Τι είναι το εντερικό μικροβίωμα που αποτελεί και το 99% του οργανισμού μας;

του Εμμανουήλ Συμβουλάκη

Διευθυντή Β’ Γαστρεντερολογικού Τμήματος Επεμβατικής Ενδοσκόπησης, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center

Aς προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στην ερώτηση του τίτλου παραθέτοντας μερικούς αριθμούς:

• Το σύνολο των βακτηρίων που ζουν στο πεπτικό σύστημα του ανθρώπου είναι 100 τρισεκατομμύρια, δέκα φορές μεγαλύτερος αριθμός από το σύνολο των κυττάρων του σώματός μας.
• Αν θεωρήσουμε το εντερικό μικροβίωμα και το σώμα μας ως έναν κοινό Super-οργανισμό, το 99% του DNA αυτού του οργανισμού ανήκει στα μικρόβια και μόνο το 1% στα σωματικά μας κύτταρα.
• Στο παχύ μας έντερο, μήκους 1,5 μέτρων περίπου, διαβιούν 1,5 Kgr βακτηρίων, που αν τα βάλουμε στην σειρά θα καλύψουν 2,5 φορές τον γύρο της γης.

Μόλις τα τελευταία 15 χρόνια, η πρόοδος της τεχνολογίας μας επέτρεψε να αναγνωρίσουμε με γονιδιακές μεθόδους ότι στο έντερό μας φιλοξενούμε έναν γείτονα, το εντερικό μικροβίωμα, ο οποίος είναι ξεχωριστός για κάθε άνθρωπο, αρχίζει να διαμορφώνεται από την πρώτη μέρα της ζωής μας, αποκρυσταλλώνεται στα 3 έτη και μετά παραμένει σχετικά σταθερός ως την τρίτη ηλικία όπου το σφρίγος (βακτηριακό φορτίο) και η ποικιλία (βακτηριακός πλούτος) αρχίζει να φθίνει.

Ο γείτονας αυτός τρέφεται από τις τροφές που καταναλώνουμε και δεν απορροφώνται από το λεπτό έντερο (κυρίως δυσαπορρόφητοι υδατάνθρακες) παράγοντας ουσίες που απορροφώνται από το παχύ έντερο (ως θερμίδες) και αέρια.

Η εντατική έρευνα τα τελευταία χρόνια έχει αναδείξει σωρεία λειτουργιών του εντερικού μικροβιώματος, όπως ρύθμιση του ανοσοποιητικού, παραγωγή βιταμινών, διατήρηση της ακεραιότητας του εντέρου, παραγωγή νευροδιαβιβαστών, με αποτέλεσμα να πιστεύουμε ότι το εντερικό μικροβίωμα παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της καλής λειτουργίας του οργανισμού, ενώ διαταραχή του μικροβιώματος (δυσβίωση) μπορεί να οδηγήσει σε νόσο.

Συνηθέστερα η δυσβίωση έχει συσχετισθεί με εντερικές νόσους όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα), η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος το Crohn και οι συχνές εντερικές λοιμώξεις, αλλά πρόσφατα η διαταραχή του εντερικού μικροβιώματος έχει συσχετισθεί και με εξω-εντερικές παθολογίες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το λιπώδες ήπαρ, αυτοάνοσες νόσοι, αλλεργίες, η πολλαπλή σκλήρυνση, ο αυτισμός, ακόμα και διαταραχές του συναισθήματος, όπως η κατάθλιψη και το άγχος.

Ελπιδοφόρα είναι η έρευνα στο θέμα της συσχέτισης της εντερικής δυσβίωσης με την παχυσαρκία και δεν αποκλείεται, αν τα αρχικά ευρήματα επαληθευτούν, στο προσεχές μέλλον η τροποποίηση του εντερικού μικροβιώματος να συνεισφέρει στην διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους του πληθυσμού.

Η τροποποίηση αυτή του εντερικού μικροβιώματος επί τα βελτίω μπορεί να γίνει με περισσότερους του ενός τρόπους, κυρίως με σωστή διατροφική υποστήριξη αλλά και με προβιοτικά (σκευάσματα με τα ευεργετικά βακτήρια), πρεβιοτικά (σκευάσματα που περιέχουν την κατάλληλη τροφή για τα ευεργετικά βακτήρια), ακόμα και με μεταμόσχευση εντερικού μικροβιώματος με την μεταφορά από έναν φυσιολογικό δότη επεξεργασμένου κοπρανώδους περιεχομένου στο έντερο ασθενούς με εντερική δυσβίωση.

Αποδεικνύεται ότι ο Ιπποκράτης είχε για άλλη μια φορά δίκιο: ΟΛΑ ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΤΕΡΟ.