη και 1,1 εκατομμύριο νέα περιστατικά καρδιακών παθήσεων ετησίως ανά τον κόσμο, σύμφωνα με νέα μελέτη. Η ανάλυση, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στο περιοδικό Nature Medicine, αναδεικνύει τις αυξανόμενες ανισότητες στην υγεία. Στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, τα ζαχαρούχα ποτά συνέβαλαν σχεδόν στο ένα τέταρτο (24%) των νέων περιστατικών διαβήτη το 2020.

Στην υποσαχάρια Αφρική, την περιοχή που παρουσίασε το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης των περιστατικών από το 1990 έως το 2020, τα ζαχαρούχα ποτά οδήγησαν σε περισσότερα από ένα στα πέντε (21%) νέα περιστατικά διαβήτη και σε περισσότερα από ένα στα δέκα (11%) νέα περιστατικά καρδιακών παθήσεων.

Η Κολομβία, το Μεξικό και η Νότια Αφρική έχουν πληγεί ιδιαίτερα, σύμφωνα με τη μελέτη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Tufts στις ΗΠΑ. Τα ζαχαρούχα ποτά ευθύνονται για σχεδόν το ήμισυ (48%) των νέων περιστατικών διαβήτη στην Κολομβία. Στο Μεξικό, σχεδόν το ένα τρίτο των νέων περιστατικών διαβήτη συνδέθηκαν με τα ζαχαρούχα ποτά, τα οποία σχετίστηκαν επίσης με περισσότερο από το ένα τέταρτο (27,6%) των νέων περιστατικών διαβήτη και το 14,6% των καρδιαγγειακών παθήσεων στη Νότια Αφρική.

Τα ζαχαρούχα ποτά χωνεύονται γρήγορα, προκαλώντας απότομη αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα χωρίς καμία διατροφική αξία. Η τακτική κατανάλωσή τους οδηγεί σε αύξηση βάρους, αντίσταση στην ινσουλίνη και μια σειρά μεταβολικών προβλημάτων που σχετίζονται με τον διαβήτη τύπου 2 και τις καρδιακές παθήσεις.

Ο Ντάριους Μοζαφαριάν, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και διευθυντής του Ινστιτούτου Food is Medicine του Tufts, δήλωσε, σύμφωνα με τον Guardian: «Τα ζαχαρούχα ποτά διαφημίζονται και πωλούνται εντατικά σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Δεν καταναλώνουν μόνο αυτές οι κοινότητες επιβλαβή προϊόντα, αλλά συχνά δεν έχουν την απαραίτητη υποδομή για να αντιμετωπίσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία».

Τι είναι τα ζαχαρούχα ποτά

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου 830 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από διαβήτη, η πλειονότητα των οποίων ζει σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, προκαλώντας περίπου 17,9 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο, με περισσότερα από τα τρία τέταρτα αυτών να συμβαίνουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Ο ΠΟΥ αναφέρει πως «τα ζαχαρούχα ποτά είναι εκείνα τα οποία περιέχουν σημαντική ποσότητα θερμίδων που προέρχονται από ζάχαρη – φυσικά σάκχαρα, όπως σε χυμούς φρούτων και smoothies, ή πρόσθετα, όπως σε πολλά αναψυκτικά και ανθρακούχα ποτά. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ποσότητα ζάχαρης που διαχωρίζει τα “ζαχαρούχα” από τα “μη ζαχαρούχα” ποτά, αλλά συνήθως τα περισσότερα ανθρακούχα ποτά και οι χυμοί φρούτων περιέχουν 10 γραμμάρια ζάχαρης ανά 100 χιλιοστόλιτρα προϊόντος, συνεπώς μία συσκευασία 330 ml περιέχει 33 γραμμάρια ζάχαρης, η οποία ισοδυναμεί με περίπου 6 κουταλάκια του γλυκού, τα οποία αντιστοιχούν σε περίπου 130 θερμίδες.

Το σώμα μας φαίνεται πως δεν διαχωρίζει ποιες θερμίδες προσλαμβάνονται από τα τρόφιμα και ποιες από τα ποτά, συνεπώς δεν αισθανόμαστε την ανάγκη να καταναλώσουμε λιγότερο φαγητό έπειτα από την κατανάλωση ποτού και την πρόσληψη των θερμίδων του».

Ο ρόλος των Ιnfluencers

Η Δρ. Κάθριν Καναρί, ειδικός στις μη μεταδοτικές ασθένειες από την Amref Health Africa στην Κένυα, δήλωσε: «Βλέπουμε αύξηση της δημοτικότητας των ζαχαρούχων ποτών, που τροφοδοτείται από την κουλτούρα των influencers στο διαδίκτυο. Στα αστικά κέντρα, οι νέοι επηρεάζονται από influencers που πληρώνονται για να προωθούν επώνυμα ζαχαρούχα ποτά, καλύπτοντας το κενό ενημέρωσης που αφήνει η έλλειψη διατροφικής εκπαίδευσης στα σχολεία». Η ίδια προσέθεσε: «Η αύξηση των περιστατικών διαβήτη απειλεί να υπερφορτώσει το σύστημα υγείας μας πέρα από τα όριά του».

Οι συγγραφείς της μελέτης ζητούν να ληφθούν μέτρα, όπως εκστρατείες δημόσιας υγείας, ρύθμιση της διαφήμισης ζαχαρούχων ποτών και φόρους στα ζαχαρούχα ποτά. Το Μεξικό, το οποίο έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά κατανάλωσης ζαχαρούχων ποτών στον κόσμο, εισήγαγε φόρο στα ποτά αυτά το 2014.

«Πρέπει να γίνει πολύ περισσότερη δουλειά, ειδικά σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, όπου η κατανάλωση είναι υψηλή και οι συνέπειες για την υγεία σοβαρές», δήλωσε ο Μοζαφαριάν. «Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών».