Τζάκι: Τι πρέπει να προσέχουμε και τι ξύλα πρέπει να καίμε

Η επικινδυνότητα για την υγεία μας από τα μικροσωματίδια και τις ουσίες που εκλύονται από το κάψιμο των ξύλων του τζακιού δεν είναι μια νέα διαπίστωση. Επιστημονικές μελέτες έχουν συνδέσει τον καπνό από τις οικογενειακές αυτές εστίες θαλπωρής με επιπτώσεις στο αναπνευστικό σύστημα και τους πνεύμονες. Όμως η πρόκληση μιας ιδιαίτερα σημαντικής βλάβης στον οργανισμό, όπως μας εξηγεί ο κ. Στέλιος Λουκίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Πνευμονολογίας, Β’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική Ε.Κ.Π.Α, Νοσοκομείο «Αττικόν», εξαρτάται από τη συχνότητα και το συνολικό χρόνο που είμαστε εκτεθειμένοι στον καπνό του τζακιού αλλά και την καύσιμη ύλη που χρησιμοποιούμε.

Όπως σημειώνει ο καθηγητής, υπάρχουν συστάσεις για τη μη συνεχή χρησιμοποίηση του τζακιού μια σύσταση που στην Ελλάδα τηρείται αφενός λόγω των καιρικών συνθηκών αφετέρου διότι δεν είναι πολλοί εκείνοι οι οποίοι έχουν ως βασική εστία θέρμανσης μόνο το τζάκι.

Να υπενθυμίσουμε ότι το θέμα της επικινδυνότητας από την καύση για θέρμανση, είχε λάβει σημαντικές διαστάσεις την περίοδο της κρίσης καθώς αρκετοί ήταν εκείνοι οι οποίοι έκαιγαν «ότι έβρισκαν», με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα νέφος αιθαλομίχλης, που επιβάρυνε την υγεία, ειδικά κάποιων ευπαθών ατόμων.

Η έκλυση από την καύση πολλών σωματιδίων τα οποία είναι πολύ μικρά και εισέρχονται και περιφερικά στον πνεύμονα δηλαδή φτάνουν μέχρι τις κυψελίδες, μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα. Όπως επισημαίνει ο κ. Λουκίδης, «έχει σημασία να ξέρουμε ότι κάποια σωματίδια τα οποία παράγονται από αυτή την καύση ή κάποιες ουσίες εισέρχονται εύκολα στην αναπνευστική οδό. Είναι σωματίδια τα οποία αιωρούνται στην ατμόσφαιρα και εισέρχονται στον πνεύμονα μέσω της αναπνοής. Κάποια πολύ μικρά σωματίδια φτάνουν μέχρι την αναπνευστική μονάδα, την κυψελίδα, η οποία βρίσκεται πολύ βαθιά μέσα στον πνεύμονα ενώ κάποια επηρεάζουν τους σωλήνες που αναπνέουμε που είναι οι βρόγχοι και βρίσκονται πιο ψηλά ή πολύ πιο κεντρικά».

Οι μελέτες που έχουν γίνει τονίζουν το πόσο χρόνο της ημέρας κάποιος αναπνέει αυτά τα σωματίδια και για πόσο καιρό. «Έχει σημασία η συχνότητα και το πόσες ώρες ημερησίως. Νομίζω στην Ελλάδα δεν χρησιμοποιούμε τόσο πολύ αυτές της μεθόδους θέρμανσης, αν και μπορεί να χρησιμοποιούνται περισσότερο σε μη αστικές περιοχές. Πάντως η παρατεταμένη έκθεση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην υγεία, όπως την επιδείνωση ενός άσθματος. Έχει αποδειχτεί επίσης ότι η παρατεταμένη υψηλή συγκέντρωση σωματιδίων μπορεί να προκαλέσει Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) σε μη καπνιστές, ενώ έχουν συσχετιστεί σε επιδημιολογικές μελέτες τα πολυκυκλικά αρωματικά υδρογονανθράκων (PAHs) που εκλύονται από την καύση, και με την περίπτωση ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα».

Τι να προσέχουμε

Σύμφωνα με τον κ. Λουκίδη υπάρχουν κάποια πολύ βασικά σημεία που χρήζουν προσοχής ώστε να αποφύγουμε τον υψηλό κίνδυνο από το τζάκι. Ειδικότερα:

Χρησιμοποιούμε ξύλα συγκεκριμένης και καλής ποιότητας και όχι ότι βρούμε για να κάψουμε, όπως είχε σημειωθεί την περίοδο της κρίσης, ενέχοντας το κίνδυνο να περιέχουν περισσότερες τοξικές ουσίες που και εκλύουν και περισσότερα σωματίδια

Τα ξύλα να μην έχουν ποσοστό εσωτερικής υγρασίας το οποίο μπορεί να επιδεινώσει την έκλυση των επικίνδυνων σωματιδίων κατά την καύση

Να μην υπάρχει μεγάλη έκθεση και για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ένα κλειστό χώρο που καίει ένα τζάκι. Είναι χαρακτηριστικό, ότι στην Κίνα και την Ινδία αυξήθηκαν σημαντικά τα κρούσματα Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας καθώς υπήρχαν άτομα που για πολλές ώρες βρίσκονταν σε ένα χώρο όπου θερμαίνονταν με φωτιά.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο αερισμός του χώρου. Είναι επιβαρυντικό για την υγεία μας να παραμένει κλειστός ένας χώρος όπου υπάρχει συνεχόμενη καύση

Επίσης το τζάκι δεν είναι μια εστία που μπορούμε να καίμε το οτιδήποτε. Κατά την καύση δεν πετάμε σκουπίδια ή ό, τι άλλο πιστεύουμε ότι μπορεί να καεί εκεί μέσα