Tο καλαζάρ δεν απειλεί μόνο τους σκύλους, αλλά και τους ανθρώπους

Στην Ελλάδα δεν γίνονται πολλές επιστημονικές μελέτες, κυρίως γιατί δεν υπάρχουν πόροι. Μια από τις πιο πρόσφατες ήταν η πρώτη που επιχειρήθηκε στην Ελλάδα, για να αναλύσει τα επιδημολογικά δεδομένα της λεϊσμανίασης. Που δεν αφορά μόνο τους σκύλους, αλλά και τους ανθρώπους.

Η έρευνα αυτή δημοσιεύτηκε στις 6/5 στο Eurosurveillance, το ευρωπαϊκό περιοδικό για την παρακολούθηση, την επιδημιολογία, την πρόληψη και τον έλεγχο των μολυσματικών ασθενειών. Η κατακλείδα είναι πως η ενημέρωση για τη λεϊσμανίαση πρέπει να γίνει προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία της χώρας μας, καθώς προκαλεί σοβαρά συμπτώματα, ενώ επηρεάζει κυρίως τα μικρά παιδιά. Ας δούμε όσα την αφορούν.

Τι είναι η λεϊσμανίαση

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ λεϊσμανίαση είναι μια παρασιτική ασθένεια που οφείλεται σε ενδοκυτταρικό παράσιτο (πρωτόζωο), του γένους Leishmania (Λεϊσμάνια). Δηλαδή τις σκνίπες. Υπάρχουν 800 διαφορετικά είδη. Τα 64 μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο. Έχουν το 1/3 του μεγέθους του κουνουπιού και είναι αθόρυβες. Τρέφονται με χυμούς φρούτων, ωστόσο τα θηλυκά χρειάζονται το αίμα για να μεγαλώσουν τα αβγά τους.

Ποιες χώρες απασχολεί

Ενδημεί σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές, σε χώρες της Μέσης Ανατολής, της νοτιο-Ανατολικής Ασίας, την Ινδική Χερσόνησο, την Αφρική, τη Νότιο και την Κεντρική Αμερική και τη Νότιο Ευρώπη -στις χώρες της Μεσογείου.

Οι πιο κοινές μορφές της 

Στις ευρωπαϊκές χώρες ενδημούν κυρίως δυο είδη

α) η Leishmania infantum που προκαλεί την σπλαγχνική (καλα-αζάρ) και τη δερματική λεϊσμανίαση σε ανθρώπους και σκύλους (οι σκνίπες μολύνονται από σκύλους). Η σπλαγχνική συνιστά λανθάνουσα απειλή της δημόσιας υγείας στην Ευρώπη, με τις μελέτες να έχουν δείξει υψηλή συχνότητα συμπτωματικών φορέων του παρασίτου. Καταστάσεις που προκαλούν ανοσοκαταστολή (λοίμωξη HIV, μεταμόσχευση οργάνου, ανοσοκατασταλτικές θεραπείες) μπορεί να οδηγήσουν σε αναζωπύρωση λανθανουσών λοιμώξεων. Η δερματική λεϊσμανίαση θεωρείται λιγότερο σοβαρή μορφή της νόσου. Είναι η πιο συχνή μορφή, παγκοσμίως και προκαλεί κυρίως δερματικά έλκη.

β) η Leishmania tropica που προκαλεί ανθρωπονοτική δερματική λεϊσμανίαση (οι σκνίπες μολύνονται από ανθρώπους).

Στην Ελλάδα η κύρια μορφή της νόσου είναι η σπλαγχνική μορφή που είναι η πιο σοβαρή της νόσου. Ετησίως καταγράφονται περίπου 30 με 70 περιπτώσεις σπλαχνικής λεϊσμανίασης και λιγότερες από 10 δερματικής.

Προσβάλει πολλά εσωτερικά όργανα (συνήθως το σπλήνα, το ήπαρ και το μυελό των οστών) και είναι πιθανά θανατηφόρος εάν δεν θεραπευθεί. Υπάρχουν και ασυμπτωματικές μορφές.

Η νόσος αυτή, σε όσους αναπτύσσουν συμπτώματα, χαρακτηρίζεται από πυρετό, απώλεια βάρους, διόγκωση ήπατος, σπληνός και λεμφαδένων, αναιμία ή/και πτώση του αριθμού των αιμοπεταλίων και των λευκών αιμοσφαιρίων.

Πώς μεταδίδεται

Κυρίως με το τσίμπημα σκνιπών, οι οποίες μολύνονται όταν τσιμπάνε ένα μολυσμένο ζώο -συνηθέστερα σκύλους και τρωκτικά- ή άνθρωπο. Οι άνθρωποι μπορεί να μην αντιληφθούν πως υπάρχουν σκνίπες στο χώρο, επειδή δεν κάνουν θόρυβο, είναι μικρές (το 1/3 του μεγέθους των τυπικών κουνουπιών) και τα τσιμπήματα μπορούν να περάσουν απαρατήρητα.

Η περίοδος επώασης της σπλαχνικής είναι από 10 μέρες έως τα 3 χρόνια και της σπλαχνικής από τις 2 εβδομάδες έως τα τρία χρόνια.

Τα δεδομένα που ερεύνησαν οι Μυρσίνη Τζανη, Αλίσια Μπαράσα, Ανίτα Βακάλη, Θεανώ Γεωργακοπούλου, Κασσιανή Μέλου και Δανάη Περβανίδου ήταν αυτά που υπάρχουν στο σύστημα του ΕΟΔΥ, από το 2004 έως το 2018 -όταν η καταγραφή έγινε πιο λεπτομερής, σε εβδομαδιαία βάση.

✍ Εκ των 939 καταγεγραμμένων περιπτώσεων λεϊσμανίασης, το 94% ήταν εγχώρια περιστατικά και το 6% εισαγόμενα.

✍ Τα 881 περιστατικά ήταν σπλαχνικής λεϊσμανίασης. Το 65% αυτών αφορούσε άνδρες.

✍ Το ηλικιακό γκρουπ που επηρεάστηκε περισσότερο από τη σπλαγχνική λεϊσμανίαση ήταν από 0 έως 4 χρόνων.

✍ Το 35% των περιστατικών είχε σκύλο που δεν είχε λεϊσμανίαση.

✍ Το 1% είχε σκύλο με τη νόσο.

✍ Το 77% είχε στο χώρο αδέσποτο σκύλο.

✍ Το 76% είχε σκνίπες γύρω του.

✍ Το 96% των περιστατικών νοσηλεύτηκε, κατά μέσο όρο για 14 μέρες.

✍ Από τις 339 περιπτώσεις με οριστικό αποτέλεσμα έως τη δημοσίευση της έρευνας, το 4% ήταν θανατηφόρες.

✍ Στους 5 από τους 14 θανάτους αναφέρθηκε ανοσοκατεσταλμένη κατάσταση. Για τα μισά περιστατικά δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία, κατά την στιγμή της κοινοποίησης.

Πότε παρουσιάζουν μεγαλύτερη δραστηριότητα οι σκνίπες

Κατά τη διάρκεια του απογεύματος και της νύχτας. Είναι λιγότερο δραστήριες κατά τις θερμόμερες ώρες της ημέρας. Υπάρχουν ωστόσο, σκνίπες που τσιμπάνε οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, όταν κάποιος τις ‘ενοχλήσει’. Όπως για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια κηπευτικών εργασιών.

Ποια είναι η πρόληψη 

Όπως σε όλα τα πράγματα, μεγάλο ρόλο παίζει η εκστρατεία εκπαίδευσης και επικοινωνίας που θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει. Σημασία επίσης, έχει η ενισχυμένη παρακολούθηση και εργαστηριακή ικανότητα, ο έλεγχος δεδομένων και φορέων, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των ανθρωπίνων κρουσμάτων, σε μέτρα ατομικής προστασίας έναντι των διαβιβαστών-σκνιπών, σε μέτρα ελέγχου πρόληψης της νόσου στα ζώα (με εφαρμογή ειδικών εντομοαπωθητικών) σε δεσποζόμενους και αδέσποτους σκύλους, για να περιορίζεται η έκθεση τους στις σκνίπες και σε προγράμματα ελέγχου των διαβιβαστών-σκνιπών και τη μείωση των εστιών αναπαραγωγής τους. Εναποθέτουν τα αβγά τους σε εστίες πλούσιες, σε οργανική ύλη όπως οι σωροί φύλλων, οι φλοιοι και οι κουφάλες δέντρων, οι φράκτες, τα εγκαταλελειμμένα κτίσματα, τις ρωγμές σε τοίχους σπιτιών, στα οικιακά απορρίμματα και στα καταλύματα ζώων.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις