Ξεχάστε το σπριντ των σπερματοζωαρίων προς το ωάριο

Ο πιο απλός και συνήθης τρόπος για να εξηγηθεί η γονιμοποίηση θέλει να εκσπερματίζει ο άνδρας και αυτομάτως εκατομμύρια σπερματοζωάρια αρχίζουν να “κολυμπούν” όσο πιο γρήγορα μπορούν, με προορισμό το ωάριο. Αυτό που τερματίζει πρώτο, κερδίζει.

‘Ελα όμως, που τα σπερματοζωάρια δεν επιδίδονται σε σπριντ.

Aς δούμε τι έχουν αναφέρει έρευνες, όπως αυτή που είχε τίτλο «Ανταγωνισμός και Συνεργασία Σπέρματος» και το Sperm Competition Theory του Cambridge University Press.

Η μέση ποσότητα σπέρματος που παράγει ένας άνδρας είναι, σύμφωνα με έρευνα, περίπου 3/4 του κουταλιού του γλυκού (3.7ml). Πρόκειται για εκατομμύρια σπερματοζωάρια μπαίνουν στον αγώνα. Δεν έχουν όμως, όλα ως στόχο να νικήσουν. Κάποια περιορίζονται σε υποστηρικτικούς ρόλους, ενώ υπάρχουν και ελαττωματικά, όπως και μη κινητικά.

Τα περισσότερα (70%) δεν πλησιάζουν καν στον στόχο, δεν περνούν καν από τον τράχηλο της μήτρας. Χάνονται στην πορεία, λόγω του όξινου περιβάλλοντος του κόλπου, της βλέννας του τραχήλου και των ανοσολογικών αντιδράσεων -το ανοσοποιητικό στη μήτρα “διαβάζει” σπερματοζωάρια ως ξένα.

Το σπέρμα δεν κολυμπάει τυχαία.

Καθοδηγείται από χημικά σήματα και φυσικές ενδείξεις. Για παράδειγμα, το ωάριο και τα γύρω κύτταρα απελευθερώνουν χημικά ελκυστικά που «δείχνουν» το δρόμο στο σπέρμα, με τον τράχηλο, τις σάλπιγγες και ό,τι άλλο περιλαμβάνει η αναπαραγωγική οδός της γυναίκας να δημιουργούν υγρά ρεύματα που βοηθούν την κίνηση του σπέρματος.

Ναι, το ταξίδι κάθε σπερματοζωαρίου ελέγχουν η μήτρα και οι σάλπιγγες, με τις μυικές συσπάσεις και τα ρεύματα υγρών «που μοιάζουν πολύ με τις συσπάσεις του γαστρεντερικού σωλήνα» όπως είπε στο Live Science ο David J. Miller, καθηγητής στο τμήμα ζωικών επιστημών στο University of Illinois Urbana-Champaign.

Ανέφερε πως μελέτη που είχε δημοσιευθεί το 1966 έδειξε για πρώτη φορά πόσο δυνατές είναι αυτές οι συσπάσεις. Στην εργασία που είχε γίνει με τη συμμετοχή 64 γυναικών, μερικά σπερματοζωάρια ταξίδεψαν έως τις σάλπιγγες (όπου γίνεται συνήθως η γονιμοποίηση) σε λίγα λεπτά.

Άπαξ και φτάσει το σπέρμα στη finish line (σάλπιγγα), πρέπει να διεισδύσει στα προστατευτικά εξωτερικά στρώματα. Αλλάζει τη μεμβράνη του προκειμένου να τα καταφέρει. Συχνά παρατηρείται η αλληλεπίδραση και η συσσώρευση του σπέρματος, προκειμένου να βελτιωθούν οι πιθανότητες να φτάσει στο ωάριο ένα σπερματοζωάριο. Για να ολοκληρωθεί η δουλειά, πρέπει ένα σπερματοζωάριο να διεισδύσει τη διαφανή ζώνη που λειτουργεί ως προστατευτικό στρώμα γύρω από το ωάριο.

Αυτό απαιτεί την απελευθέρωση ενζύμων από το ακροσωμάτιο του σπέρματος (βλ. δομή στην κεφαλή του σπέρματος). Μετά τη γονιμοποίηση η μεμβράνη του ωαρίου αλλάζει, ώστε να αποτρέψει την είσοδο άλλων σπερματοζωαρίων.

«Μόλις φτάσει το ωάριο, η σάλπιγγα επιτρέπει μόνο σε αυτά που έχουν υγιή όψη να ξεκολλήσουν. Είναι ο κύριος επιλογέας του καλού σπέρματος» εξήγησε η Sabine Koelle, καθηγήτρια ανατομίας και αναπτυξιακής βιολογίας στο University College Dublin.

Οι επιστήμονες έχουν παραδεχθεί πως το σύστημα δεν λειτουργεί πάντα τέλεια κι έτσι προκύπτουν οι γενετικές ασθένειες που προέρχονται από το σπέρμα. Το βέβαιο είναι πως η γυναικεία αναπαραγωγική οδός κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί, ώστε να υποδεχθεί μόνο το υγιές σπέρμα, ενώ φροντίζει και το σωστό timing της ωορρηξίας.