Νίκος Παρασκευόπουλος: Οι κάμερες και η Ανεξαρτησία που ενοχλεί

Ποτέ τόσο λίγοι, λέγεται, δεν γνώριζαν τόσο πολλά για τόσο πολλούς. Η προοπτική μάλιστα είναι στο μέλλον αυτοί οι πολλοί να γίνουν περισσότεροι. Κανείς δεν πείθει πια αναμασώντας κλισέ για θεωρίες συνωμοσίας, αφού το φαινόμενο της παρακολούθησης όσων χρησιμοποιούν μέσα επικοινωνίας, κοινωνικής δικτύωσης και ψηφιακής εργασίας δεν αμφισβητείται καν. Θυμίζω τον κίνδυνο: ‘Οταν οι πολίτες επιτηρούνται μπορεί να γίνει πρόγνωση της συμπεριφοράς τους, κι όταν υπάρχει πρόγνωση μπορεί να ακολουθεί και χειραγώγηση: Οικονομική, κοινωνική, πολιτική. Πράγμα που, αν αφεθεί και γενικευθεί, θα οδηγήσει στο τέλος της δημοκρατίας και της ελευθερίας.

Μόλις πρόσφατα ο ημερήσιος Τύπος αποκάλυψε ένα μηχανισμό ανεξέλεγκτων παρακολουθήσεων υπό την αιγίδα της ΕΥΠ. Όμως, η αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις είναι διαφορετική: Πρόκειται για την έκδοση της (νέας) υπ’ αριθμόν 50/16-11-2021 απόφασης της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα που αφορά την τηλεκπαίδευση και εκθέτει την Υπουργό κ. Νίκη Κεραμέως. Η σημαντική νίκη βέβαια εδώ θα γράφεται με νι μικρό: Θα είναι να εμπεδωθεί χάρη στη γνωμοδότηση- απόφαση της Αρχής η νομιμότητα και να νικήσει  η προστασία των προσωπικών δεδομένων τον κυβερνητισμό και τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων.

Με δυο λόγια: Η Αρχή διαπίστωσε ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, με τον τρόπο που οργάνωσε την τηλεκπαίδευση σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας, παραβίασε τον Κανονισμό για την προστασία προσωπικών δεδομένων. Μια νομοθεσία δηλαδή που έχει συνταγματικό και ευρωπαϊκό έρεισμα. Στη συνέχεια μάλιστα, το ίδιο Υπουργείο όχι μόνο δεν φρόντισε να μειώσει τους κινδύνους που αφορούν διδάσκοντες, γονείς και μαθητές -θύματα της παραβίασης, αλλά και τους πολλαπλασίασε: Διέδωσε χωρίς συγκαταθέσεις τα προσωπικά δεδομένα σε τρίτους και μάλιστα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ( σε εδρεύοντα στις ΗΠΑ ψηφιακό κολοσσό, υπαγόμενο σε νομοθεσία χαλαρότερη από την ευρωπαϊκή).

Για να συνειδητοποιήσει κανείς το μέγεθος της προσβολής, ας αναλογιστεί: Από τα (μετα-)δεδομένα που θα συλλέγονται μπορεί να προκύπτουν ακόμη και πολιτικές ή συνδικαλιστικές ιδέες, ριζοσπαστικές συμπεριφορές και άλλα σχετικά που θα συνοδεύουν εσαεί τους μετέχοντες. Εσαεί, αφού όπως είναι γνωστό το λεγόμενο δικαίωμα στη λήθη, στο σβήσιμο, υπάρχει «στα χαρτιά», ενώ τεχνικές εγγυήσεις εφαρμογής του πρακτικά δεν προδιασφαλίζονται. Μπορεί να γίνει δηλαδή πενηντάρης ο Γιωργάκης και να τον κυνηγά κάτι απερίσκεπτο που είπε στα θρανία του δημοτικού. Υπερβάλλω, ma non troppo.

Το Υπουργείο βέβαια απολογείται ότι ταυτοποίηση προσώπων δεν θα είναι δυνατή. Δεν πείθει, όμως. Πρώτο, επειδή όπως φαίνεται δεν διασφαλίζεται η ανωνυμοποίηση των στοιχείων, αλλά η λιγότερο ασφαλής ψευδωνυμοποίηση. Δεύτερο, επειδή στην εποχή των Big Data, των μεγάλων δεδομένων, οι δυνατότητες διασταυρώσεων και τελικής εξόρυξης των ταυτοτήτων των προσώπων είναι τεράστιες.

Έτσι λοιπόν, η Αρχή επιπλήττει το Υπουργείο (ένα Υπουργείο συντεταγμένο ως μοχλό παιδείας, εγγυητή νομιμότητας και κοινωνικής ηθικής!) και τάσσει ρητή προθεσμία για διορθωτικές παρεμβάσεις.

Βέβαια η Υπουργός προτίθεται να προσφύγει στη Δικαιοσύνη κατά της απόφασης της Αρχής. Πέρα όμως από τις συνταγματικές επιφυλάξεις που αναπτύχθηκαν σε αυτήν την ιστοσελίδα (19/11/2021), ας αναλογιστούμε το αγκάθι στη δημοκρατία: Μια Αρχή ορίζεται ως Ανεξάρτητη, ώστε να μπορεί να υπηρετεί το κράτος δικαίου χωρίς να υποτάσσεται στην εκτελεστική εξουσία. Και η τελευταία, όχι για πρώτη φορά, επιμένει να την υποτάξει.

Αξίζει ένας μεγάλος έπαινος στην Αρχή που προάσπισε τους θεσμούς ελέγχοντας την εξουσία. Κι ας ελπίσουμε ότι η κυβέρνηση ενώπιον συνταγματικής ρύθμισης δεν θα ακολουθήσει ακόμη μια γνωστή σε αυτήν συνταγή για παρέμβαση: Να αναμορφώσει δηλαδή νομοθετικά τη σύνθεση και το όνομα μιας Επιτροπής, ώστε να απαλλαγεί από μέλη με ευθυκρισία και άκαμπτο ήθος. Το έχει ξανακάνει, θυμίζω, στην περίπτωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Οι επιτελικοί αναζητούν τρόπους να καταστέλλουν την Ανεξαρτησία.

1 Με το Ν.4623/2019.

1 https://www.efsyn.gr/themata/thema-tis-efsyn/319063_polites-se-kathestos-parakoloythisis-apo-tin-eyp

2 Βλ. την είδηση και το κείμενο της απόφασης σε https://www.news247.gr/koinonia/tilekpaideysi-apofasi-kolafos-apo-apdpch-ektheti-i-niki-kerameos.9426980.html

3 Βλ. και σελ. 29 της απόφασης της Αρχής.

4 Με το Ν.4623/2019.

* Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις