Τι είναι το πολλαπλό μυέλωμα

Το πολλαπλό μυέλωμα (επίσης γνωστό ως «μυέλωμα») είναι ο πιο κοινός τύπος πρωτοπαθούς καρκίνου των οστών. Αυτή η ασθένεια συνήθως συμβαίνει σε μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικες.

Όπως αναφέρει το orthopedicare, πολύ λίγες περιπτώσεις πολλαπλού μυελώματος εμφανίζονται σε άτομα ηλικίας κάτω των 40 ετών, ενώ τείνει να προσβάλλει πιο συχνά τους άνδρες παρά τις γυναίκες.

Τα κύτταρα του πολλαπλού μυελώματος προέρχονται από μεταλλαγμένα κύτταρα του αίματος, τα πλασματοκύτταρα.

Τι είναι τα πλασματοκύτταρα;

Τα πλασματοκύτταρα είναι λευκά αιμοσφαίρια (λεμφοκύτταρα) που εκκρίνουν αντισώματα ως μέρος της ανοσοποιητικής λειτουργίας του οργανισμού. Τα μεταλλαγμένα αυτά πλασματοκύτταρα παράγουν μη φυσιολογικές ποσότητες αντισωμάτων.

Δεν είναι ακόμα γνωστή η ακριβής αιτία της κυτταρικής αυτής αλλαγής, αλλά θεωρείται ότι συμβαίνει μια μετάλλαξη σε ένα αρχικό κύτταρο, το οποίο στη συνέχεια πολλαπλασιάζεται ανεξέλεγκτα και δημιουργούνται έτσι όγκοι από πανομοιότυπα παθολογικά κύτταρα που ονομάζονται κλώνοι (μονοκλωνικός πολλαπλασιασμός των πλασματοκυττάρων).

Το πολλαπλό μυέλωμα συνήθως δεν περιορίζεται μόνο σε ένα οστό, αλλά τείνει να προσβάλει ολόκληρο το σκελετό.

Όταν η βλάβη εντοπίζεται μόνο σε ένα οστό ονομάζεται «πλασματοκύττωμα».

Ωστόσο, οι περισσότεροι ιατροί πιστεύουν ότι το πλασματοκύττωμα είναι απλώς μια πρώιμη μορφή του πολλαπλού μυελώματος.

Πολλαπλό μυέλωμα – Οι αιτίες

Το πολλαπλό μυέλωμα εμφανίζεται αυτόματα. Οι ασθενείς που έχουν εκτεθεί σε ιονίζουσα ακτινοβολία και στο παρασιτοκτόνο διοξίνη είναι πιθανό να αναπτύξουν την ασθένεια. Η μόλυνση με ορισμένους ιούς (HIV και ανθρώπινο ερπητοϊό 8) έχει επίσης συσχετιστεί με το πολλαπλό μυέλωμα. Πάντως δεν έχει αποδειχθεί ότι η κληρονομικότητα να σχετίζεται με την ασθένεια.

Πολλαπλό μυέλωμα – Τα συμπτώματα

Οι ασθενείς συνήθως παραπονιούνται για πόνο στα οστά. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κούραση
• Αίσθημα ασθένειας
• Πυρετό
• Νυχτερινές εφιδρώσεις

Σωματικά, οι ασθενείς είναι χλωμοί με διάχυτη ευαισθησία των οστών, ειδικά γύρω από το στέρνο (οστό του στήθους) και τη λεκάνη (ισχία).

Επίσης, ένα άλλο σύμπτωμα αποτελούν τα παθολογικά κατάγματα, τα οποία δυστυχώς συμβαίνουν συχνά. Τα κατάγματα αυτά προκαλούνται από τους όγκους των κυττάρων αυτών γιατί αδυνατίζουν την αντοχή του προσβεβλημένου οστού.

Οι ασθενείς συχνά πρωτοανακαλύπτουν το πολλαπλό μυέλωμα όταν υποστούν ένα τέτοιο κάταγμα, με πιο συνηθισμένη θέση τη σπονδυλική στήλη, ενώ μπορεί επίσης να συμβεί στα πλευρά και στη λεκάνη.

Το κάταγμα στη σπονδυλική στήλη μπορεί να προκαλέσει συμπίεση του νωτιαίου μυελού σε ένα ποσοστό έως και 5% των ασθενών και προκαλεί πόνο στη μέση και τα πόδια, καθώς επίσης μούδιασμα και αδυναμία στα πόδια.

Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να έχουν υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα τους, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν ναυτία, κόπωση, σύγχυση, δυσκοιλιότητα και συχνή ούρηση.

Επίσης, λόγω της αναιμίας που παρουσιάζουν, εμφανίζουν συμπτώματα όπως κόπωση, μυϊκή αδυναμία και δύσπνοια με την άσκηση.

Σε προχωρημένες περιπτώσεις, οι ασθενείς συνήθως έχουν υποτροπιάζουσες λοιμώξεις και μπορεί να έχουν νεφρική ανεπάρκεια.

Πολλαπλό Μυέλωμα – Πώς γίνεται η διάγνωση

Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης του πολλαπλού μυελώματος χρησιμοποιούνται διάφορες εξετάσεις, μεταξύ άλλων οι παρακάτω:

• Ακτινογραφίες
• Σπινθηρογράφημα οστών
• Μαγνητική τομογραφία
• Οστεομυελική βιοψία
• Εξετάσεις αίματος

Το πολλαπλό μυέλωμα εμφανίζεται στις ακτινογραφίες ως μειωμένη πυκνότητα των οστών, που δίνει την εικόνα πολλών “τρυπών” στο οστό, σαν «σκοροφαγωμένο». Το σπινθηρογράφημα οστών μπορεί να δείξει ποια οστά εμπλέκονται με πολλαπλό μυέλωμα, αλλά συχνά δε φαίνονται όλες οι βλάβες σε αυτό.

Σήμερα πλέον, για τη σύγχρονη διάγνωση του πολλαπλού μυελώματος καθοριστικό ρόλο παίζει η μαγνητική τομογραφία και μάλιστα η ολόσωμη μαγνητική (whole body MRI), η οποία δείχνει την έκταση των βλαβών και βοηθά στη σταδιοποίηση της βαρύτητας της νόσου.

Η εξέταση αίματος συνήθως επιβεβαιώνει τη διάγνωση.

Το αίμα του ασθενούς ελέγχεται για μη φυσιολογικά αντισώματα που παράγονται από κύτταρα του μυελώματος.

Επιπλέον, ορισμένες μορφές πολλαπλού μυελώματος παράγουν πρωτεΐνες που μπορούν να ανιχνευθούν με γενική εξέταση ούρων.

Οι εξετάσεις αίματος του ασθενούς μπορεί να δείχνουν:

• Αναιμία (χαμηλός αιματοκρίτης – αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων)
• Λευκοπενία (χαμηλός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων)
• Θρομβοπενία (χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων)
• Υπερασβεστιαιμία (υψηλό επίπεδο ασβεστίου στο αίμα)

Πολλαπλό μυέλωμα – Θεραπεία

Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη θεραπεία του πολλαπλού μυελώματος, με στόχο τόσο τη μείωση των συμπτωμάτων, όσο και την παράταση του προσδόκιμου ζωής.

Οι πιο σημαντικές θεραπείες είναι επιγραμματικά:

Στοχευμένη θεραπεία με ειδικές πρωτεΐνες

Θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα που θανατώνουν τα κύτταρα του πολλαπλού μυελώματος.

Αυτά τα φάρμακα χορηγούνται ενδοφλέβια ή σε χάπια και τα κυριότερα είναι: ortezomib (Velcade), carfilzomib (Kyprolis) and ixazomib (Ninlaro).

Βιολογική θεραπεία με φάρμακα

Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να αναγνωρίσει και να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα.

Τέτοια φάρμακα είναι:

• θαλιδομίδη (Thalomid)
• λεναλιδομίδη (Revlimid)
• πομαλιδομίδη (Pomalyst)

Χημειοθεραπεία κατά που πολλαπλού μυελώματος

Η χημειοθεραπεία σκοτώνει όλα τα ταχέως πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα συμπεριλαμβανομένου και αυτών του μυελώματος. Υψηλές δόσεις χημειοθεραπείας χρησιμοποιούνται πριν από την μεταμόσχευση μυελού των οστών.

Αυτόλογη μεταμόσχευση μυελού των οστών

Κατά τη διαδικασία αυτή, αντικαθίσταται ο παθολογικός μυελός των οστών του ασθενούς με υγιή μυελό. Αρχικά συλλέγονται υγιή αρχέγονα βλαστοκύτταρα από τον ίδιο τον ασθενή, δηλ. κύτταρα που μπορούν να επαναδημιουργήσουν το αιμοποιητικό του σύστημα.

Στη συνέχεια χορηγούνται μεγάλες δόσεις χημειοθεραπείας και κορτιζόνης, ώστε να καταστραφεί ο παθολογικός μυελός των οστών και ακολούθως γίνεται η έγχυση των αρχέγονων κυττάρων που είχαν ληφθεί, ώστε να αποκατασταθεί και πάλι ο μυελός των οστών και το αιμοποιητικό σύστημα του ασθενούς.

Ακτινοθεραπεία κατά του πολλάπλου μυελώματος

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που απαιτείται μείωση του μεγέθους των συμπτωματικών αλλοιώσεων των οστών, όπως πχ. σε περίπτωση που έχουμε παθολογικό κάταγμα στη σπονδυλική στήλη με καθίζηση των σπονδύλων και πίεση του νωτιαίου μυελού.

Υποστηρικτική φροντίδα ασθενών με πολλαπλό μυέλωμα

Η υποστηρικτική φροντίδα είναι κριτικής σημασίας και αφορά μεταξύ άλλων τον έλεγχο του πόνου και παρεμβάσεις που διατηρούν τη λειτουργία του οργανισμού.

Περιλαμβάνει επίσης τη διαχείριση της αναιμίας, των λοιμώξεων και της νεφρικής ανεπάρκειας που σχετίζεται με το πολλαπλό μυέλωμα.

Γενικά, η διαχείριση των ασθενών αυτών είναι κυρίως έργο εξειδικευμένου αιματολόγου.

Η χειρουργική θεραπεία δεν θεραπεύει το πολλαπλό μυέλωμα

Οι χειρουργικές παρεμβάσεις δεν θεραπεύουν το πολλαπλό μυέλωμα, αλλά χρησιμοποιούνται τόσο για την αντιμετώπιση των καταγμάτων που έχουν ήδη συμβεί, όσο και των επαπειλούμενων καταγμάτων.

Στόχος των επεμβάσεων αυτών είναι η μείωση του πόνου και η διατήρηση της λειτουργίας του μυοσκελετικού συστήματος, με γνώμονα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Χρησιμοποιείται κυρίως οστικό τσιμέντο και ειδικά υλικά για τη σταθεροποίηση των οστών που έχουν υποστεί βλάβες και επιτρέπουν έτσι την ταυτόχρονη χρήση των άλλων θεραπειών (ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία κλπ.).

Η χειρουργική θεραπεία συνιστάται να γίνει από εξειδικευμένο ορθοπαιδικό χειρουργό για να εξασφαλιστούν τα καλύτερα αποτελέσματα.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις