Τιμάμε τον S.p.l. Sørensen: 5 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τον Δανό που επινόησε την κλίμακα PH

Ο Δανός επιστήμονας, S.p.l. Sørensen, είναι ο άνδρας που σύστησε στον κόσμο την κλίμακα μέτρησης pH και το πρόσωπο που επέλεξε για το σημερινό της Doodle, η μηχανή αναζήτησης της Google. Ήταν εκείνος που επινόησε στις αρχές του 20ου αιώνα την κλίμακα μέτρησης οξύτητας ή αλκαλικότητας, η οποία αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για μια σειρά από δραστηριότητες σήμερα.

Τι είναι το pH;

Διαβάζουμε στην ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια: Το pH αποτελεί μέτρο οξύτητας ή αλκαλικότητας μιας χημικής ουσίας, εξ ου και αναφέρεται ως ενεργός οξύτητα.

Η έννοια και η κλίμακα του pH επινοήθηκε, όπως προείπαμε, το 1909 από το Δανό χημικό Σέρενσεν (Sören Peter Lauritz Sörensen), επικεφαλής του χημικού τμήματος του εργαστηρίου Carlsberg.

Η ενεργός οξύτητα ή pH (προφέρεται πεχά) είναι ένας εύχρηστος τρόπος έκφρασης της συγκέντρωσης των ιόντων υδρογόνου πιο σωστά των κατιόντων υδροξωνίου (H3O+) σε ένα υδατικό διάλυμα.

Στους 25 °C, η κλίμακα pH κυμαίνεται από 0 έως 14 και χρησιμοποιείται ευρέως για τον προσδιορισμό της οξύτητας ενός διαλύματος. Διαλύματα για τα οποία η τιμή του pH είναι μικρότερη από 7 χαρακτηρίζονται ως όξινα, ενώ διαλύματα με pH μεγαλύτερο από 7 χαρακτηρίζονται αλκαλικά. Tέλος, τα διαλύματα με pH=7 ονομάζονται ουδέτερα. Στο διπλανό πίνακα εμφανίζονται οι τιμές του pH για τα διαλύματα ορισμένων ουσιών που χρησιμοποιούνται συχνά.

Για τα περισσότερα διαλύματα η τιμή του pH βρίσκεται κάπου ανάμεσα στο 0 και το 14, ακριβέστερα μεταξύ 1 και 13 αφού οι μετρήσεις pH στα άκρα της κλίμακας εμπεριέχουν μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας. Παρόλ’ αυτά, ιδιαίτερα όξινα ή αλκαλικά διαλύματα είναι δυνατόν θεωρητικά να έχουν pH μικρότερο από 0 ή μεγαλύτερο από 14. Κάτι τέτοιο δεν αντιτίθεται στο μαθηματικό ορισμό του pH, το οποίο ως λογαριθμική συνάρτηση μπορεί θεωρητικά να παίρνει οσοδήποτε μικρές και οσοδήποτε μεγάλες τιμές. Εντούτοις, αρνητικές τιμές pH αντιτίθενται στον “χημικό” ορισμό του pH και δε μπορούν να μετρηθούν με πεχάμετρο επειδή τέτοια πολύ πυκνά διαλύματα περιέχουν λίγο νερό και συνεπώς δεν είναι πλέον “υδατικά διαλύματα”.

Τέσσερα πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τον υπέροχο κ. Σόρενσεν

1. Ο Σόρενσεν παρολίγον να μην γίνει ποτέ χημικός: Γιος αγρότη, ο Σόρενσεν γεννήθηκε στο Χάβρεμπτζεργκ το 1868 και ξεκίνησε τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης σε ηλικία 18 ετών. Ωστόσο, αρχικά ο ίδιος φιλοδοξούσε αντί για χημικός να κάνει καριέρα γιατρού. Άλλαξε γνώμη έπειτα από την καταλυτική επιρροή του καθηγητή χημείας SM Jorgensen.

2. Δεν πέρασε όλη του ζωή κλεισμένος σε εργαστήριο: Όπως και οι περισσότεροι φοιτητές της εποχής του, ο Δανός έψαξε για δουλειά πριν ακόμη ολοκληρώσει τις σπουδές του. Μπορεί λοιπόν ενώ ολοκλήρωνε το διδακτορικό του να εργάστηκε στο εργαστήριο του Πολυτεχνείου της Δανίας, αλλά και να συνέβαλε σε γεωλογική έρευνα του δανικού κράτους, όμως είχε κατορθώσει να βρει δουλειά παράλληλα και στο βασιλικό ναυπηγείο της χώρας.

3. Έτρεχε πιθανότατα το πιο “κουλ” εργαστήριο του κόσμου: Διηύθηνε το τμήμα χημεία στο εργαστήριο Calsberg της Κοπεγχάγης απότ ο 19021 ως και το 1938. Και αν το όνομα σας λέει κάτι, πολύ καλά κάνει. Το εργαστήριο ιδρύθηκε και σε αυτό έγινε εφικτός ο διαχωρισμός του σιταριού με τρόπο που να δώσει την δροσερή και απολαυστική μπύρα τύπου Lager.

4. Είχε περισσή βοήθεια στη δουλειά του από τη γυναίκα του: Σε όλη του τη ζωή, ο Σόρενσεν βοηθήθηκε από την δεύτερη γυναίκα του, Μαργκρέθ Χόρουπ Σόρενσεν, που ήταν και η ίδια επιστήμονας. Εργαζόμενη στο εργαστήριο της Calsberg, μελέτησε από κοινού με τον άνδρα της λιποπρωτεΐνες και έκανε σειρά ερευνών στο μονοξείδιο του άνθρακα και την αιμογλομπίνη.