Τι σχέση έχει χάπι για τη στυτική δυσλειτουργία με τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Προστατευτική δράση στην εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ ενδέχεται να έχει η δραστική ουσία σιλδεναφίλη, που λαμβάνεται για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν ειδικοί, για να αποδειχθεί αυτό επιστημονικά, χρειάζονται περισσότερες μελέτες και μεγαλύτερης κλίμακας.

Αυτό ενδεχομένως συμβαίνει διότι η σιλδεναφίλη είναι αγγειοδιασταλτικό φάρμακο, κάτι που σημαίνει ότι διευρύνει τα αιμοφόρα αγγεία και διευκολύνει τη ροή του αίματος, ακόμη και στον εγκέφαλο.

Ως εκ τούτου, οι ερευνητές διερευνούν τη χρήση της σιλδεναφίλης και για την πρόληψη, αλλά και για την αντιμετώπιση της νόσου του Αλτσχάιμερ, χωρίς όμως να έχουν διεξαχθεί κλινικές δοκιμές του φαρμάκου για τον σκοπό αυτό, ούτε βέβαια και να υπάρχουν συστάσεις από την ιατρική κοινότητα.

Σιλδεναφίλη και επίπεδα πρωτεΐνης ταυ

Στη νόσο Αλτσχάιμερ κυριαρχούν δύο πρωτεΐνες: το β-αμυλοειδές και η ταυ. Στον εγκέφαλο ενός ατόμου με νόσο Αλτσχάιμερ, τα μη φυσιολογικά επίπεδα β-αμυλοειδούς συσσωρεύονται, σχηματίζουν πλάκες και διαταράσσουν τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων.

Τα μη φυσιολογικά επίπεδα ταυ προκαλούν «μπερδέματα» στο εσωτερικό των εγκεφαλικών κυττάρων (νευρώνων).

Στους υγιείς νευρώνες, η ταυ προσκολλάται σε σταθεροποιητικές δομές που ονομάζονται μικροσωληνίσκοι, οι οποίες βοηθούν στην καθοδήγηση των θρεπτικών ουσιών και των μορίων από το εσωτερικό του κυττάρου προς τα έξω.

Όταν τα κύτταρα του εγκεφάλου δεν μπορούν να μεταφέρουν τα θρεπτικά συστατικά και τα μόρια όπως θα έπρεπε, τα κύτταρα δεν μπορούν να επικοινωνήσουν καλά και μεταξύ τους και επίσης αρχίζουν να πεθαίνουν.

Με βάση τα νεότερα στοιχεία των τελευταίων ετών, οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι αλλαγές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ συμβαίνουν εξαιτίας μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης μεταξύ των μη φυσιολογικών πρωτεϊνών ταυ και β-αμυλοειδούς και πολλών άλλων παραγόντων.

Καθώς το β-αμυλοειδές σχηματίζει πλάκες, η ταυ αρχίζει να εξαπλώνεται γρήγορα στον εγκέφαλο.

«Η ταυ έχει σαφή σχέση με τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ», λέει ο Kyan Younes, MD, επίκουρος καθηγητής Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ.

«Όπου βρίσκεται ταυ, περιμένουμε συμπτώματα. Έτσι, αν βρίσκεται στην περιοχή της μνήμης, περιμένετε προβλήματα μνήμης».

Μελέτη που δημοσιεύτηκε φέτος στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Alzheimer’s Disease, χρησιμοποίησε υπολογιστικά μοντέλα και παρατηρήσεις από εγκεφαλικά κύτταρα ασθενών με Αλτσχάιμερ, για να εξετάσει αν η λήψη σιλδεναφίλης είχε επίδραση στα επίπεδα τοξικής ταυ στον εγκέφαλό τους.

Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι όσοι έπαιρναν το φάρμακο για τη στυτική δυσλειτουργία, είχαν μειωμένα επίπεδα της πρωτεΐνης.

Αυτό οδήγησε τους επιστήμονες να εξετάσουν την πιθανότητα η σιλδεναφίλη μπορεί και να λειτουργεί ως μια μορφή φαρμάκου αντιμετώπισης της νόσου Αλτσχάιμερ.

Ένα σημαντικό εύρημα από τη μελέτη, είναι ότι πρόκειται περισσότερο για μια μελέτη για υγιή άτομα και όχι για δεδομένα που αφορούν άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ.

Κι αυτό διότι δεν μελετήθηκε πώς δρα στη νόσο, αλλά εξέταση την έκθεση στο σιλδεναφίλη πριν από τη διάγνωση και πώς αυτό φάνηκε να μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ στο μέλλον.

Επιπλέον, η θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ είναι παρόμοια με τη θεραπεία του καρκίνου ή του HIV, κάτι που σημαίνει ότι μόνο ένα φάρμακο δεν είναι αρκετό, καθώς χρειάζονται πολλαπλές προσεγγίσεις.

«Ακόμα και αν οι ερευνητές κάνουν κλινικές δοκιμές με το συγκεκριμένο φάρμακο για τη στυτική δυσλειτουργία και διαπιστώσουν ότι μπορεί να αντιμετωπίζει το Αλτσχάιμερ, δεν πρόκειται να είναι πανάκεια», λέει ο Younes.

«Μπορεί να είναι κάτι που μπορεί να βοηθήσει τελικά, αν είναι θετικό, αλλά δεν νομίζω ότι θα είναι ένα μαγικό χάπι», συμπληρώνει ο ίδιος.

Οι ειδικοί εξηγούν ότι πρέπει να στοχεύσουν σε διαφορετικούς μηχανισμούς συμπεριλαμβανομένων του β-αμυλοειδούς, της ταυ, της φλεγμονής και της αιμάτωσης.

«Θα μπορούσατε λοιπόν να σκεφτείτε τη σιλδεναφίλη ως έναν τρόπο να λύσετε ένα μέρος αυτού του παζλ. Μπορεί να βοηθήσει την αιμάτωση του εγκεφάλου, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τους άλλους μηχανισμούς».

Φάρμακα κατά της στυτικής δυσλειτουργίας και νόσος Αλτσχάιμερ

Η συγκεκριμένη δραστική ουσία ανήκει σε μια κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης 5 (PDE5).

Πρόκειται για φάρμακα που παρεμποδίζουν ή αλλάζουν ορισμένους τύπους χημικών αντιδράσεων στο αίμα και μέσω αυτών χαλαρώνουν τα αιμοφόρα αγγεία και μειώνουν τη φλεγμονή.

Σε μελέτες σε ζώα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι αναστολείς της PDE5 μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της γνωστικής εξασθένησης λόγω της αυξημένης ροής στον εγκέφαλο. Τα αποτελέσματα δεν ήταν αρκετά πειστικά και οι ερευνητές δεν έχουν επαναλάβει τις μελέτες σε ανθρώπους.

Πάντως, στην πρόσφατη μελέτη, η ανάλυση δεδομένων ασθενών από δύο βάσεις δεδομένων, έδειξε ότι τα περιστατικά νόσου Αλτσχάιμερ ήταν 30%-54% λιγότερα μεταξύ των ατόμων που έπαιρναν σιλδεναφίλη από εκείνα που δεν έπαιρναν. Αλλά παρόλο που η μελέτη δείχνει μια συσχέτιση μεταξύ του χαμηλότερου κινδύνου εμφάνισης Αλτσχάιμερ και της χρήσης σιλδεναφίλης στατιστικά, δεν αποδεικνύει την αιτία και το αποτέλεσμα.

Η ανάλυση, επίσης, βασίζεται πλήρως σε μια ανασκόπηση αρχείων αντί για κλινικές δοκιμές, η οποία δεν είναι «πρωτογενής απόδειξη». Τα πειστικά δεδομένα θα πρέπει να προέρχονται από ελεγχόμενες, προοπτικές δοκιμές αντί για αναδρομικές μελέτες, καταλήγουν οι ειδικοί.